Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia, đặc biệt là trong lĩnh vực kỹ thuật cơ khí. Theo ước tính, trình độ ngoại ngữ, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành, đóng vai trò then chốt giúp sinh viên ngành cơ khí hội nhập hiệu quả vào thị trường lao động quốc tế. Tuy nhiên, thực trạng rèn luyện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, như trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2, vẫn còn nhiều hạn chế. Sinh viên có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của kỹ năng này nhưng kết quả rèn luyện vẫn ở mức trung bình – yếu do thiếu môi trường thực hành phù hợp.

Nghiên cứu nhằm mục tiêu tổ chức các hoạt động học tập phục vụ cộng đồng (HTPVCĐ) để rèn luyện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí cho sinh viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 trong giai đoạn 2022-2023. Việc áp dụng mô hình HTPVCĐ không chỉ giúp sinh viên nâng cao kỹ năng giao tiếp mà còn tạo ra giá trị thiết thực cho cộng đồng, góp phần phát triển kỹ năng mềm và ý thức trách nhiệm xã hội. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn và lý luận quan trọng, góp phần đổi mới phương pháp đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về rèn luyện kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành và mô hình học tập phục vụ cộng đồng (HTPVCĐ). Theo đó, kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí được hiểu là khả năng sử dụng ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ để trao đổi thông tin chính xác, hiệu quả trong lĩnh vực cơ khí. Rèn luyện kỹ năng này đòi hỏi sự luyện tập thường xuyên trong môi trường thực tế, không chỉ trong lớp học mà còn ngoài lớp học.

Mô hình HTPVCĐ, xuất phát từ giáo dục trải nghiệm, nhấn mạnh việc sinh viên tham gia giải quyết các vấn đề thực tiễn của cộng đồng, qua đó phát triển kỹ năng và nhận thức xã hội. Các mô hình khái niệm của HTPVCĐ bao gồm mô hình kỹ thuật, văn hóa, chính trị và hậu hiện đại, đều hướng tới việc kết nối lý thuyết với thực hành, phát triển toàn diện cho người học.

Ba khái niệm chính được nghiên cứu gồm: kỹ năng nghe và nói tiếng Anh chuyên ngành cơ khí, các hình thức rèn luyện kỹ năng giao tiếp trong và ngoài lớp học, và tổ chức hoạt động học tập phục vụ cộng đồng trong đào tạo nghề. Các phương pháp dạy học được đề xuất bao gồm dạy học theo dự án, dạy học nhóm và các hoạt động tương tác nhằm tăng cường sự tham gia của sinh viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định lượng và định tính. Nguồn dữ liệu chính gồm khảo sát 61 sinh viên ngành cơ khí hệ cao đẳng và 10 giảng viên tiếng Anh chuyên ngành cơ khí tại trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2. Phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát và nghiên cứu sản phẩm giáo dục (bài nói, video, bài nghe).

Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng thống kê mô tả, chủ yếu là tính phần trăm để đánh giá nhận thức, thái độ, hành động học tập và kết quả rèn luyện kỹ năng giao tiếp. Dữ liệu định tính được xử lý bằng phương pháp phân tích nội dung, tổng hợp và so sánh nhằm làm rõ thực trạng và nguyên nhân.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2022 đến tháng 8/2023, trong đó có giai đoạn thực nghiệm sư phạm tổ chức các hoạt động HTPVCĐ nhằm kiểm nghiệm giả thuyết: kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí của sinh viên sẽ được cải thiện khi tham gia các hoạt động này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức và thái độ của sinh viên: Khoảng 85% sinh viên có nhận thức đúng đắn về vai trò quan trọng của kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí đối với sự nghiệp tương lai. Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% sinh viên thể hiện thái độ tích cực và chủ động trong việc rèn luyện kỹ năng này.

  2. Thực trạng kỹ năng giao tiếp: Kết quả đánh giá kỹ năng nghe và nói của sinh viên cho thấy 60% đạt mức trung bình, 25% yếu và chỉ 15% khá trở lên. Nguyên nhân chính là thiếu môi trường thực hành và các hoạt động giao tiếp thực tế.

  3. Nhận thức và thực trạng giảng viên: 90% giảng viên nhận thức rõ tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí. Tuy nhiên, 70% giảng viên chưa áp dụng hiệu quả các phương pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp, các hoạt động tổ chức còn mang tính hình thức, chưa tạo được môi trường thực hành cho sinh viên.

  4. Kết quả thực nghiệm sư phạm: Sau khi tổ chức ba hoạt động HTPVCĐ gồm dự án cộng đồng, nghiên cứu và giải quyết vấn đề cùng cộng đồng, và làm việc tại cộng đồng, kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí của sinh viên đã được cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ sinh viên đạt mức khá trở lên tăng từ 15% lên 65%, thái độ học tập tích cực tăng 50%, hành động học tập chủ động tăng 45%.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc tổ chức hoạt động học tập phục vụ cộng đồng là phương pháp hiệu quả để nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí cho sinh viên. Nguyên nhân là do HTPVCĐ tạo ra môi trường thực hành ngôn ngữ trong bối cảnh thực tế, giúp sinh viên vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề cụ thể, từ đó tăng cường sự tự tin và kỹ năng phản xạ ngôn ngữ.

So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả này phù hợp với quan điểm cho rằng môi trường lớp học không đủ để phát triển kỹ năng giao tiếp, cần có các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế. Việc áp dụng mô hình HTPVCĐ tại trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 đã góp phần khắc phục hạn chế về môi trường thực hành, đồng thời phát triển kỹ năng mềm và ý thức cộng đồng cho sinh viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện sự thay đổi tỷ lệ sinh viên đạt các mức kỹ năng trước và sau thực nghiệm, cũng như bảng so sánh thái độ và hành động học tập của sinh viên. Các kết quả này khẳng định tính khả thi và hiệu quả của mô hình HTPVCĐ trong đào tạo tiếng Anh chuyên ngành cơ khí.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tổ chức các hoạt động học tập phục vụ cộng đồng: Nhà trường và giảng viên cần chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức các dự án cộng đồng, hoạt động nghiên cứu và làm việc thực tế tại cộng đồng nhằm tạo môi trường thực hành tiếng Anh chuyên ngành cơ khí cho sinh viên. Thời gian thực hiện ưu tiên trong mỗi học kỳ, đảm bảo ít nhất một hoạt động lớn.

  2. Đào tạo và bồi dưỡng giảng viên: Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực sư phạm, kỹ năng tổ chức hoạt động HTPVCĐ và phương pháp dạy học tương tác cho giảng viên tiếng Anh chuyên ngành. Mục tiêu đạt 100% giảng viên được đào tạo trong vòng 12 tháng.

  3. Phát triển tài liệu và chủ đề học tập thực tiễn: Xây dựng bộ tài liệu giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành cơ khí gắn liền với các chủ đề thực tế như an toàn lao động, dụng cụ cơ khí, vật liệu cơ khí, máy móc kỹ thuật. Tài liệu cần cập nhật thường xuyên và phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động.

  4. Tăng cường hợp tác với cộng đồng và doanh nghiệp: Thiết lập mối quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức kỹ thuật để tạo điều kiện cho sinh viên tham gia thực tập, làm việc thực tế, đồng thời nhận phản hồi về kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành. Mục tiêu xây dựng ít nhất 3 đối tác trong vòng 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành cơ khí: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và phương pháp tổ chức hoạt động học tập phục vụ cộng đồng để nâng cao kỹ năng giao tiếp cho sinh viên, giúp giảng viên đổi mới phương pháp giảng dạy.

  2. Nhà quản lý giáo dục nghề nghiệp: Luận văn cung cấp dữ liệu thực trạng và giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành, hỗ trợ xây dựng chính sách và kế hoạch phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

  3. Sinh viên ngành cơ khí: Tài liệu giúp sinh viên hiểu rõ tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành, đồng thời cung cấp các hoạt động thực hành hiệu quả để tự rèn luyện và nâng cao năng lực.

  4. Các tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực cơ khí: Tham khảo để phối hợp với cơ sở đào tạo trong việc tổ chức các hoạt động thực tế, góp phần nâng cao kỹ năng mềm và ngoại ngữ cho nguồn nhân lực tương lai.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí lại quan trọng?
    Kỹ năng này giúp sinh viên truyền đạt chính xác thông tin kỹ thuật, làm việc hiệu quả với đối tác quốc tế và nâng cao cơ hội nghề nghiệp trong môi trường toàn cầu hóa.

  2. Hoạt động học tập phục vụ cộng đồng là gì?
    Đó là hình thức giáo dục trải nghiệm, trong đó sinh viên tham gia giải quyết các vấn đề thực tế của cộng đồng, qua đó phát triển kỹ năng và nhận thức xã hội.

  3. Làm thế nào để tổ chức hoạt động HTPVCĐ hiệu quả trong đào tạo tiếng Anh chuyên ngành?
    Cần xây dựng kế hoạch rõ ràng, lựa chọn chủ đề phù hợp, phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên, sinh viên và cộng đồng, đồng thời đánh giá kết quả thường xuyên.

  4. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự cải thiện kỹ năng giao tiếp như thế nào?
    Sau thực nghiệm, tỷ lệ sinh viên đạt mức khá trở lên tăng từ 15% lên 65%, thái độ và hành động học tập cũng tích cực hơn đáng kể.

  5. Giảng viên cần chuẩn bị gì để áp dụng mô hình này?
    Giảng viên cần nâng cao năng lực sư phạm, kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm, phát triển tài liệu phù hợp và tạo môi trường học tập tích cực cho sinh viên.

Kết luận

  • Kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí của sinh viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 hiện ở mức trung bình – yếu do thiếu môi trường thực hành.
  • Hoạt động học tập phục vụ cộng đồng là phương pháp hiệu quả giúp sinh viên nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí.
  • Thực nghiệm sư phạm cho thấy sự cải thiện rõ rệt về thái độ, hành động học tập và kỹ năng giao tiếp của sinh viên sau khi tham gia các hoạt động HTPVCĐ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường tổ chức hoạt động HTPVCĐ, đào tạo giảng viên, phát triển tài liệu và hợp tác với cộng đồng, doanh nghiệp.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho việc đổi mới phương pháp đào tạo tiếng Anh chuyên ngành cơ khí, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở đào tạo và giảng viên nên áp dụng mô hình HTPVCĐ trong chương trình giảng dạy, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để nâng cao hiệu quả đào tạo kỹ năng giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành cơ khí.