Tổng quan nghiên cứu

Tài sản công là nguồn lực quan trọng, đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh của quốc gia. Theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, tài sản công bao gồm tài sản phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản tại doanh nghiệp, tiền thuộc ngân sách nhà nước, đất đai và các loại tài nguyên khác. Thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, được nâng cấp từ thị xã lên thành phố vào năm 2015, là trung tâm công nghiệp và kinh tế quan trọng của vùng Đông Bắc Bắc Bộ. Với sự phát triển nhanh chóng về kinh tế và hạ tầng, công tác quản lý tài sản công tại các cơ quan thuộc UBND thành phố Sông Công trở thành vấn đề cấp thiết nhằm đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực này.

Mục tiêu nghiên cứu là hoàn thiện công tác quản lý tài sản công tại các cơ quan thuộc UBND thành phố Sông Công, nhằm sử dụng tiết kiệm và phát huy tối đa hiệu quả tài sản công phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố, với số liệu thực trạng từ năm 2017 đến 2019 và đề xuất giải pháp đến năm 2025. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại địa phương mà còn làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý trong công tác lãnh đạo, điều hành tài sản công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình quản lý tài sản công trong cơ quan hành chính nhà nước, tập trung vào các khái niệm chính sau:

  • Tài sản công (TSC): Theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017, TSC là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm tài sản phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản tại doanh nghiệp, tiền ngân sách, đất đai và tài nguyên khác.

  • Quản lý tài sản công: Là hoạt động của chủ thể quản lý sử dụng các phương pháp và công cụ quản lý nhằm đầu tư, mua sắm, sử dụng, bảo dưỡng, thanh lý tài sản công một cách tiết kiệm, hiệu quả, đảm bảo phục vụ mục tiêu hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước.

  • Phân cấp quản lý tài sản công: Việc phân chia thẩm quyền, trách nhiệm quản lý tài sản công giữa các cấp chính quyền và cơ quan quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời đảm bảo sự thống nhất và minh bạch trong quản lý.

  • Nguyên tắc quản lý tài sản công: Bao gồm thống nhất về cơ chế, chính sách; áp dụng tiêu chuẩn, định mức sử dụng; phân cấp quản lý phù hợp; gắn kết quản lý tài sản công với quản lý ngân sách nhà nước.

  • Vòng đời tài sản công: Quản lý tài sản công được thực hiện qua các giai đoạn: hình thành (đầu tư, mua sắm), khai thác, sử dụng, bảo dưỡng, kết thúc sử dụng (thanh lý, điều chuyển).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và phân tích định lượng, định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo quản lý tài sản công của UBND thành phố Sông Công giai đoạn 2017-2019, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu khoa học, báo cáo ngành và các tài liệu thống kê kinh tế - xã hội địa phương.

  • Phương pháp thu thập: Thu thập tài liệu, số liệu từ các cơ quan quản lý tài chính, kế hoạch, tài sản công của thành phố; khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý tài sản công tại các cơ quan thuộc UBND thành phố.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá thực trạng quản lý tài sản công, so sánh các chỉ tiêu về giá trị tài sản, tỷ lệ sử dụng, mức độ phân cấp quản lý; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý tài sản công.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Số liệu được tổng hợp từ toàn bộ các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố Sông Công, đảm bảo tính đại diện và toàn diện cho nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích số liệu thực trạng từ năm 2017 đến 2019; đề xuất giải pháp và dự báo đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng giá trị tài sản công: Tổng giá trị tài sản công tại các cơ quan thuộc UBND thành phố Sông Công tăng trưởng ổn định từ năm 2017 đến 6 tháng đầu năm 2020, với giá trị tài sản cố định chủ yếu là trụ sở làm việc, phương tiện đi lại và máy móc thiết bị. Ví dụ, giá trị tài sản công là nhà và vật kiến trúc chiếm tỷ trọng lớn, lần lượt khoảng 40% và 15% tổng giá trị tài sản công.

  2. Phân cấp quản lý tài sản công: Việc phân cấp quản lý tài sản công được thực hiện theo quy định, tuy nhiên khảo sát cho thấy khoảng 30% cơ quan chưa thực hiện đầy đủ việc theo dõi, hạch toán biến động tài sản theo quy định, dẫn đến tình trạng quản lý chưa chặt chẽ.

  3. Hiệu quả sử dụng tài sản công: Tỷ lệ sử dụng tài sản công đạt khoảng 85%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại các sai phạm như sử dụng sai mục đích, lãng phí tài sản, với tỷ lệ sai phạm ước tính khoảng 10% tổng giá trị tài sản công.

  4. Kiểm tra, giám sát và thanh lý tài sản: Công tác kiểm tra, giám sát tài sản công chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến việc phát hiện và xử lý sai phạm còn hạn chế. Tỷ lệ tài sản công được thanh lý đúng quy trình chỉ đạt khoảng 70%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên bao gồm sự chưa đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, năng lực quản lý của cán bộ còn hạn chế, và sự thiếu chặt chẽ trong công tác kiểm tra, giám sát. So với một số địa phương khác như huyện Phú Bình và thành phố Bắc Giang, thành phố Sông Công đã có những bước tiến trong phân cấp quản lý và đầu tư tài sản công, nhưng vẫn cần hoàn thiện hơn về mặt tổ chức và quy trình quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các bảng tổng hợp giá trị tài sản công theo loại tài sản, biểu đồ tỷ lệ sử dụng và sai phạm tài sản công, cũng như sơ đồ mô hình tổ chức quản lý tài sản công tại UBND thành phố Sông Công để minh họa rõ nét hơn về thực trạng và các mối quan hệ quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý tài sản công: Rà soát, điều chỉnh và ban hành các quy định phân cấp quản lý tài sản công phù hợp với đặc điểm và nhu cầu thực tế của các cơ quan thuộc UBND thành phố Sông Công, nhằm nâng cao trách nhiệm và hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố phối hợp với Sở Tài chính tỉnh Thái Nguyên.

  2. Nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về quản lý tài sản công, kế toán tài sản và kiểm tra, giám sát cho cán bộ quản lý tài sản công tại các cơ quan. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ đạt chuẩn năng lực lên trên 90% trong năm 2022. Chủ thể thực hiện: Sở Nội vụ, UBND thành phố.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ và đột xuất về quản lý, sử dụng tài sản công; áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản để nâng cao tính minh bạch và hiệu quả. Thời gian triển khai: 2021-2025. Chủ thể thực hiện: Thanh tra thành phố, Phòng Tài chính - Kế hoạch.

  4. Xây dựng và thực hiện quy chế quản lý, sử dụng tài sản công: Ban hành quy chế quản lý, sử dụng tài sản công gắn với quy chế chi tiêu nội bộ trong các cơ quan thuộc UBND thành phố, đảm bảo công khai, minh bạch và trách nhiệm rõ ràng. Thời gian thực hiện: 2021-2022. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố, các cơ quan chuyên môn.

  5. Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức: Tổ chức các chương trình tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý tài sản công nhằm nâng cao ý thức tiết kiệm, sử dụng hiệu quả tài sản công trong cán bộ, công chức và người dân. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố, các tổ chức đoàn thể.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo UBND thành phố và các cơ quan chuyên môn: Giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, từ đó phục vụ tốt hơn cho công tác điều hành, phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

  2. Cán bộ quản lý tài sản công: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quản lý tài sản công, các quy trình, tiêu chuẩn và phương pháp quản lý hiệu quả, giúp nâng cao năng lực chuyên môn.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công: Là tài liệu tham khảo quý giá để nghiên cứu, học tập về quản lý tài sản công trong cơ quan hành chính nhà nước.

  4. Các cơ quan thanh tra, kiểm toán và quản lý nhà nước: Hỗ trợ trong việc xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả quản lý tài sản công tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài sản công bao gồm những loại nào?
    Tài sản công bao gồm trụ sở làm việc, phương tiện đi lại, máy móc thiết bị, tài sản kết cấu hạ tầng, tiền ngân sách nhà nước, đất đai và các loại tài nguyên khác do Nhà nước đại diện sở hữu.

  2. Phân cấp quản lý tài sản công có vai trò gì?
    Phân cấp quản lý giúp xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của từng cấp, phát huy tính chủ động của các cơ quan, đồng thời đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong quản lý tài sản công.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý tài sản công tại Sông Công là gì?
    Bao gồm việc chưa thực hiện đầy đủ công tác theo dõi, hạch toán tài sản, công tác kiểm tra giám sát còn hạn chế, sử dụng tài sản chưa hiệu quả và sai phạm trong quản lý tài sản công.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công?
    Cần hoàn thiện cơ chế quản lý, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra giám sát, xây dựng quy chế quản lý rõ ràng và đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức.

  5. Tại sao việc gắn quản lý tài sản công với quản lý ngân sách nhà nước lại quan trọng?
    Bởi tài sản công được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước, việc quản lý tài sản công chính là quản lý hiện vật của ngân sách, đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và phù hợp với khả năng tài chính.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài sản công tại các cơ quan thuộc UBND thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy tài sản công được đầu tư và sử dụng có hiệu quả nhưng còn tồn tại hạn chế về phân cấp quản lý, kiểm tra giám sát và sử dụng tài sản.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế phân cấp, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra giám sát và xây dựng quy chế quản lý tài sản công.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại địa phương, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
  • Khuyến nghị các cơ quan chức năng triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2021-2025 để đạt được mục tiêu quản lý tài sản công hiệu quả, minh bạch và bền vững.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài sản công tại địa phương mình.