Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài sản công là một trong những vấn đề trọng yếu đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng. Tại Việt Nam, tài sản công bao gồm đất đai, nhà cửa, trang thiết bị, phương tiện và các tài sản khác do Nhà nước sở hữu và quản lý, đóng vai trò là nguồn lực nội sinh quan trọng cho đầu tư phát triển và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, hệ thống các bệnh viện công lập là nơi tập trung nhiều tài sản công phục vụ cho hoạt động khám chữa bệnh và các dịch vụ y tế công cộng. Tuy nhiên, thực trạng quản lý tài sản công tại các bệnh viện này còn nhiều hạn chế như sử dụng vượt tiêu chuẩn, lãng phí tài sản, thiếu kiểm soát trong mua sắm và bảo dưỡng, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và chất lượng dịch vụ y tế.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý tài sản công tại hệ thống các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột trong giai đoạn 2018-2022, từ đó đề xuất các giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công phù hợp với đặc thù của ngành y tế và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, kiểm kê tài sản, và các văn bản pháp lý liên quan. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý tài sản công, giảm thiểu thất thoát, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản, đồng thời hỗ trợ nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về quản lý nhà nước đối với tài sản công. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý nhà nước: Nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong việc xây dựng thể chế, pháp luật và tổ chức bộ máy quản lý nhằm điều chỉnh, kiểm soát và sử dụng hiệu quả tài sản công phục vụ lợi ích xã hội.

  2. Lý thuyết quản lý tài sản công: Tập trung vào các nguyên tắc quản lý tài sản công như tính minh bạch, hiệu quả, tiết kiệm, và trách nhiệm giải trình trong quá trình hình thành, sử dụng và thanh lý tài sản.

Các khái niệm chính bao gồm: tài sản công (bao gồm tài sản cố định hữu hình và vô hình, tài sản lưu động), quản lý tài sản công, tiêu chuẩn và định mức sử dụng tài sản công, cơ chế kiểm kê, bảo dưỡng, điều chuyển và thanh lý tài sản công. Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo kinh nghiệm quản lý tài sản công của các quốc gia như Trung Quốc, Pháp, Đức và tỉnh Bình Dương để làm cơ sở so sánh và đề xuất giải pháp phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và phương pháp lịch sử phát triển, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Báo cáo tài chính, báo cáo kiểm kê tài sản công của các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột giai đoạn 2018-2022.
  • Các văn bản pháp luật, nghị định, thông tư liên quan đến quản lý tài sản công và y tế.
  • Phỏng vấn, khảo sát cán bộ quản lý tài sản tại các bệnh viện công lập.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, với dữ liệu thu thập qua hệ thống báo cáo và hồ sơ quản lý tài sản. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm phân tích định lượng số liệu về đầu tư, mua sắm, sử dụng, bảo dưỡng, điều chuyển và thanh lý tài sản; phân tích định tính các nguyên nhân, hạn chế và đề xuất giải pháp. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2022 nhằm phản ánh sát thực trạng và xu hướng quản lý tài sản công tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình đầu tư và mua sắm tài sản công: Giai đoạn 2018-2022, tổng giá trị đầu tư trang thiết bị y tế tại các bệnh viện công lập trên địa bàn đạt khoảng X tỷ đồng, trong đó năm 2022 chiếm khoảng 25% tổng đầu tư. Tuy nhiên, việc mua sắm còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu chuyên môn, dẫn đến tình trạng một số thiết bị y tế bị quá tải hoặc không sử dụng hiệu quả.

  2. Hiệu quả sử dụng và bảo dưỡng tài sản: Công suất sử dụng trang thiết bị y tế trung bình đạt khoảng 70-80%, nhưng tỷ lệ thiết bị hư hỏng cần sửa chữa chiếm khoảng 15% trong tổng số thiết bị. Việc bảo dưỡng, sửa chữa chưa được thực hiện định kỳ đầy đủ, gây ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và tăng chi phí vận hành.

  3. Quản lý điều chuyển và thanh lý tài sản: Giai đoạn 2016-2022, số lượng tài sản điều chuyển giữa các bệnh viện chiếm khoảng 10% tổng tài sản, tuy nhiên quy trình điều chuyển còn thiếu chặt chẽ, gây khó khăn trong việc theo dõi và kiểm soát tài sản. Tài sản thanh lý chiếm tỷ lệ nhỏ, khoảng 5% tổng tài sản, nhưng chưa được xử lý kịp thời, dẫn đến lãng phí nguồn lực.

  4. Kiểm kê và báo cáo tài sản công: Công tác kiểm kê tài sản được thực hiện định kỳ nhưng còn tồn tại sai sót về số lượng và chất lượng báo cáo, tỷ lệ tài sản thừa thiếu so với sổ kế toán khoảng 3-5%. Việc công khai báo cáo tài sản chưa được thực hiện đầy đủ theo quy định, ảnh hưởng đến tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ cả yếu tố chủ quan và khách quan. Về chủ quan, năng lực quản lý tài sản của cán bộ còn hạn chế, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các phòng ban, quy trình quản lý chưa được chuẩn hóa. Về khách quan, cơ chế pháp lý và chính sách quản lý tài sản công tại các bệnh viện công lập chưa hoàn thiện, nguồn lực tài chính cho bảo dưỡng, sửa chữa còn hạn chế, đồng thời thiếu công cụ quản lý hiện đại hỗ trợ theo dõi tài sản.

So sánh với kinh nghiệm quản lý tài sản công của các nước như Trung Quốc, Pháp và Đức cho thấy, việc tập trung quản lý tài sản công, áp dụng tiêu chuẩn định mức rõ ràng, sử dụng công nghệ thông tin trong quản lý và tăng cường kiểm tra, giám sát là những yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý. Kết quả nghiên cứu cũng phù hợp với báo cáo của ngành y tế về tình trạng sử dụng tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp công lập, cho thấy cần có sự đổi mới toàn diện trong quản lý tài sản công tại các bệnh viện công lập trên địa bàn Buôn Ma Thuột.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ đầu tư theo năm, biểu đồ công suất sử dụng thiết bị, bảng tổng hợp số lượng tài sản điều chuyển và thanh lý, cũng như bảng đánh giá kết quả kiểm kê tài sản.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện khung pháp lý và quy trình quản lý tài sản công: Xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, quy chế quản lý tài sản công phù hợp với đặc thù ngành y tế, đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Sở Y tế phối hợp với Sở Tài chính chủ trì.

  2. Nâng cao năng lực quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ quản lý tài sản, đồng thời triển khai hệ thống phần mềm quản lý tài sản công tập trung, giúp theo dõi, kiểm kê và báo cáo chính xác, kịp thời. Thời gian triển khai 18 tháng, do các bệnh viện phối hợp với Trung tâm CNTT tỉnh thực hiện.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản: Thiết lập các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản, tổ chức kiểm tra định kỳ và xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm, do Sở Y tế và Thanh tra tỉnh phối hợp thực hiện.

  4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về quản lý tài sản công: Tổ chức các chương trình truyền thông, hội thảo nhằm nâng cao ý thức tiết kiệm, bảo vệ tài sản công trong cán bộ, nhân viên y tế và cộng đồng. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu mỗi năm, do các bệnh viện và UBND thành phố phối hợp triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý tài sản tại các bệnh viện công lập: Giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng quản lý tài sản, áp dụng các giải pháp đổi mới quản lý hiệu quả.

  2. Lãnh đạo Sở Y tế và các cơ quan quản lý nhà nước về y tế: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, hoàn thiện cơ chế quản lý tài sản công trong ngành y tế.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, quản lý tài sản công: Là tài liệu tham khảo có hệ thống về lý luận, thực trạng và giải pháp quản lý tài sản công trong lĩnh vực y tế.

  4. Các đơn vị sự nghiệp công lập khác: Có thể vận dụng các bài học, kinh nghiệm và giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại đơn vị mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài sản công tại các bệnh viện công lập bao gồm những gì?
    Tài sản công bao gồm đất đai, nhà cửa, trang thiết bị y tế, phương tiện vận tải và các tài sản khác do Nhà nước giao cho bệnh viện quản lý, sử dụng phục vụ hoạt động khám chữa bệnh và các dịch vụ công.

  2. Tại sao quản lý tài sản công tại bệnh viện công lập lại quan trọng?
    Quản lý hiệu quả tài sản công giúp tiết kiệm nguồn lực, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đảm bảo sử dụng đúng mục đích, tránh thất thoát, lãng phí, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

  3. Những hạn chế chính trong quản lý tài sản công tại các bệnh viện công lập hiện nay là gì?
    Bao gồm sử dụng vượt tiêu chuẩn, thiếu kiểm soát trong mua sắm, bảo dưỡng không định kỳ, quy trình điều chuyển và thanh lý tài sản chưa chặt chẽ, báo cáo kiểm kê chưa đầy đủ và minh bạch.

  4. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại bệnh viện công lập?
    Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường kiểm tra giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức.

  5. Kinh nghiệm quốc tế nào có thể áp dụng cho quản lý tài sản công tại Việt Nam?
    Các nước như Trung Quốc, Pháp, Đức áp dụng quản lý tập trung, tiêu chuẩn định mức rõ ràng, sử dụng công nghệ quản lý hiện đại và tăng cường kiểm tra, giám sát, giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công.

Kết luận

  • Quản lý tài sản công tại hệ thống các bệnh viện công lập trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và chất lượng dịch vụ y tế.
  • Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng quản lý tài sản công giai đoạn 2018-2022, làm rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan của các tồn tại.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường kiểm tra giám sát và tuyên truyền nâng cao nhận thức.
  • Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, hỗ trợ phát triển ngành y tế và kinh tế - xã hội địa phương.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai thực hiện các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và chuyên sâu về quản lý tài sản công trong các đơn vị sự nghiệp công lập khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại bệnh viện công lập, góp phần phát triển bền vững ngành y tế và phục vụ tốt hơn cho sức khỏe cộng đồng!