Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài chính là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của các cơ sở đào tạo nghề, đặc biệt là các trường trung cấp tư thục. Theo số liệu của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, hiện nay các trường nghề tư thục chiếm khoảng 30% tổng số trường nghề trên toàn quốc, với mục tiêu đến năm 2030 tăng lên 45%. Trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội là một trong những cơ sở đào tạo tư thục chuyên ngành điều dưỡng, hoạt động hoàn toàn tự chủ về tài chính, không nhận ngân sách nhà nước cho chi thường xuyên. Giai đoạn nghiên cứu từ 2017 đến 2021 cho thấy nhà trường đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác quản lý tài chính, góp phần mở rộng quy mô đào tạo và nâng cao chất lượng cơ sở vật chất. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế như nguồn vốn và lợi nhuận sụt giảm do khó khăn trong tuyển sinh, chi phí đầu tư tăng cao, và sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực đào tạo nghề.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội, phân tích các yếu tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính trong giai đoạn 2022-2025 với tầm nhìn đến năm 2030. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội, phạm vi thời gian tập trung vào giai đoạn 2017-2021 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, đảm bảo cân đối thu chi, góp phần phát triển bền vững nhà trường và nâng cao chất lượng đào tạo nghề.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính và mô hình quản lý tài chính trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý tài chính của Era Solomon: Quản lý tài chính là việc sử dụng thông tin phản ánh chính xác tình trạng tài chính để phân tích điểm mạnh, điểm yếu và lập kế hoạch sử dụng nguồn lực tài chính nhằm đạt mục tiêu tăng giá trị cho tổ chức.

  2. Lý thuyết quản lý tài chính theo nghĩa hẹp và rộng: Theo nghĩa hẹp, quản lý tài chính tập trung vào quản lý thu chi ngân sách; theo nghĩa rộng, quản lý tài chính là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô của Nhà nước thông qua các chính sách tài chính.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý tài chính, tự chủ tài chính, kế hoạch tài chính, dự toán thu chi, hiệu quả quản lý tài chính, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại cơ sở đào tạo. Ngoài ra, luận văn phân tích đặc thù quản lý tài chính tại trường trung cấp tư thục, với nguồn thu chủ yếu từ học phí, vốn góp và các hoạt động hợp pháp khác, không nhận ngân sách nhà nước cho chi thường xuyên.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Thu thập số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, biên bản quyết toán, quy chế chi tiêu nội bộ, các văn bản pháp luật liên quan như Luật Kế toán 2015, Nghị định 174/2016/NĐ-CP, và các tài liệu chuyên ngành. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý tài chính và các bộ phận liên quan tại trường.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá xu hướng thu chi tài chính giai đoạn 2017-2021; phân tích so sánh giữa các năm và so sánh với kế hoạch đề ra; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính; tổng hợp các kết quả nghiên cứu để đề xuất giải pháp.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu tài chính được thu thập toàn bộ các báo cáo tài chính của trường trong giai đoạn nghiên cứu. Phỏng vấn định tính được thực hiện với các thành viên Hội đồng quản trị, Ban giám hiệu và bộ phận kế toán nhằm đảm bảo tính đại diện và sâu sắc.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu từ năm 2017 đến 2021, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2022-2025, với tầm nhìn đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn thu tài chính chủ yếu từ học phí và vốn góp: Tổng nguồn thu học phí giai đoạn 2017-2020 chiếm khoảng 70-75% tổng nguồn thu của trường. Vốn góp của các nhà đầu tư chiếm khoảng 20%, còn lại là các nguồn thu khác như hoạt động liên kết đào tạo, nghiên cứu khoa học và lãi tiền gửi.

  2. Cân đối thu - chi tài chính còn nhiều khó khăn: Trong giai đoạn 2017-2021, tỷ lệ chi thường xuyên chiếm khoảng 60% tổng chi, trong khi chi đầu tư xây dựng cơ bản và mua sắm trang thiết bị chiếm 40%. Năm 2019, trường ghi nhận mức thâm hụt tài chính khoảng 8% do chi phí đầu tư tăng cao trong khi nguồn thu giảm do khó khăn tuyển sinh.

  3. Hiệu quả quản lý tài chính được cải thiện qua các năm: Thu nhập bình quân của cán bộ, giáo viên tăng trung bình 5% mỗi năm, phản ánh hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính. Tỷ lệ tiết kiệm chi thường xuyên đạt khoảng 10% tổng chi, góp phần tăng quỹ đầu tư phát triển.

  4. Hạn chế trong quản lý tài chính: Nhà trường gặp khó khăn trong việc cân đối nguồn vốn do sự biến động của nguồn thu học phí, thiếu đa dạng hóa nguồn thu, và quy trình kiểm tra, giám sát tài chính chưa thực sự chặt chẽ. So sánh với một số trường trung cấp công lập và tư thục khác cho thấy trường còn hạn chế trong việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ đặc thù trường tư thục hoàn toàn tự chủ tài chính, không nhận ngân sách nhà nước cho chi thường xuyên, nên phụ thuộc lớn vào nguồn thu học phí và vốn góp. Sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực đào tạo nghề, đặc biệt là ngành điều dưỡng, làm giảm khả năng tuyển sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế phục vụ đào tạo ngày càng tăng, gây áp lực lên cân đối thu chi.

So với các nghiên cứu trước đây về quản lý tài chính tại các trường công lập, trường tư thục như Trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội cần có chiến lược tài chính linh hoạt hơn, đa dạng hóa nguồn thu và nâng cao năng lực quản lý tài chính. Việc áp dụng các công cụ kiểm soát tài chính hiện đại và tăng cường công khai minh bạch sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cân đối thu chi theo năm và bảng so sánh thu nhập cán bộ qua các năm để minh họa rõ nét xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường khai thác và đa dạng hóa các nguồn thu: Nhà trường cần phát triển các hoạt động liên kết đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và dịch vụ hỗ trợ để tạo thêm nguồn thu ngoài học phí. Mục tiêu tăng nguồn thu ngoài học phí lên 30% tổng thu trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Ban giám hiệu phối hợp với các phòng ban chuyên môn.

  2. Xây dựng đội ngũ quản lý, kế toán có trình độ chuyên môn cao: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý tài chính, cập nhật kiến thức pháp luật và công nghệ thông tin cho cán bộ quản lý tài chính. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 100% cán bộ tài chính trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện là Ban giám hiệu và phòng nhân sự.

  3. Hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ và tăng cường kiểm tra, giám sát tài chính: Rà soát, cập nhật quy chế chi tiêu nội bộ phù hợp với thực tế hoạt động, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra tài chính định kỳ và đột xuất nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Mục tiêu giảm thiểu sai sót tài chính xuống dưới 2% tổng chi phí hàng năm. Chủ thể thực hiện là Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát.

  4. Nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học: Đầu tư hợp lý vào cơ sở vật chất, trang thiết bị và chương trình đào tạo để nâng cao uy tín, thu hút học viên, từ đó tăng nguồn thu học phí. Mục tiêu tăng tỷ lệ tuyển sinh hàng năm ít nhất 10%. Chủ thể thực hiện là Ban giám hiệu và các khoa chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và Hội đồng quản trị các trường trung cấp tư thục: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp quản lý tài chính hiệu quả, từ đó xây dựng chiến lược tài chính phù hợp với đặc thù trường tư thục.

  2. Cán bộ quản lý tài chính và kế toán trong các cơ sở đào tạo nghề: Cung cấp kiến thức về các phương pháp quản lý tài chính, quy trình lập kế hoạch, dự toán và kiểm tra tài chính, nâng cao năng lực chuyên môn.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý tài chính trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt là trường tư thục.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp và tài chính: Hỗ trợ đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại các trường nghề tư thục, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính tại trường trung cấp tư thục khác gì so với trường công lập?
    Trường tư thục hoàn toàn tự chủ tài chính, không nhận ngân sách nhà nước cho chi thường xuyên, phụ thuộc nhiều vào học phí và vốn góp. Trong khi trường công lập thường được hỗ trợ ngân sách và có cơ chế quản lý tài chính khác biệt.

  2. Nguồn thu chính của Trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội là gì?
    Nguồn thu chính là học phí chiếm khoảng 70-75% tổng thu, bên cạnh đó là vốn góp của nhà đầu tư và các nguồn thu hợp pháp khác như liên kết đào tạo, nghiên cứu khoa học.

  3. Những khó khăn lớn nhất trong quản lý tài chính của trường là gì?
    Khó khăn gồm biến động nguồn thu do tuyển sinh, chi phí đầu tư cơ sở vật chất tăng cao, cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực đào tạo nghề và quy trình kiểm tra tài chính chưa hoàn thiện.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại trường?
    Cần đa dạng hóa nguồn thu, nâng cao năng lực quản lý tài chính, hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ, tăng cường kiểm tra giám sát và nâng cao chất lượng đào tạo để thu hút học viên.

  5. Tại sao việc công khai minh bạch tài chính lại quan trọng?
    Công khai minh bạch giúp tăng niềm tin của học viên, nhà đầu tư và xã hội, đồng thời giảm thiểu sai phạm, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính và đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Kết luận

  • Quản lý tài chính tại Trường Trung cấp nghề Điều dưỡng Hà Nội có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động đào tạo và phát triển bền vững của nhà trường.
  • Nguồn thu chủ yếu từ học phí và vốn góp, trong khi chi phí đầu tư và chi thường xuyên ngày càng tăng, gây áp lực lên cân đối tài chính.
  • Hiệu quả quản lý tài chính được cải thiện qua các năm, thể hiện qua tăng thu nhập cán bộ và tiết kiệm chi phí.
  • Cần đa dạng hóa nguồn thu, nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện quy chế chi tiêu và tăng cường kiểm tra giám sát để khắc phục hạn chế hiện tại.
  • Đề xuất giải pháp hướng tới giai đoạn 2022-2025 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần phát triển bền vững trường trung cấp nghề tư thục.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo nâng cao năng lực quản lý tài chính, xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ và theo dõi sát sao kết quả thực hiện.

Call to action: Các nhà quản lý và cán bộ tài chính tại các trường trung cấp tư thục nên áp dụng các giải pháp này để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần phát triển giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao.