Tổng quan nghiên cứu

Tình hình nghiện ma túy tại Việt Nam, đặc biệt tại Thành phố Hồ Chí Minh, đang diễn biến phức tạp với số người nghiện có hồ sơ quản lý tăng bình quân 6,2% mỗi năm, đạt hơn 25.000 người vào cuối năm 2019. Theo báo cáo của Bộ Công an, cả nước có khoảng 235.314 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp (ATS) chiếm khoảng 70-80%, đặc biệt tại miền Trung và miền Nam lên đến 80-95%. Thực tế số người nghiện chưa được quản lý có thể cao gấp nhiều lần, gây áp lực lớn cho công tác cai nghiện và quản lý nhà nước. Các vụ án nghiêm trọng do người sử dụng ma túy tổng hợp gây ra đã làm dấy lên lo ngại về an ninh trật tự và sự an toàn của cộng đồng.

Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2013-2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy bắt buộc, góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống tệ nạn ma túy, bảo đảm an ninh trật tự và phát triển kinh tế xã hội địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh số lượng người nghiện ma túy tăng nhanh, đặc biệt là ma túy tổng hợp, đồng thời giúp hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực quản lý và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng cho người sau cai nghiện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng với các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về quản lý nhà nước (QLNN) trong lĩnh vực cai nghiện ma túy bắt buộc. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Xem QLNN là hoạt động tổ chức, điều hành của các cơ quan nhà nước nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi con người theo pháp luật, đảm bảo sự ổn định và phát triển xã hội.
  • Lý thuyết cai nghiện ma túy bắt buộc: Định nghĩa cai nghiện là quá trình tổng hợp các biện pháp y tế, pháp luật, giáo dục nhằm giúp người nghiện từ bỏ ma túy, phục hồi sức khỏe và tái hòa nhập cộng đồng. Cai nghiện bắt buộc là biện pháp cưỡng chế do nhà nước áp dụng nhằm cách ly người nghiện khỏi cộng đồng để điều trị.

Các khái niệm chính bao gồm: cai nghiện ma túy bắt buộc, quản lý nhà nước về cai nghiện, biện pháp xử lý vi phạm hành chính, tái hòa nhập cộng đồng, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp giữa:

  • Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tổng hợp, phân tích các tài liệu, văn bản pháp luật, báo cáo khoa học, các chính sách liên quan đến cai nghiện ma túy và quản lý nhà nước.
  • Phương pháp thống kê: Thu thập và phân tích số liệu thống kê về người nghiện ma túy, số lượng hồ sơ quản lý, số cơ sở cai nghiện, tỷ lệ tái nghiện, từ các báo cáo của Bộ Công an, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Thành phố Hồ Chí Minh.
  • Phương pháp khảo sát và phân tích thực tiễn: Khảo sát thực trạng công tác cai nghiện bắt buộc tại các cơ sở cai nghiện và cộng đồng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, phân tích các khó khăn, hạn chế và nguyên nhân.

Cỡ mẫu khảo sát