Công Tác Quản Lý Nhà Nước Về Đất Nông Nghiệp Tại Thành Phố Tam Điệp, Tỉnh Ninh Bình

Theo luật đất đai năm 2013 thì đất nông nghiệp là đất được sử dụng vào mục đích sản xuất, nghiên cứu, thí nghiệm về nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, làm muối và mục đích bảo vệ, phát triển rừng. Đất nông nghiệp bao gồm đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối và đất nông nghiệp khác. Đất nông nghiệp có vai trò rất quan trọng: Đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu, đặc biệt và không thể thay thế vì không có đất đai thì không có sản xuất nông nghiệp. Năng suất cây trồng, vật nuôi phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng đất đai.

Quản lý nhà nước về đất đai là hoạt động tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước đối với các hành vi của các chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật đất đai để thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu toàn dân về đất đai nhằm duy trì và phát triển các quan hệ đất đai theo trật tự pháp luật quy định. Như vậy quản lý nhà nước về đất đai là tổng hợp các hoạt động của cơ quan Nhà nước về đất đai: Đó là các hoạt động trong việc nắm và quản lý tình hình sử dụng đất đai.

Thành phố Tam Điệp có tổng diện tích tự nhiên 10.493,13 ha, trong đó diện tích nhóm đất nông nghiệp là 7. Nằm trên các tuyến đường huyết mạch của quốc gia, Tam Điệp có nhiều tiềm năng lợi thế, đặc biệt là lợi thế trong phát triển công nghiệp, dịch vụ, du lịch, phát triển đô thị. Tam Điệp cũng được xác định là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình [16].

Cùng với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh chóng, áp lực đối với quản lý nhà nước về đất nông nghiệp của thành phố ngày càng gia tăng. Xuất phát từ yêu cầu trên em chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, với mong muốn kết quả nghiên cứu của đề tài có thể đóng góp một phần nhất định vào việc giải quyết những vấn đề cấp bách và lâu dài trong công tác QLNN về ĐNN để góp phần làm tốt công tác QLNN về ĐNN có hiệu quả hơn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Luật Đất đai 2013 đã mở rộng hạn mức giao đất và hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng, để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tích tụ, tập trung đất hình thành sản xuất hàng hóa lớn trong nông nghiệp (Chi cục Thống kê thành phố Tam Điệp, 2016).

Theo số liệu của Tổng cục Quản lý đất, Bộ Tài nguyên Môi trường, bình quân mỗi năm ĐNN giảm gần 100 nghìn hécta, đặc biệt năm 2007 giảm 120 nghìn hécta, trong khi mỗi năm số lao động bước ra khỏi ruộng đồng chỉ vào khoảng 400 ngàn người. Hơn nữa, mức gia tăng dân số ở nông thôn không giảm nhiều như mong đợi, khiến cho bình quân đất canh tác trên đầu người ngày càng giảm mạnh.

Nông nghiệp là hoạt động sản xuất cổ nhất và cơ bản nhất của loài người. Hầu hết các nước trên thế giới đều phải xây dựng một nền kinh tế trên cơ sở phát triển nông nghiệp dựa vào khai thác tiềm năng của đất nông nghiệp (ĐNN), lấy đó làm bàn đạp cho việc phát triển các ngành khác. Vì vậy, tổ chức sử dụng nguồn tài nguyên ĐNN hợp lý, có hiệu quả cao theo quan điểm sinh thái và phát triển bền vững đang trở thành vấn đề mang tính toàn cầu.

Công tác quản lý và sử dụng đất đai của nước ta trong những năm gần đây khá phức tạp. Quá trình tổ chức quản lý và sử dụng đất cũng đã bộc lộ những tồn tại, nảy sinh nhiều vấn đề mới nằm ngoài tầm kiểm soát của nhà nước như: sử dụng đất không đúng mục đích, giao đất trái thẩm quyền, tranh chấp và lấn chiếm đất đai, quy hoạch sai nguyên tắc, khiếu nại tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai ngày càng nhiều.

Theo thống kê, Việt Nam có tổng diện tích tự nhiên là hơn 33,13 triệu ha, trong đó nhóm ĐNN có diện tích trên 27,98 triệu ha, chiếm 84,47% tổng diện tích tự nhiên [2]. Trong đó, đất sản xuất nông nghiệp là 10.151,1 ha, đất lâm nghiệp là 15.373,1 ha đất nuôi trồng thủy sản là 712 ha. Quỹ ĐNN tiếp tục suy giảm do công nghiệp hóa và đô thị hóa.

Thành phố Tam Điệp có tổng diện tích tự nhiên 10.493,13 ha, trong đó diện tích nhóm đất nông nghiệp là 7. Nằm trên các tuyến đường huyết mạch của quốc gia, Tam Điệp có nhiều tiềm năng lợi thế, đặc biệt là lợi thế trong phát triển công nghiệp, dịch vụ, du lịch, phát triển đô thị. Tam Điệp cũng được xác định là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình [16].

Cùng với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh chóng, áp lực đối với quản lý nhà nước về đất nông nghiệp của thành phố ngày càng gia tăng. Xuất phát từ yêu cầu trên em chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, với mong muốn kết quả nghiên cứu của đề tài có thể đóng góp một phần nhất định vào việc giải quyết những vấn đề cấp bách và lâu dài trong công tác QLNN về ĐNN để góp phần làm tốt công tác QLNN về ĐNN có hiệu quả hơn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Luật Đất đai 2013 đã mở rộng hạn mức giao đất và hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng, để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tích tụ, tập trung đất hình thành sản xuất hàng hóa lớn trong nông nghiệp (Chi cục Thống kê thành phố Tam Điệp, 2016).

Theo số liệu của Tổng cục Quản lý đất, Bộ Tài nguyên Môi trường, bình quân mỗi năm ĐNN giảm gần 100 nghìn hécta, đặc biệt năm 2007 giảm 120 nghìn hécta, trong khi mỗi năm số lao động bước ra khỏi ruộng đồng chỉ vào khoảng 400 ngàn người. Hơn nữa, mức gia tăng dân số ở nông thôn không giảm nhiều như mong đợi, khiến cho bình quân đất canh tác trên đầu người ngày càng giảm mạnh.