Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc trang bị kiến thức và kỹ năng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực hội nhập quốc tế. Tại Việt Nam, việc làm quen với tiếng Anh từ bậc mầm non ngày càng được quan tâm nhằm tạo nền tảng vững chắc cho trẻ trong quá trình học tập sau này. Theo khảo sát tại 5 trường mầm non tư thục có yếu tố nước ngoài ở quận Cầu Giấy, Hà Nội, từ năm học 2016-2017 đến 2018-2019, hoạt động làm quen với tiếng Anh theo hướng trải nghiệm đã được triển khai nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về quản lý và chất lượng giảng dạy.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động làm quen với tiếng Anh theo hướng trải nghiệm tại các trường mầm non tư thục quận Cầu Giấy, đồng thời đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh cho trẻ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các trường mầm non tư thục tại quận Cầu Giấy, với đối tượng khảo sát gồm 30 giáo viên tiếng Anh, 10 cán bộ quản lý, 30 phụ huynh và 50 học sinh lớp 5 tuổi.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần đổi mới phương pháp dạy học tiếng Anh ở bậc mầm non, nâng cao năng lực ngoại ngữ cho trẻ, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý giáo dục tại các trường mầm non tư thục, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kỳ hội nhập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục trải nghiệm. Theo đó, quản lý giáo dục được hiểu là sự tác động có tổ chức và có mục tiêu của người quản lý nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đạt được mục tiêu giáo dục. Quản lý hoạt động làm quen với tiếng Anh tại trường mầm non bao gồm các chức năng: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá.

Giáo dục trải nghiệm nhấn mạnh việc học thông qua tương tác trực tiếp với môi trường, giúp trẻ phát triển toàn diện về nhận thức, kỹ năng và thái độ. Hoạt động làm quen với tiếng Anh theo hướng trải nghiệm được thiết kế dựa trên nguyên tắc tạo môi trường học tập sinh động, kích thích các giác quan và sự chủ động của trẻ trong quá trình học.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục, quản lý trường mầm non, hoạt động làm quen tiếng Anh, giáo dục trải nghiệm, phương pháp dạy học trực quan, truyền khẩu, trò chơi, và môi trường học tập tiếng Anh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm:

  • Khảo sát thực trạng tại 5 trường mầm non tư thục quận Cầu Giấy với 30 giáo viên, 10 cán bộ quản lý, 30 phụ huynh và 50 học sinh lớp 5 tuổi.
  • Phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giáo viên và chuyên viên phòng Giáo dục mầm non.
  • Quan sát trực tiếp các hoạt động dạy và học tiếng Anh theo hướng trải nghiệm.
  • Thu thập và phân tích các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành liên quan đến quản lý giáo dục và giáo dục mầm non.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng thống kê toán học nhằm đánh giá mức độ thực hiện, ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng quản lý hoạt động làm quen tiếng Anh. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm học 2016-2017 đến 2018-2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về hoạt động làm quen tiếng Anh theo hướng trải nghiệm: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường mầm non tư thục quận Cầu Giấy nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc làm quen tiếng Anh cho trẻ từ sớm. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% giáo viên thực sự áp dụng phương pháp trải nghiệm một cách đồng bộ trong giảng dạy.

  2. Chương trình và nội dung dạy học: 70% trường áp dụng chương trình làm quen tiếng Anh theo hướng trải nghiệm với nội dung phù hợp lứa tuổi, nhưng vẫn còn 30% trường chưa xây dựng kế hoạch chi tiết hoặc chưa cập nhật nội dung theo hướng đổi mới.

  3. Năng lực đội ngũ giáo viên: Chỉ có khoảng 65% giáo viên tiếng Anh tại các trường được đào tạo bài bản về phương pháp dạy học trải nghiệm, còn lại chưa đáp ứng yêu cầu về kỹ năng sư phạm và năng lực ngoại ngữ.

  4. Cơ sở vật chất và trang thiết bị: Mặc dù 80% trường đã đầu tư trang thiết bị phục vụ dạy học tiếng Anh như máy tính, bảng tương tác, giáo cụ trực quan, nhưng việc sử dụng hiệu quả các thiết bị này còn hạn chế do thiếu hướng dẫn và bồi dưỡng chuyên môn.

  5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động làm quen tiếng Anh: Việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện tại 75% trường, tuy nhiên phương pháp đánh giá chủ yếu dựa trên quan sát và chưa có hệ thống đánh giá chuẩn hóa.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy quản lý hoạt động làm quen tiếng Anh theo hướng trải nghiệm tại các trường mầm non tư thục quận Cầu Giấy đã đạt được những thành tựu nhất định, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ cho trẻ. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế như năng lực giáo viên chưa đồng đều, chương trình chưa được chuẩn hóa hoàn toàn, và việc sử dụng trang thiết bị chưa hiệu quả.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong quản lý, thiếu các chương trình đào tạo chuyên sâu cho giáo viên, cũng như hạn chế về nguồn lực đầu tư cho cơ sở vật chất. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực Đông Nam Á, việc áp dụng phương pháp trải nghiệm trong dạy tiếng Anh mầm non tại Cầu Giấy còn chưa phát huy tối đa hiệu quả do chưa đồng bộ về quản lý và thực hiện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ giáo viên áp dụng phương pháp trải nghiệm, bảng so sánh năng lực giáo viên theo từng trường, và biểu đồ đánh giá mức độ đầu tư trang thiết bị phục vụ dạy học.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về phương pháp dạy học tiếng Anh theo hướng trải nghiệm, nâng cao năng lực sư phạm và ngoại ngữ cho đội ngũ giáo viên. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành tổ chức.

  2. Xây dựng và chuẩn hóa chương trình làm quen tiếng Anh theo hướng trải nghiệm: Phát triển chương trình khung thống nhất, linh hoạt phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ mầm non, đảm bảo tính liên thông với các cấp học tiếp theo. Thời gian hoàn thiện trong 6 tháng, do Ban chuyên môn của Phòng Giáo dục mầm non chủ trì.

  3. Đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị: Huy động nguồn lực xã hội hóa để bổ sung trang thiết bị hiện đại, đồng thời tổ chức bồi dưỡng kỹ năng sử dụng thiết bị cho giáo viên. Thực hiện trong 18 tháng, do Ban giám hiệu các trường phối hợp với các tổ chức xã hội.

  4. Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá hiệu quả hoạt động làm quen tiếng Anh: Thiết kế bộ công cụ đánh giá chuẩn hóa, kết hợp đánh giá quá trình và kết quả, nhằm phản ánh chính xác năng lực của trẻ và hiệu quả giảng dạy. Thời gian triển khai trong 9 tháng, do Phòng Giáo dục mầm non chủ trì.

  5. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình: Tổ chức các buổi tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh hỗ trợ con em học tiếng Anh tại nhà, tạo môi trường học tập liên tục và hiệu quả. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm, do các trường mầm non và Ban đại diện cha mẹ học sinh phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh, xây dựng kế hoạch và biện pháp quản lý hiệu quả.

  2. Giáo viên tiếng Anh mầm non: Áp dụng các phương pháp dạy học trải nghiệm phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ, nâng cao chất lượng giảng dạy.

  3. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ vai trò và cách hỗ trợ con em làm quen với tiếng Anh từ sớm, phối hợp cùng nhà trường tạo môi trường học tập tích cực.

  4. Nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý giáo dục ngoại ngữ ở bậc mầm non, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần làm quen tiếng Anh theo hướng trải nghiệm ở bậc mầm non?
    Trẻ mầm non có khả năng tiếp thu ngôn ngữ tự nhiên và nhanh chóng. Phương pháp trải nghiệm giúp trẻ học tiếng Anh qua hoạt động thực tế, trò chơi, bài hát, tạo hứng thú và phát triển toàn diện kỹ năng nghe, nói.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động làm quen tiếng Anh tại các trường mầm non tư thục là gì?
    Khó khăn gồm năng lực giáo viên chưa đồng đều, chương trình chưa chuẩn hóa, thiếu sự phối hợp giữa các bên, và việc sử dụng trang thiết bị chưa hiệu quả.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực giáo viên dạy tiếng Anh mầm non?
    Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về phương pháp dạy học trải nghiệm, kỹ năng sư phạm và ngoại ngữ, đồng thời tạo điều kiện học tập liên tục cho giáo viên.

  4. Phương pháp dạy học trải nghiệm được áp dụng như thế nào trong thực tế?
    Thông qua các hoạt động trực quan, trò chơi, bài hát, câu chuyện, và tương tác với giáo viên bản ngữ, trẻ được tham gia tích cực, phát triển kỹ năng ngôn ngữ trong môi trường tự nhiên.

  5. Vai trò của phụ huynh trong việc hỗ trợ trẻ làm quen tiếng Anh là gì?
    Phụ huynh phối hợp với nhà trường bằng cách tạo môi trường học tập tại nhà, khuyến khích trẻ luyện tập tiếng Anh qua các bài hát, câu chuyện, và giao tiếp hàng ngày, góp phần nâng cao hiệu quả học tập.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động làm quen với tiếng Anh theo hướng trải nghiệm tại các trường mầm non tư thục quận Cầu Giấy đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế về năng lực giáo viên, chương trình và cơ sở vật chất.
  • Việc áp dụng phương pháp giáo dục trải nghiệm giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ tự nhiên, tạo nền tảng vững chắc cho học tập tiếng Anh sau này.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý bao gồm đào tạo giáo viên, chuẩn hóa chương trình, đầu tư trang thiết bị và xây dựng hệ thống kiểm tra đánh giá hiệu quả.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ mầm non, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất, tổ chức đánh giá định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác nhằm hoàn thiện mô hình quản lý hiệu quả.

Hãy áp dụng những kiến thức và giải pháp trong luận văn này để nâng cao chất lượng quản lý và giảng dạy tiếng Anh tại các trường mầm non, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho tương lai.