## Tổng quan nghiên cứu

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ từ 24 đến 36 tháng tuổi là giai đoạn quan trọng đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ về khả năng giao tiếp và nhận thức. Theo khảo sát trên 250 trẻ tại các trường mầm non ở Thành phố Hồ Chí Minh, trẻ trong độ tuổi này có vốn từ trung bình khoảng 500 từ, chủ yếu là danh từ và động từ, trong khi các từ loại khác như tính từ, đại từ, trạng từ chiếm tỷ lệ thấp và tăng dần theo độ tuổi. Tuy nhiên, nhiều trẻ gặp khó khăn trong phát âm chuẩn, với các lỗi phổ biến như phát âm sai âm đầu, âm đệm, âm chính, âm cuối và thanh điệu. Vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ toàn diện của trẻ.

Mục tiêu nghiên cứu là thiết kế và thử nghiệm hệ thống bài tập hỗ trợ rèn luyện phát âm kết hợp mở rộng vốn từ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi tại trường mầm non Hoa Mai, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 4/2017 đến tháng 9/2018, với phạm vi khảo sát tại các trường mầm non nội thành và vùng ven TP.HCM. Ý nghĩa của nghiên cứu nhằm cung cấp công cụ hỗ trợ giáo viên và phụ huynh trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và phát triển toàn diện trẻ nhỏ.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết phát triển ngôn ngữ của Vygotsky, nhấn mạnh vai trò của ngôn ngữ như công cụ nhận thức và giao tiếp. Lý thuyết chủ nghĩa tự nhiên của Chomsky cũng được áp dụng, cho rằng trẻ có khả năng lĩnh hội ngôn ngữ bẩm sinh, đặc biệt trong giai đoạn 2-3 tuổi là thời kỳ phát triển ngôn ngữ quan trọng. Ngoài ra, các khái niệm chuyên ngành như ngữ âm, phát âm chuẩn, vốn từ, và các loại lỗi phát âm được hệ thống hóa để làm cơ sở thiết kế bài tập.

Các khái niệm chính bao gồm:  
- **Ngữ âm**: Âm thanh cấu thành ngôn ngữ, bao gồm âm đầu, âm đệm, âm chính, âm cuối và thanh điệu.  
- **Phát âm đúng**: Phát âm chính xác các thành phần âm tiết, điều chỉnh âm lượng và ngữ điệu phù hợp.  
- **Vốn từ**: Tập hợp các từ mà trẻ biết và sử dụng, bao gồm từ loại và ý nghĩa.  
- **Bài tập hỗ trợ**: Các nhiệm vụ học tập giúp trẻ rèn luyện phát âm và mở rộng vốn từ thông qua hoạt động có chủ đích hoặc trò chơi.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp giữa lý luận và thực tiễn, gồm:  
- **Phương pháp quan sát**: Theo dõi khả năng phát âm và vốn từ của trẻ trong sinh hoạt và học tập hàng ngày.  
- **Phương pháp điều tra**: Thu thập ý kiến của 66 giáo viên mầm non và 180 phụ huynh qua phiếu khảo sát và phỏng vấn sâu.  
- **Phương pháp thực nghiệm sư phạm**: Thực nghiệm bài tập hỗ trợ trên nhóm 10 trẻ thực nghiệm và 10 trẻ đối chứng tại trường mầm non Hoa Mai trong 9 tháng.  
- **Phương pháp thống kê**: Phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS để đánh giá hiệu quả bài tập.

Nguồn dữ liệu chính gồm kết quả khảo sát 250 trẻ, ý kiến giáo viên, phụ huynh và kết quả thực nghiệm tại trường mầm non Hoa Mai từ tháng 1/2018 đến tháng 9/2018.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tỷ lệ lỗi phát âm phổ biến**: 65% trẻ 24 – 36 tháng tuổi mắc lỗi phát âm âm đầu, 50% lỗi âm đệm, 45% lỗi âm chính, 40% lỗi âm cuối và 35% lỗi thanh điệu.  
- **Vốn từ tăng nhanh theo độ tuổi**: Trẻ 19 – 24 tháng có khoảng 200 – 220 từ, trẻ 25 – 36 tháng tăng lên khoảng 500 từ, trong đó danh từ và động từ chiếm hơn 80%.  
- **Hiệu quả bài tập hỗ trợ**: Sau 3 đợt thực nghiệm, nhóm trẻ thực nghiệm cải thiện phát âm đúng lên 30% so với nhóm đối chứng, vốn từ tích cực tăng 25%.  
- **Nhận thức giáo viên và phụ huynh**: 85% giáo viên và 78% phụ huynh đánh giá cao tầm quan trọng của việc kết hợp rèn luyện phát âm và mở rộng vốn từ, nhưng chỉ 40% giáo viên có đủ bài tập phù hợp.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân lỗi phát âm chủ yếu do bộ máy phát âm chưa hoàn thiện và môi trường giao tiếp hạn chế. Kết quả thực nghiệm cho thấy bài tập hỗ trợ rèn luyện phát âm kết hợp mở rộng vốn từ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ toàn diện hơn, phù hợp với lý thuyết phát triển ngôn ngữ của Vygotsky và Chomsky. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của việc tích hợp phát âm và vốn từ trong giáo dục mầm non. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ lỗi phát âm và biểu đồ đường thể hiện sự tăng trưởng vốn từ theo thời gian thực nghiệm.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng hệ thống bài tập đa dạng**: Thiết kế bài tập kết hợp phát âm và mở rộng vốn từ phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ 24 – 36 tháng, áp dụng trong các giờ học và hoạt động ngoại khóa.  
- **Đào tạo giáo viên chuyên sâu**: Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực thiết kế và vận dụng bài tập hỗ trợ phát âm và vốn từ, nhằm tăng tỷ lệ giáo viên có bài tập phù hợp lên trên 70% trong 2 năm tới.  
- **Tăng cường phối hợp gia đình – nhà trường**: Hướng dẫn phụ huynh tham gia hỗ trợ luyện phát âm và mở rộng vốn từ tại nhà, nâng cao nhận thức và kỹ năng chăm sóc ngôn ngữ cho trẻ.  
- **Ứng dụng công nghệ hỗ trợ**: Phát triển phần mềm, ứng dụng di động giúp trẻ luyện phát âm và học từ mới qua trò chơi, tăng tính hấp dẫn và hiệu quả học tập.  
- **Theo dõi và đánh giá định kỳ**: Thiết lập hệ thống đánh giá phát triển ngôn ngữ định kỳ cho trẻ để điều chỉnh kịp thời phương pháp giáo dục.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giáo viên mầm non**: Nắm bắt phương pháp thiết kế bài tập hỗ trợ phát âm và mở rộng vốn từ, nâng cao hiệu quả giảng dạy.  
- **Phụ huynh trẻ mầm non**: Hiểu rõ tầm quan trọng của phát âm và vốn từ, phối hợp cùng nhà trường hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho con.  
- **Nhà quản lý giáo dục**: Xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và hỗ trợ giáo viên trong phát triển ngôn ngữ trẻ.  
- **Nhà nghiên cứu giáo dục và ngôn ngữ học**: Tham khảo cơ sở lý luận và thực nghiệm để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về phát triển ngôn ngữ trẻ em.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao phát âm đúng lại quan trọng với trẻ 24 – 36 tháng?**  
Phát âm đúng giúp trẻ giao tiếp hiệu quả, thể hiện ý muốn rõ ràng và phát triển ngôn ngữ toàn diện, tạo nền tảng cho học tập sau này.

2. **Làm thế nào để mở rộng vốn từ cho trẻ nhỏ?**  
Thông qua các bài tập, trò chơi, kể chuyện và tương tác hàng ngày, giúp trẻ làm quen và sử dụng từ mới trong ngữ cảnh thực tế.

3. **Bài tập hỗ trợ phát âm kết hợp mở rộng vốn từ gồm những gì?**  
Bao gồm các hoạt động luyện phát âm từng âm, câu, từ mới, kết hợp với trò chơi, tranh ảnh và kể chuyện để tăng vốn từ.

4. **Giáo viên gặp khó khăn gì khi áp dụng bài tập này?**  
Thiếu tài liệu, chưa có kỹ năng thiết kế bài tập phù hợp và thời gian hạn chế trong lớp học là những thách thức chính.

5. **Phụ huynh có thể hỗ trợ con như thế nào?**  
Phụ huynh nên tạo môi trường giao tiếp phong phú, luyện phát âm cùng con và khuyến khích sử dụng từ mới qua các hoạt động hàng ngày.

## Kết luận

- Đề tài đã xây dựng thành công hệ thống bài tập hỗ trợ rèn luyện phát âm kết hợp mở rộng vốn từ cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi.  
- Thực nghiệm cho thấy bài tập giúp cải thiện đáng kể khả năng phát âm và vốn từ của trẻ.  
- Nghiên cứu góp phần bổ sung khoảng trống trong giáo dục phát triển ngôn ngữ trẻ mầm non tại TP.HCM.  
- Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục phát âm và vốn từ cho trẻ.  
- Khuyến nghị tiếp tục mở rộng nghiên cứu và ứng dụng trong thực tiễn giáo dục mầm non.

Hành động tiếp theo là triển khai đào tạo giáo viên, phát triển tài liệu bài tập và tăng cường phối hợp gia đình – nhà trường để nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ nhỏ.