Biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi qua phương pháp PECS tại trung tâm giáo dục Ngày Mới, Đống Đa, Hà Nội

• Tác giả: Trần Thu Hồng
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Thị Hà
• Trường học: Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội
• Chuyên ngành: Giáo Dục Đặc Biệt
• Đề tài: Biện Pháp Phát Triển Kỹ Năng Giao Tiếp Cho Trẻ Rối Loạn Phổ Tự Kỷ 3-4 Tuổi Thông Qua Phương Pháp PECS Tại Trung Tâm Giáo Dục Ngày Mới Quận Đống Đa, Hà Nội
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Cấu trúc đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ 3-4 TUỔI THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP PECS
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.2. Cơ sở lý luận về trẻ Rối loạn phổ tự kỷ
• 1.2.1. Khái niệm trẻ rối loạn phổ tự kỷ
• 1.2.2. Nguyên nhân gây dẫn đến Rối loạn phổ tự kỷ
• 1.2.3. Đặc điểm phát triển tâm lý của trẻ rối loạn phổ tự kỷ
• 1.3. Cơ sở lý luận về kỹ năng giao tiếp
• 1.3.1. Khái niệm kỹ năng
• 1.3.2. Khái niệm giao tiếp
• 1.3.3. Khái niệm kỹ năng giao tiếp
• 1.3.4. Khái niệm phát triển
• 1.3.5. Phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ Rối loạn phổ tự kỷ
• 1.3.6. Đặc điểm kĩ năng giao tiếp của trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi
• 1.3.7. Biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi
• 1.4. Cơ sở lý luận về phương pháp PECS
• 1.4.1. Lịch sử ứng dụng phương pháp PECS
• 1.4.2. Khái niệm phương pháp PECS
• 1.4.3. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp PECS
• 1.4.4. Nội dung của phương pháp PECS
• 1.4.5. Hình thức tổ chức của phương pháp PECS
• 1.4.6. Cơ sở khoa học của chương trình can thiệp theo hướng tiếp cận PECS
• 1.4.7. Cách thức sử dụng chương trình can thiệp theo hướng tiếp cận PECS
• 1.4.8. Giai đoạn của phương pháp PECS
• 1.4.9. Lưu ý khi sử dụng phương pháp PECS
• 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển kĩ năng giao tiếp khi sử dụng phương pháp PECS
• 1.6. TIỂU KẾT CHƯƠNG I
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ 3-4 TUỔI THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP PECS TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGÀY MỚI
• 2.1. Khái quát về địa bàn khảo sát
• 2.2. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng
• 2.3. Mục đích khảo sát
• 2.4. Nội dung khảo sát
• 2.5. Đối tượng khảo sát
• 2.6. Cách thức tiến hành khảo sát
• 2.7. Kết quả khảo sát thực trạng nhận thức của giáo viên về phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ Rối loạn phổ tự kỷ thông qua phương pháp PECS
• 2.7.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi thông qua phương pháp PECS tại Trung tâm Giáo dục Ngày Mới
• 2.7.2. Thực trạng kết quả thực hiện phương pháp PECS của giáo viên tại Trung tâm Giáo dục Ngày Mới đối với trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3 – 4 tuổi
• 2.8. Đánh giá chung về công tác phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi thông qua phương pháp PECS tại Trung tâm Giáo dục Ngày Mới
• 2.9. TIỂU KẾT CHƯƠNG II
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG GIAO TIẾP CHO TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ 3-4 TUỔI THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP PECS TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC NGÀY MỚI
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu của giáo dục
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo phù hợp với đặc điểm của trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển của trẻ
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát huy
• 3.1.5. Nguyên tắc tương tác giữa giáo viên và trẻ Rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi
• 3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính cá biệt
• 3.2. Đề xuất các biện pháp phát triển kĩ năng giao tiếp cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ 3-4 tuổi thông qua phương pháp PECS
• 3.2.1. Phối hợp các lực lượng giáo dục và gia đình
• 3.2.2. Xây dựng bộ hình ảnh PECS theo chủ đề cụ thể
• 3.2.3. Tạo môi trường lớp học và môi trường sinh hoạt gia đình phù hợp
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.3.1. Khái quát thực nghiệm
• 3.3.2. Kết quả thực nghiệm và kết luận thực nghiệm
• 3.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG III
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Rối loạn phổ tự kỷ và Phương pháp PECS

Rối loạn phổ tự kỷ (RLPTK) là một rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Trẻ RLPTK thường gặp khó khăn trong việc thể hiện nhu cầu và giao tiếp hiệu quả. Phương pháp PECS (Picture Exchange Communication System - Hệ thống giao tiếp trao đổi hình ảnh) được phát triển như một công cụ hỗ trợ giao tiếp cho trẻ RLPTK, đặc biệt là những trẻ gặp khó khăn về ngôn ngữ. PECS sử dụng hình ảnh để trẻ có thể giao tiếp bằng cách trao đổi hình ảnh với người đối diện. Phương pháp này đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trên thế giới và cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện kỹ năng giao tiếp của trẻ RLPTK. Ví dụ, nghiên cứu của Ganz và Simpson (2004) đã tập trung vào việc áp dụng PECS để cải thiện kỹ năng giao tiếp từ cơ bản đến nâng cao cho trẻ tự kỷ. Một nghiên cứu khác của Flippin, Reszka và Watson (2010) cũng xem xét hiệu quả của PECS và cho thấy đây là một công cụ hữu ích. Tài liệu này cũng đề cập đến những nghiên cứu ban đầu về tự kỷ, như trường hợp cậu bé hoang dã Victor được Jean Marc Itard (1774-1838) tiếp nhận, và thuật ngữ "Tự kỷ" được đưa ra bởi Eugen Bleuler (1857-1940). Những nghiên cứu này đặt nền móng cho sự hiểu biết về RLPTK và sự cần thiết của các biện pháp can thiệp giáo dục.

II. Phương pháp PECS và ứng dụng cho trẻ RLPTK 3 4 tuổi

PECS được thiết kế để giúp trẻ RLPTK, đặc biệt là trẻ từ 3-4 tuổi, phát triển kỹ năng giao tiếp chức năng. Phương pháp này tập trung vào việc dạy trẻ chủ động giao tiếp bằng cách trao đổi hình ảnh để thể hiện nhu cầu và mong muốn. Tài liệu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng PECS cho trẻ RLPTK 3-4 tuổi, giai đoạn mà việc can thiệp sớm có thể mang lại hiệu quả tốt nhất. PECS không chỉ giúp trẻ giao tiếp mà còn hỗ trợ phát triển ngôn ngữ, tăng sự tự tin và khả năng hòa nhập xã hội. Tài liệu cũng đề cập đến các giai đoạn của PECS và những lưu ý khi sử dụng phương pháp này, bao gồm việc phối hợp giữa giáo viên và gia đình, xây dựng bộ hình ảnh theo chủ đề, và tạo môi trường học tập phù hợp. Việc “luyện âm, luyện hơi, luyện giọng sau đó đến luyện nói” được đề cập như một phần quan trọng trong việc can thiệp cho trẻ tự kỷ chưa có ngôn ngữ, nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng nền tảng giao tiếp cơ bản.

III. Nghiên cứu thực trạng và đề xuất biện pháp tại Trung tâm Giáo dục Ngày Mới

Tài liệu trình bày kết quả khảo sát thực trạng về việc áp dụng phương pháp PECS tại Trung tâm Giáo dục Ngày Mới, quận Đống Đa, Hà Nội. Khảo sát được thực hiện trên giáo viên, cán bộ quản lý và phụ huynh để đánh giá nhận thức và thực trạng sử dụng PECS trong việc phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ RLPTK 3-4 tuổi. Dựa trên kết quả khảo sát, tài liệu đề xuất các biện pháp nhằm tăng cường hiệu quả của việc sử dụng PECS, bao gồm phối hợp giữa các lực lượng giáo dục và gia đình, xây dựng bộ hình ảnh PECS theo chủ đề cụ thể, và tạo môi trường lớp học và môi trường sinh hoạt gia đình phù hợp. Việc đề xuất các biện pháp này dựa trên nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu, linh hoạt, phát triển, kế thừa, tương tác và cá biệt hóa trong giáo dục trẻ RLPTK. Tài liệu cũng trình bày kết quả thực nghiệm áp dụng các biện pháp đề xuất và đưa ra kết luận về hiệu quả của chúng.