Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xã hội, chất lượng giáo dục đại học ngày càng trở thành yếu tố then chốt quyết định sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Tại Việt Nam, giáo dục đại học không chỉ phải đáp ứng các chuẩn mực quốc gia mà còn phải hội nhập với tiêu chuẩn khu vực và quốc tế. Trường Đại học Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng, với quy mô đào tạo hơn 3.200 sinh viên hệ chính quy, đóng vai trò quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng cao cho khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Tuy nhiên, hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập (KT-ĐG KQHT) của sinh viên tại trường vẫn còn nhiều hạn chế, chưa phát huy hết vai trò trong việc nâng cao chất lượng đào tạo.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng quản lý hoạt động KT-ĐG KQHT của sinh viên tại Trường Đại học Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng đào tạo. Nghiên cứu có phạm vi khảo sát trên 60 cán bộ quản lý, giảng viên và 665 sinh viên, sử dụng phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn và phân tích tài liệu quản lý. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho nhà trường trong việc hoàn thiện công tác quản lý KT-ĐG, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và kiểm tra - đánh giá kết quả học tập, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là quá trình tác động có hệ thống, có kế hoạch và có mục đích của chủ thể quản lý nhằm vận hành hiệu quả hệ thống giáo dục, đảm bảo mục tiêu đào tạo. Các quan điểm của M. Kôndakốp, Bush T, Trần Kiểm và Nguyễn Ngọc Quang được vận dụng để làm rõ vai trò của quản lý trong giáo dục đại học.

  • Lý thuyết kiểm tra - đánh giá kết quả học tập: Kiểm tra là hoạt động thu thập dữ liệu về quá trình học tập, còn đánh giá là quá trình phân tích, phán đoán dựa trên dữ liệu đó để cải tiến dạy và học. Các nguyên tắc như tính khách quan, tính toàn diện, tính hệ thống và tính phát triển được áp dụng để xây dựng hệ thống quản lý KT-ĐG hiệu quả.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá, kết quả học tập, phương pháp kiểm tra (vấn đáp, tự luận, trắc nghiệm khách quan, thực hành), hình thức kiểm tra (thường xuyên, định kỳ, tổng kết).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

  • Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý KT-ĐG, phân loại và hệ thống hóa các lý thuyết liên quan.

  • Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thu thập dữ liệu từ 60 cán bộ quản lý, giảng viên và 665 sinh viên Trường Đại học Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng. Phiếu hỏi được thiết kế theo thang điểm 5 mức độ (rất yếu đến rất tốt) để đánh giá nhận thức và thực trạng quản lý KT-ĐG.

  • Phương pháp phỏng vấn và quan sát: Thu thập thông tin định tính về thuận lợi, khó khăn trong quản lý và thực hiện KT-ĐG.

  • Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Phân tích các văn bản quản lý, quy chế, kế hoạch liên quan đến KT-ĐG.

  • Phương pháp chuyên gia: Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất thông qua ý kiến của giảng viên và cán bộ quản lý.

  • Phương pháp xử lý thông tin: Sử dụng phần mềm SPSS 16 để phân tích dữ liệu định lượng, tính toán điểm trung bình và tỷ lệ phần trăm.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 12/2020 đến tháng 1/2021, đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy cao cho kết quả khảo sát.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng của KT-ĐG: 81,5% cán bộ quản lý và 60,6% giảng viên đánh giá hoạt động KT-ĐG là rất quan trọng; trong khi đó, chỉ có 38,6% sinh viên nhận thức tương tự, 53,1% cho là quan trọng. Điều này cho thấy sự khác biệt về nhận thức giữa các nhóm đối tượng, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và thực hiện KT-ĐG.

  2. Thực trạng quản lý kế hoạch KT-ĐG: Kế hoạch kiểm tra - đánh giá được xây dựng dựa trên quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có sự phối hợp giữa các phòng ban. Tuy nhiên, việc triển khai kế hoạch còn thiếu đồng bộ, chưa đảm bảo tiến độ và chất lượng theo yêu cầu.

  3. Tổ chức thực hiện KT-ĐG: Việc ra đề thi, tổ chức thi và chấm thi được thực hiện nghiêm túc với sự tham gia của phòng Khảo thí và đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về đa dạng hình thức kiểm tra, chưa phát huy hết vai trò của các phương pháp đánh giá hiện đại.

  4. Kiểm tra, giám sát và cải tiến: Công tác giám sát được thực hiện thường xuyên nhưng chưa đủ chặt chẽ, dẫn đến một số sai sót trong chấm thi và tổ chức thi. Việc tiếp nhận và xử lý phản hồi của sinh viên còn chậm, ảnh hưởng đến sự minh bạch và công bằng.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy sự chênh lệch trong nhận thức về KT-ĐG giữa cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên là nguyên nhân chính dẫn đến những hạn chế trong quản lý và thực hiện. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, Trường Đại học Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng đã có những bước tiến trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thi, nhưng chưa áp dụng hiệu quả các phương pháp đánh giá đa dạng như đánh giá phát triển hay đánh giá thực tiễn.

Việc thiếu đồng bộ trong triển khai kế hoạch và giám sát chưa chặt chẽ làm giảm tính khách quan và toàn diện của KT-ĐG, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ nhận thức và mức độ hài lòng của các nhóm đối tượng sẽ minh họa rõ nét sự khác biệt này, giúp nhà trường có cơ sở điều chỉnh phù hợp.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của quản lý hoạt động KT-ĐG trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời chỉ ra những điểm cần cải tiến để phù hợp với xu hướng đổi mới giáo dục đại học theo học chế tín chỉ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức về KT-ĐG: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cho cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về vai trò, mục đích và phương pháp KT-ĐG nhằm đồng bộ nhận thức. Mục tiêu đạt 90% cán bộ và giảng viên có nhận thức tích cực trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Đào tạo.

  2. Tăng cường phối hợp liên phòng ban: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các phòng chức năng (Phòng Đào tạo, Phòng Khảo thí, các Khoa) trong việc lập kế hoạch, tổ chức và giám sát KT-ĐG. Mục tiêu giảm thiểu sai sót trong tổ chức thi xuống dưới 5% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu và Trưởng các phòng ban.

  3. Hoàn thiện quy trình và văn bản quản lý: Rà soát, cập nhật các quy định, quy trình về KT-ĐG phù hợp với thực tiễn và quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Khảo thí và đảm bảo chất lượng.

  4. Xây dựng và áp dụng ngân hàng đề thi: Phát triển ngân hàng đề thi đa dạng, đảm bảo độ tin cậy và giá trị đánh giá, phục vụ cho các học phần phù hợp. Mục tiêu hoàn thành ngân hàng đề thi cho ít nhất 50% học phần trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Các bộ môn phối hợp Phòng Khảo thí.

  5. Đảm bảo nguồn lực phục vụ KT-ĐG: Bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại phục vụ tổ chức thi và kiểm tra, bao gồm phòng thi, phần mềm quản lý thi, thiết bị hỗ trợ đánh giá thực hành. Mục tiêu nâng cấp cơ sở vật chất trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu và Phòng Tài chính - Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục đại học: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý KT-ĐG, từ đó xây dựng chính sách và quy trình quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Giảng viên các trường đại học y dược: Áp dụng các biện pháp đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá, nâng cao kỹ năng xây dựng đề thi và tổ chức kiểm tra phù hợp với học chế tín chỉ.

  3. Sinh viên ngành quản lý giáo dục và đào tạo: Hiểu rõ vai trò của quản lý KT-ĐG trong giáo dục đại học, từ đó phát triển năng lực nghiên cứu và thực hành trong lĩnh vực quản lý giáo dục.

  4. Các nhà nghiên cứu giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận và kết quả khảo sát thực tiễn về quản lý KT-ĐG trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá lại quan trọng trong giáo dục đại học?
    Quản lý KT-ĐG giúp đảm bảo tính khách quan, công bằng và hiệu quả trong đánh giá kết quả học tập, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu xã hội. Ví dụ, quản lý tốt giúp giảm thiểu sai sót trong tổ chức thi và chấm thi.

  2. Những nguyên tắc nào cần tuân thủ trong kiểm tra - đánh giá kết quả học tập?
    Các nguyên tắc gồm tính quy chuẩn, khách quan, toàn diện, hệ thống và phát triển. Chẳng hạn, tính khách quan đảm bảo kết quả phản ánh đúng năng lực sinh viên, tránh thiên vị.

  3. Phương pháp kiểm tra nào phù hợp với đào tạo theo học chế tín chỉ?
    Phương pháp đa dạng như trắc nghiệm khách quan, tự luận, thực hành và thảo luận nhóm được kết hợp để đánh giá toàn diện kiến thức và kỹ năng. Ví dụ, trắc nghiệm khách quan phù hợp với đánh giá nhanh số lượng lớn sinh viên.

  4. Làm thế nào để nâng cao nhận thức của giảng viên và sinh viên về kiểm tra - đánh giá?
    Tổ chức tập huấn, hội thảo, cung cấp tài liệu hướng dẫn và tạo môi trường trao đổi kinh nghiệm giúp nâng cao nhận thức. Một số trường đã áp dụng thành công mô hình đào tạo liên tục cho giảng viên.

  5. Các biện pháp nào giúp cải tiến công tác quản lý kiểm tra - đánh giá tại trường đại học?
    Bao gồm hoàn thiện quy trình, xây dựng ngân hàng đề thi, tăng cường giám sát, đảm bảo nguồn lực và phối hợp liên phòng ban. Ví dụ, xây dựng ngân hàng đề thi giúp chuẩn hóa và đa dạng hóa đề kiểm tra.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập là yếu tố then chốt nâng cao chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Kỹ thuật Y - Dược Đà Nẵng.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt trong nhận thức và thực trạng quản lý KT-ĐG giữa cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên.
  • Các biện pháp đề xuất tập trung vào nâng cao nhận thức, hoàn thiện quy trình, tăng cường phối hợp và đảm bảo nguồn lực.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp được đề xuất trong vòng 1-3 năm nhằm đạt hiệu quả bền vững.
  • Khuyến khích các đơn vị liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến công tác quản lý KT-ĐG, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực y tế.

Hãy bắt đầu hành trình nâng cao chất lượng kiểm tra - đánh giá ngay hôm nay để tạo nên sự khác biệt trong đào tạo nguồn nhân lực y tế tương lai!