Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp nguồn nhân lực kỹ thuật có tay nghề cao cho thị trường lao động. Theo ước tính, Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc hàng năm tuyển sinh khoảng 1.475 học sinh, sinh viên ở các trình độ cao đẳng và trung cấp, với 12 nghề trình độ cao đẳng, 16 nghề trình độ trung cấp và 27 nghề trình độ sơ cấp. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động đào tạo theo tiếp cận đảm bảo chất lượng vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng đầu ra của nhà trường.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc theo tiếp cận đảm bảo chất lượng, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và phát triển bền vững của nhà trường. Nghiên cứu tập trung khảo sát trong giai đoạn 2018-2021, với phạm vi tại Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc, tỉnh Thái Nguyên.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đồng thời hỗ trợ nhà trường trong việc đổi mới quản lý đào tạo theo hướng tiếp cận đảm bảo chất lượng, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết quản lý hiện đại và mô hình đảm bảo chất lượng đào tạo, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng tổng thể (TQM): Nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống quản lý toàn diện, tập trung vào việc ngăn ngừa sai sót và cải tiến liên tục trong quá trình đào tạo.
  • Mô hình đảm bảo chất lượng bên trong (Internal Quality Assurance - IQA): Tập trung vào việc xây dựng, thực hiện và đánh giá các tiêu chuẩn chất lượng nội bộ liên quan đến đầu vào, quá trình và đầu ra đào tạo.
  • Khái niệm đào tạo và chất lượng đào tạo: Đào tạo được hiểu là quá trình có hệ thống nhằm phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học; chất lượng đào tạo là mức độ đạt được mục tiêu đào tạo và sự hài lòng của các bên liên quan.

Các khái niệm chính bao gồm: đảm bảo chất lượng đào tạo, quản lý hoạt động đào tạo, chuẩn đầu ra, quy trình đảm bảo chất lượng, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo như chính sách vĩ mô, môi trường kinh tế - xã hội, đặc điểm nghề nghiệp, nhu cầu người học và yêu cầu thị trường lao động.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc trong giai đoạn 2018-2021, bao gồm dữ liệu tuyển sinh, kết quả học tập, tốt nghiệp, khảo sát ý kiến cán bộ quản lý, giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp sử dụng lao động.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích định lượng và định tính để đánh giá thực trạng quản lý đào tạo. Các bảng số liệu và biểu đồ được lập để minh họa kết quả khảo sát.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2021, với các bước thu thập dữ liệu, xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp được tiến hành theo kế hoạch cụ thể.

Phương pháp khảo sát bao gồm phiếu hỏi, phỏng vấn sâu, tọa đàm nhóm và xin ý kiến chuyên gia nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quản lý ngành nghề đào tạo: Trường được cấp phép đào tạo 12 nghề cao đẳng, 16 nghề trung cấp và 27 nghề sơ cấp với quy mô tuyển sinh khoảng 1.475 học sinh, sinh viên mỗi năm. Tuy nhiên, một số ngành như Lâm sinh, Quản lý cây xanh đô thị, Chăn nuôi gia súc, gia cầm và Cơ điện nông thôn gặp khó khăn trong tuyển sinh do nhu cầu người học giảm.

  2. Hoạt động tuyển sinh: Kết quả tuyển sinh giai đoạn 2018-2020 cho thấy nhà trường đạt và vượt chỉ tiêu tuyển sinh được giao, với tỷ lệ đạt trên 100% ở hệ trung cấp và cao đẳng trong năm 2019 và 2020. Tuy nhiên, chất lượng đầu vào chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo.

  3. Tổ chức đào tạo: Nhà trường đã xây dựng đầy đủ chương trình và giáo trình đào tạo, có sự tham gia của doanh nghiệp nhưng mức độ tham gia còn hạn chế. Việc cập nhật chương trình chưa kịp thời theo sự phát triển của khoa học công nghệ. Phương pháp đào tạo kết hợp lý thuyết và thực hành, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giảng dạy đạt khoảng 80% các ngành có sử dụng thiết bị mô phỏng hoặc phần mềm hỗ trợ.

  4. Kiểm tra, giám sát và đánh giá: Trường có kế hoạch kiểm tra, giám sát hoạt động dạy và học, tổ chức thi, xét công nhận tốt nghiệp nghiêm túc, khách quan. Tuy nhiên, sự tham gia của doanh nghiệp trong đánh giá kết quả đào tạo còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc đánh giá năng lực thực tế của người học.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố: chính sách quản lý vĩ mô chưa tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho nhà trường; môi trường kinh tế - xã hội còn nhiều biến động; đặc điểm nghề nghiệp đòi hỏi cao về kỹ năng thực hành; nhu cầu người học chưa ổn định do quan niệm xã hội về học nghề còn hạn chế; và sự chưa đồng bộ trong phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả khảo sát phù hợp với xu hướng chung về những khó khăn trong quản lý đào tạo nghề tại các trường cao đẳng hiện nay. Việc ứng dụng mô hình đảm bảo chất lượng bên trong và tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp được xem là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ tuyển sinh theo ngành nghề, mức độ hài lòng của các bên liên quan về các hoạt động quản lý đào tạo, và bảng so sánh kết quả học tập, tốt nghiệp qua các năm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Quy hoạch và đa dạng hóa ngành nghề đào tạo: Nhà trường cần rà soát, điều chỉnh quy hoạch ngành nghề theo hướng đa dạng hóa, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động và năng lực đào tạo. Ban hành chuẩn đầu ra cụ thể theo tiếp cận đảm bảo chất lượng, cập nhật định kỳ hàng năm. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; chủ thể: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo.

  2. Cải tiến công tác tuyển sinh: Đa dạng hóa phương thức tuyển sinh, kết hợp với doanh nghiệp để tuyển sinh nguồn lực tại chỗ, đảm bảo chất lượng đầu vào. Xây dựng quy chế tuyển sinh minh bạch, công bằng, khách quan. Thời gian thực hiện: hàng năm; chủ thể: Phòng Đào tạo, Ban Tuyển sinh.

  3. Đổi mới phương thức tổ chức đào tạo: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và quản lý đào tạo, phát triển các mô hình đào tạo tích hợp lý thuyết và thực hành, phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp trong tổ chức thực tập, thực hành. Thời gian thực hiện: 2-3 năm; chủ thể: Khoa, Bộ môn, Phòng Đào tạo.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá: Xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát chặt chẽ, có sự tham gia đánh giá của doanh nghiệp trong đánh giá kết quả đào tạo và cấp bằng. Thực hiện đánh giá năng lực người học theo vị trí việc làm thực tế. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; chủ thể: Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng, Ban Giám hiệu.

  5. Phát triển hệ thống quản lý dữ liệu đào tạo: Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng cơ sở dữ liệu đào tạo toàn diện, phục vụ công tác quản lý, điều chỉnh chương trình và nâng cao chất lượng đào tạo. Thời gian thực hiện: 1 năm; chủ thể: Phòng Công nghệ Thông tin, Phòng Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu và cán bộ quản lý các trường cao đẳng: Nhận diện thực trạng và áp dụng các biện pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận đảm bảo chất lượng để nâng cao hiệu quả hoạt động đào tạo.

  2. Giảng viên và cán bộ đào tạo: Hiểu rõ các tiêu chuẩn, quy trình đảm bảo chất lượng trong đào tạo, từ đó cải tiến phương pháp giảng dạy và đánh giá kết quả học tập.

  3. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục nghề nghiệp: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách quản lý vĩ mô phù hợp, thúc đẩy phát triển giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao.

  4. Doanh nghiệp và cơ sở sử dụng lao động: Tham khảo để phối hợp hiệu quả với các cơ sở đào tạo trong việc xây dựng chương trình, đánh giá năng lực người học và tuyển dụng nguồn nhân lực phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý hoạt động đào tạo theo tiếp cận đảm bảo chất lượng là gì?
    Là quá trình tổ chức, điều khiển các hoạt động đào tạo nhằm đảm bảo chất lượng đầu vào, quá trình và đầu ra theo các tiêu chuẩn đã được xây dựng, tạo sự tin cậy rằng sản phẩm đào tạo đáp ứng yêu cầu xã hội và thị trường lao động.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý đào tạo ở trường cao đẳng?
    Bao gồm chính sách quản lý vĩ mô, môi trường kinh tế - xã hội, đặc điểm nghề nghiệp, nhu cầu người học và yêu cầu của thị trường lao động. Ví dụ, chính sách hỗ trợ đào tạo nghề sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà trường phát triển.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đầu ra của sinh viên?
    Thông qua việc xây dựng chuẩn đầu ra rõ ràng, đổi mới chương trình đào tạo, tăng cường thực hành, phối hợp với doanh nghiệp trong đào tạo và đánh giá, đồng thời áp dụng hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ.

  4. Vai trò của doanh nghiệp trong quản lý đào tạo là gì?
    Doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình đào tạo, đánh giá năng lực người học, tạo điều kiện thực tập và tuyển dụng, giúp đảm bảo sản phẩm đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp nghiên cứu lý luận và thực tiễn, sử dụng phiếu khảo sát, phỏng vấn, tọa đàm, phân tích thống kê số liệu thu thập từ nhà trường và các bên liên quan trong giai đoạn 2018-2021.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động đào tạo theo tiếp cận đảm bảo chất lượng là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo tại Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Đông Bắc.
  • Thực trạng quản lý đào tạo còn tồn tại một số hạn chế như khó khăn trong tuyển sinh một số ngành, cập nhật chương trình chưa kịp thời, và sự tham gia của doanh nghiệp trong đánh giá còn hạn chế.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo bao gồm chính sách vĩ mô, môi trường kinh tế - xã hội, đặc điểm nghề nghiệp, nhu cầu người học và yêu cầu thị trường lao động.
  • Đề xuất các biện pháp đồng bộ như quy hoạch ngành nghề, cải tiến tuyển sinh, đổi mới tổ chức đào tạo, tăng cường kiểm tra giám sát và phát triển hệ thống quản lý dữ liệu.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề, góp phần phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Next steps: Triển khai các biện pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên cần chủ động áp dụng các giải pháp quản lý đào tạo theo tiếp cận đảm bảo chất lượng để nâng cao uy tín và hiệu quả đào tạo của nhà trường.