Nghiên Cứu Quản Lý Hệ Sinh Thái Rừng Ngập Mặn Tại Khu Vực Bàu Cá Cái, Huyện Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi

• Tác giả: Đàm Quỳnh Thư
• Người hướng dẫn: TS. Kiều Thị Kính
• Trường học: Trường Đại học Sư Phạm – Đại học Đà Nẵng
• Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường
• Đề tài: Quản Lý Hệ Sinh Thái Rừng Ngập Mặn Tại Bàu Cá Cái Qua Du Lịch Cộng Đồng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Đà Nẵng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn
• 1.1.1. Khái niệm về hệ sinh thái rừng ngập mặn
• 1.1.2. Quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.2. Vai trò của du lịch cộng đồng đối với quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn
• 1.2.1. Khái niệm về du lịch cộng đồng
• 1.2.2. Mô hình du lịch cộng đồng trên thế giới
• 1.3. Đặc điểm khu vực nghiên cứu
• 1.3.1. Điều kiện tự nhiên
• 1.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 1.3.3. Đặc điểm tài nguyên, môi trường xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi
• 2. CHƯƠNG 2: THỜI GIAN, ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 2.2.1. Phạm vi nghiên cứu
• 2.2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp thu thập và hồi cứu số liệu
• 2.4.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
• 2.4.3. Phương pháp thảo luận nhóm
• 2.4.4. Phương pháp phỏng vấn cấu trúc
• 2.4.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
• 2.4.6. Phương pháp ABCD (Phát triển cộng đồng dựa vào nội lực có sẵn)
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 3.1. Hiện trạng quản lý Hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi
• 3.1.1. Quản lý hành chính nhà nước tại khu vực rừng ngập mặn
• 3.1.2. Công tác quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.1.3. Định hướng phát triển rừng ngập mặn tại khu vực Bàu Cá Cái của tỉnh Quảng Ngãi
• 3.1.4. Công tác quản lý, bảo vệ rừng ngập mặn
• 3.2. Tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.2.1. Đánh giá tài nguyên du lịch tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.2.1.1. Đánh giá tài nguyên thiên nhiên tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.2.1.2. Đánh giá tài nguyên văn hóa – xã hội tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.2.2. Thể chế phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương
• 3.2.3. Đánh giá tài nguyên con người tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.3. Phân tích cơ hội phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.3.1. Phân tích hiện trạng và nhu cầu phát triển du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi
• 3.3.2. Phân tích SWOT trong việc phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực Bàu Cá Cái
• 3.4. Đề xuất mô hình quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn Bàu Cá Cái thông qua mô hình du lịch cộng đồng
• 3.4.1. Về cơ chế, chính sách
• 3.4.2. Giải pháp về quy hoạch du lịch
• 3.4.3. Giải pháp đầu tư, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật
• 3.4.4. Giải pháp hỗ trợ thông tin kỹ thuật cho người dân địa phương
• 3.4.5. Đề xuất mô hình quản lý về du lịch cộng đồng
• 3.4.6. So sánh mô hình du lịch cộng đồng tại khu vực Bàu Cá Cái và các mô hình du lịch bền vững tại Việt Nam
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục I: Một số hình ảnh có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện
• 1. Một số hình ảnh hiện trạng hệ sinh thái RNM Bàu Cá Cái
• 2. Một số hình ảnh phòng vấn và thảo luận nhóm
• Phụ lục II: Bảng Câu hỏi phỏng vấn sâu
• Phụ lục III: Bảng Câu hỏi phỏng vấn cấu trúc

I. Tổng Quan Quản Lý Rừng Ngập Mặn Bàu Cá Cái Du Lịch

Rừng ngập mặn là hệ sinh thái quan trọng, đặc biệt tại các vùng ven biển như Bàu Cá Cái. Hệ sinh thái này không chỉ cung cấp oxy, điều hòa không khí mà còn là lá chắn bảo vệ bờ biển khỏi xói mòn. Rừng ngập mặn cũng là nơi cư trú của nhiều loài động thực vật, đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng và bồi đắp đất đai. Đối với cộng đồng địa phương, rừng ngập mặn mang lại nguồn lợi kinh tế từ nguồn lợi thủy sản, nguồn lợi rừng, đồng thời thu hút khách du lịch. Tuy nhiên, việc quản lý và khai thác bền vững hệ sinh thái này là một thách thức lớn, đặc biệt khi hoạt động du lịch cộng đồng phát triển tự phát.

1.1. Tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn

Hệ sinh thái rừng ngập mặn có vai trò không thể phủ nhận trong việc bảo vệ môi trường và cung cấp nguồn lợi thủy sản. Rừng ngập mặn hoạt động như một lá chắn tự nhiên, giúp giảm thiểu tác động của sóng biển và triều cường, đồng thời bảo vệ đất đai khỏi xói lở. Các loài động vật và thực vật sinh sống trong rừng ngập mặn tạo nên một đa dạng sinh học phong phú, góp phần duy trì cân bằng sinh thái của khu vực. Theo nghiên cứu, rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ lượng lớn khí CO2, góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu.

1.2. Thách thức trong quản lý hệ sinh thái tại Bàu Cá Cái

Việc quản lý bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái đối mặt với nhiều thách thức. Hoạt động phát triển du lịch thiếu quy hoạch có thể gây áp lực lên môi trường, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và nguồn lợi thủy sản. Ngoài ra, sự chồng chéo trong quản lý giữa các cơ quan chức năng cũng gây khó khăn cho việc bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn. Việc thiếu sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương trong công tác bảo tồn cũng là một vấn đề cần được giải quyết.

II. Thực Trạng Quản Lý Phát Triển Du Lịch Cộng Đồng Bàu Cá Cái

Hiện nay, việc quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái còn nhiều bất cập. Hoạt động du lịch cộng đồng phát triển tự phát, thiếu quy hoạch bài bản, dẫn đến những tác động tiêu cực đến môi trường và sinh kế địa phương. Sự phối hợp giữa các ban ngành chức năng chưa chặt chẽ, gây khó khăn trong việc triển khai các biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững. Cần có những đánh giá chi tiết về tiềm năng và thách thức để xây dựng kế hoạch hành động phù hợp, đảm bảo sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

2.1. Hiện trạng du lịch cộng đồng tự phát tại Bàu Cá Cái

Hoạt động du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái đang phát triển theo hướng tự phát, thiếu sự hướng dẫn và kiểm soát. Nhiều hộ dân tự ý cung cấp các dịch vụ du lịch mà không có giấy phép, không đảm bảo chất lượng và an toàn cho du khách. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến uy tín của điểm đến và gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Theo báo cáo, lượng rác thải từ hoạt động du lịch ngày càng tăng, gây ô nhiễm nguồn nước và đất đai.

2.2. Thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý

Công tác quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái còn thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan chức năng. Mỗi cơ quan có một chức năng và nhiệm vụ riêng, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu thống nhất trong các quyết định. Theo đó, hiệu quả quản lý và bảo tồn chưa cao, gây khó khăn cho việc phát triển du lịch bền vững và bảo vệ môi trường.

III. Phương Pháp Du Lịch Cộng Đồng Bền Vững Cho Bàu Cá Cái

Để quản lý bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái, cần áp dụng mô hình du lịch cộng đồng có sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Cộng đồng địa phương phải là chủ thể trong việc xây dựng kế hoạch du lịch, cung cấp các dịch vụ du lịch và hưởng lợi từ hoạt động du lịch. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ các chuyên gia và cơ quan chức năng trong việc nâng cao nhận thức, đào tạo kỹ năng và cung cấp nguồn vốn.

3.1. Vai trò của cộng đồng địa phương trong du lịch cộng đồng

Cộng đồng địa phương đóng vai trò then chốt trong sự thành công của mô hình du lịch cộng đồng. Họ không chỉ là người cung cấp dịch vụ du lịch, mà còn là người bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Sự tham gia tích cực của cộng đồng sẽ giúp tạo ra những trải nghiệm du lịch độc đáo và chân thực, thu hút khách du lịch và mang lại lợi ích kinh tế cho địa phương. Đồng thời, cộng đồng cần nâng cao ý thức về bảo tồn và phát triển bền vững.

3.2. Đào tạo và nâng cao năng lực cho người dân địa phương

Để cộng đồng địa phương có thể tham gia hiệu quả vào hoạt động du lịch cộng đồng, cần có các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức về du lịch, kỹ năng quản lý và kinh doanh. Các khóa đào tạo nên tập trung vào các lĩnh vực như: hướng dẫn viên địa phương, chế biến ẩm thực, làm đồ thủ công mỹ nghệ và bảo tồn môi trường. Điều này sẽ giúp cộng đồng địa phương nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo ra những sản phẩm du lịch chất lượng cao.

IV. Giải Pháp Quy Hoạch Phát Triển Du Lịch Sinh Thái Bàu Cá Cái

Để phát triển du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái một cách bền vững, cần có quy hoạch chi tiết về phát triển du lịch, bảo tồn các giá trị đa dạng sinh học và văn hóa địa phương. Xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng, gắn liền với hệ sinh thái rừng ngập mặn và văn hóa địa phương. Tạo điều kiện cho cộng đồng địa phương tham gia vào quá trình xây dựng và thực hiện quy hoạch. Thiết lập hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động du lịch, đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và sinh kế.

4.1. Xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng dựa trên hệ sinh thái rừng

Sản phẩm du lịch tại Bàu Cá Cái cần khai thác tối đa tiềm năng của hệ sinh thái rừng ngập mặn. Các hoạt động như: tham quan rừng ngập mặn bằng thuyền, đi bộ trên cầu tre, khám phá các loài động thực vật, trải nghiệm cuộc sống của người dân ven biển... cần được tổ chức một cách chuyên nghiệp và bền vững. Bên cạnh đó, cần kết hợp với các yếu tố văn hóa địa phương để tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo và hấp dẫn.

4.2. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng du lịch và bảo vệ môi trường

Để thu hút khách du lịch và đảm bảo sự phát triển bền vững, cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng du lịch như: đường sá, nhà vệ sinh, khu vực ăn uống, nơi lưu trú... Đồng thời, cần có các biện pháp bảo vệ môi trường như: thu gom rác thải, xử lý nước thải, trồng cây xanh... Các hoạt động này cần được thực hiện một cách đồng bộ và có sự tham gia của cộng đồng địa phương.

V. Ứng Dụng Kinh Nghiệm Quản Lý Du Lịch Cộng Đồng Bàu Cá Cái

Cần học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình du lịch cộng đồng thành công trong và ngoài nước, áp dụng một cách sáng tạo vào điều kiện thực tế của Bàu Cá Cái. Tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm: cơ quan quản lý, doanh nghiệp du lịch, cộng đồng địa phương và các tổ chức phi chính phủ. Xây dựng hệ thống đánh giá tác động môi trường và xã hội của hoạt động du lịch, đảm bảo sự phát triển bền vững.

5.1. Nghiên cứu và áp dụng các mô hình du lịch cộng đồng thành công

Nghiên cứu các mô hình du lịch cộng đồng thành công tại các địa phương khác, cả trong và ngoài nước, để học hỏi kinh nghiệm và áp dụng vào Bàu Cá Cái. Cần lựa chọn những mô hình phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và văn hóa của địa phương. Chú trọng đến các yếu tố như: sự tham gia của cộng đồng, bảo tồn môi trường, phân chia lợi ích công bằng và phát triển bền vững.

5.2. Tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan

Sự thành công của du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái phụ thuộc vào sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan. Cơ quan quản lý cần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động du lịch, doanh nghiệp du lịch cần đầu tư và hỗ trợ cộng đồng, cộng đồng địa phương cần tham gia tích cực và có trách nhiệm. Ngoài ra, các tổ chức phi chính phủ cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kỹ thuật và tài chính.

VI. Tương Lai Phát Triển Bền Vững Hệ Sinh Thái Bàu Cá Cái

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, cần tiếp tục nâng cao nhận thức của cộng đồng và du khách về giá trị của hệ sinh thái rừng ngập mặn. Đầu tư vào giáo dục môi trường, khuyến khích các hoạt động bảo vệ môi trường và sử dụng tài nguyên một cách hợp lý. Tạo ra cơ chế phân chia lợi ích công bằng từ hoạt động du lịch, đảm bảo sinh kế của cộng đồng địa phương. Theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu quả của các biện pháp quản lý và phát triển du lịch, điều chỉnh khi cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.

6.1. Giáo dục môi trường và nâng cao nhận thức cộng đồng

Giáo dục môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn hệ sinh thái và phát triển du lịch bền vững. Cần tổ chức các chương trình giáo dục cho cộng đồng địa phương và du khách về giá trị của rừng ngập mặn, tầm quan trọng của việc bảo tồn đa dạng sinh học và các biện pháp bảo vệ môi trường. Các chương trình giáo dục có thể được thực hiện thông qua các buổi nói chuyện, hội thảo, tham quan thực tế và các hoạt động truyền thông.

6.2. Cơ chế phân chia lợi ích công bằng và bảo đảm sinh kế

Để đảm bảo sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương vào hoạt động du lịch cộng đồng, cần có cơ chế phân chia lợi ích công bằng. Lợi nhuận từ du lịch cần được sử dụng để cải thiện sinh kế của người dân, đầu tư vào các dự án phát triển cộng đồng và bảo vệ môi trường. Cần có sự minh bạch trong việc quản lý và sử dụng nguồn thu từ du lịch, đảm bảo sự công bằng và bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Hệ sinh thái rừng ngập mặn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường ven biển, điều hòa khí hậu và cung cấp sinh kế cho cộng đồng dân cư. Tại tỉnh Quảng Ngãi, diện tích rừng ngập mặn biến động mạnh do các hoạt động kinh tế xã hội và quản lý chưa hiệu quả. Khu vực Bàu Cá Cái, huyện Bình Sơn, với diện tích rừng ngập mặn khoảng 69,3 ha, được quy hoạch trồng cây Cóc trắng nhằm phòng hộ chắn sóng và phát triển du lịch cộng đồng từ cuối năm 2019. Tuy nhiên, hoạt động du lịch tại đây phát triển tự phát, thiếu mô hình quản lý cụ thể, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và chưa phát huy hiệu quả kinh tế.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiện trạng quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái, phân tích tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng và đề xuất giải pháp quản lý bền vững dựa trên sự tham gia của cộng đồng. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 10/2021 đến tháng 2/2023, tập trung tại xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao nhận thức bảo tồn rừng ngập mặn, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương thông qua phát triển du lịch cộng đồng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường ven biển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn và phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

• Lý thuyết quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn: Nhấn mạnh vai trò của rừng ngập mặn trong bảo vệ môi trường ven biển, phòng chống xói mòn, duy trì đa dạng sinh học và cung cấp nguồn lợi thủy sản. Quản lý bền vững đòi hỏi sự phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp.

• Mô hình du lịch cộng đồng bền vững: Du lịch cộng đồng được hiểu là loại hình du lịch do cộng đồng địa phương quản lý, khai thác và hưởng lợi, dựa trên các giá trị văn hóa và tài nguyên thiên nhiên. Mô hình này thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng, bảo tồn môi trường và phát triển kinh tế xã hội.

Các khái niệm chính bao gồm: hệ sinh thái rừng ngập mặn, du lịch cộng đồng, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển bền vững, và mô hình ABCD (Phát triển cộng đồng dựa vào nội lực).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng với cỡ mẫu 133 phiếu khảo sát người dân tại 4 thôn thuộc xã Bình Thuận. Phương pháp chọn mẫu dựa trên công thức Yamane với sai số 10-30%. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn sâu 15 đại diện các bên liên quan, thảo luận nhóm và khảo sát cấu trúc. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, văn bản pháp luật, số liệu thống kê tỉnh Quảng Ngãi và các tài liệu nghiên cứu liên quan.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Excel và NVivo, kết hợp phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong phát triển du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái. Phương pháp ABCD được áp dụng để phát huy nội lực cộng đồng trong quản lý và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện trạng quản lý rừng ngập mặn: Diện tích rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái là 69,3 ha, chủ yếu là cây Cóc trắng. Công tác quản lý do Hạt Kiểm lâm, Trung tâm Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Dung Quất và UBND xã Bình Thuận phối hợp thực hiện. Tuy nhiên, quản lý còn manh mún, thiếu sự tham gia của cộng đồng, dẫn đến việc bảo vệ rừng chưa hiệu quả. Ví dụ, diện tích rừng Đước mới trồng bị sâu bệnh gây thiệt hại gần 8 ha do thiếu giám sát thường xuyên.

2. Tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng: Khu vực có tài nguyên thiên nhiên đặc trưng với hệ sinh thái rừng ngập mặn, tài nguyên văn hóa phong phú với 29 di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh, cùng cơ sở hạ tầng ngày càng hoàn thiện. Người dân địa phương có nhận thức cao về giá trị rừng ngập mặn, 100% đồng ý du lịch cộng đồng giúp bảo vệ tài nguyên và phát triển kinh tế.

3. Thực trạng và nhu cầu tham gia du lịch cộng đồng: Khảo sát 133 người dân cho thấy 45% hộ sử dụng tài nguyên rừng ngập mặn chủ yếu để khai thác thủy sản nhỏ lẻ. Đa số người dân (75,9%) sinh sống trên 10 năm tại địa phương, có thu nhập ổn định (85%). Người dân mong muốn tham gia quản lý và hưởng lợi từ du lịch cộng đồng, với hơn 97% đồng ý tham gia và bảo vệ tài nguyên.

4. Phân tích SWOT: Điểm mạnh gồm tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú, cộng đồng có ý thức bảo vệ môi trường. Điểm yếu là quản lý rừng còn thiếu đồng bộ, kỹ năng du lịch của người dân hạn chế. Cơ hội đến từ chính sách phát triển du lịch cộng đồng của tỉnh và xu hướng du lịch sinh thái tăng. Thách thức là ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và phát triển du lịch tự phát gây ảnh hưởng tiêu cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quản lý rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái còn nhiều hạn chế do thiếu sự phối hợp và trao quyền cho cộng đồng, dẫn đến hiệu quả bảo vệ chưa cao. So với các mô hình du lịch cộng đồng thành công tại Việt Nam như Bản Hồ (Sapa) và Kim Bồng (Hội An), Bàu Cá Cái cần xây dựng mô hình quản lý có sự tham gia chủ động của cộng đồng, đào tạo kỹ năng và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố diện tích rừng, bảng thống kê nhận thức người dân và ma trận SWOT để minh họa rõ nét các yếu tố ảnh hưởng. Việc phát triển du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái không chỉ giúp bảo tồn hệ sinh thái mà còn tạo sinh kế bền vững, góp phần giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng mô hình quản lý du lịch cộng đồng bền vững: Thiết lập cơ chế phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, giao quyền quản lý rừng cho người dân để tăng trách nhiệm và hiệu quả bảo vệ. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, chủ thể là UBND xã và Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất.

2. Đào tạo nâng cao năng lực cho cộng đồng: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng hướng dẫn du lịch, quản lý dịch vụ homestay và bảo vệ môi trường cho người dân địa phương. Mục tiêu tăng tỷ lệ người dân tham gia du lịch lên trên 60% trong 3 năm, do các tổ chức phi chính phủ và Sở Du lịch thực hiện.

3. Phát triển sản phẩm du lịch đặc thù: Xây dựng các tour du lịch sinh thái, trải nghiệm văn hóa bản địa, kết nối với các di tích lịch sử trong vùng để thu hút khách. Thời gian triển khai 2 năm, chủ thể là doanh nghiệp du lịch và cộng đồng.

4. Tăng cường công tác tuyên truyền và bảo vệ môi trường: Đẩy mạnh truyền thông về giá trị rừng ngập mặn và tác động của du lịch bền vững, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các hoạt động gây ô nhiễm. Chủ thể là UBND xã, các tổ chức cộng đồng, thực hiện liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý địa phương: Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách quản lý rừng ngập mặn và phát triển du lịch cộng đồng phù hợp với điều kiện thực tế, nâng cao hiệu quả bảo vệ tài nguyên.

2. Doanh nghiệp du lịch: Tham khảo mô hình phát triển sản phẩm du lịch sinh thái, cộng đồng để đầu tư và khai thác tiềm năng du lịch bền vững tại khu vực Bàu Cá Cái.

3. Nhà nghiên cứu và học viên: Cung cấp cơ sở dữ liệu, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực tiễn về quản lý hệ sinh thái rừng ngập mặn và phát triển du lịch cộng đồng, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài tương tự.

4. Cộng đồng dân cư địa phương: Nâng cao nhận thức về vai trò của rừng ngập mặn và lợi ích từ du lịch cộng đồng, từ đó chủ động tham gia bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao rừng ngập mặn lại quan trọng đối với vùng ven biển?
   Rừng ngập mặn giúp phòng chống xói mòn, bảo vệ bờ biển, duy trì đa dạng sinh học và cung cấp nguồn lợi thủy sản, đồng thời góp phần điều hòa khí hậu và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

2. Du lịch cộng đồng khác gì so với du lịch truyền thống?
   Du lịch cộng đồng do chính cộng đồng địa phương quản lý và hưởng lợi, tập trung bảo tồn văn hóa và môi trường, tạo sinh kế bền vững, trong khi du lịch truyền thống thường do doanh nghiệp lớn điều hành và ít liên quan đến cộng đồng.

3. Người dân địa phương có thể tham gia du lịch cộng đồng như thế nào?
   Người dân có thể tham gia bằng cách cung cấp dịch vụ homestay, hướng dẫn du lịch, bán sản phẩm thủ công, tham gia bảo vệ môi trường và quảng bá văn hóa địa phương.

4. Những thách thức chính trong phát triển du lịch cộng đồng tại Bàu Cá Cái là gì?
   Bao gồm quản lý rừng chưa đồng bộ, thiếu kỹ năng du lịch của người dân, ô nhiễm môi trường và phát triển du lịch tự phát gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái.

5. Làm thế nào để bảo vệ rừng ngập mặn hiệu quả hơn?
   Cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong quản lý, xây dựng chính sách giao quyền và lợi ích rõ ràng, đồng thời nâng cao năng lực giám sát và tuyên truyền bảo vệ môi trường.

Kết luận

• Hệ sinh thái rừng ngập mặn tại Bàu Cá Cái có diện tích khoảng 69,3 ha, chủ yếu là cây Cóc trắng, có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng bền vững.
• Quản lý rừng hiện nay còn nhiều hạn chế do thiếu sự phối hợp và trao quyền cho cộng đồng, ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ và phát triển.
• Người dân địa phương có nhận thức cao về giá trị rừng và mong muốn tham gia phát triển du lịch cộng đồng để cải thiện sinh kế.
• Đề xuất mô hình quản lý dựa trên sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, kết hợp đào tạo kỹ năng và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù.
• Các bước tiếp theo bao gồm xây dựng kế hoạch chi tiết, triển khai đào tạo, phát triển sản phẩm và tăng cường công tác bảo vệ môi trường nhằm phát triển du lịch cộng đồng bền vững tại Bàu Cá Cái.

Hãy cùng chung tay bảo vệ và phát triển hệ sinh thái rừng ngập mặn thông qua du lịch cộng đồng để tạo ra giá trị bền vững cho cộng đồng và môi trường ven biển!