I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh Lớp 3 Trải Nghiệm
Mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh tiểu học ngày càng được chú trọng. Môn tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí tuệ, năng lực tư duy, sáng tạo và sự hiểu biết xã hội cho học sinh. Nội dung cốt lõi của môn tiếng Anh là giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực ngôn ngữ thông qua việc rèn luyện bốn kỹ năng: Nghe, Nói, Đọc, Viết và các kiến thức ngôn ngữ (ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp). Ưu tiên hai kỹ năng Nghe và Nói và tạo điều kiện cho học sinh được trải nghiệm ngôn ngữ trong thực tế. Việc tổ chức dạy học theo hướng trải nghiệm trong dạy học các bộ môn nói chung và bộ môn tiếng Anh nói riêng có tầm quan trọng rất lớn trong việc hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh. Mục tiêu cuối cùng của việc học tiếng Anh là giúp học sinh có kỹ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh trong thực tế như một công cụ giao tiếp. Vì vậy, cần tăng cường các hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong quá trình dạy học. Dạy học theo hướng trải nghiệm hoàn toàn phù hợp với tâm sinh lý học sinh tiểu học. Học sinh sẽ nắm bắt kiến thức sâu hơn và ghi nhớ lâu hơn qua các hoạt động trải nghiệm.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Dạy Học Trải Nghiệm Tiếng Anh Lớp 3
Dạy học tiếng Anh thông qua trải nghiệm giúp bài học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn với người học, là cơ hội để học sinh được trải nghiệm kiến thức ở các tình huống thực tế. Thông qua hoạt động trải nghiệm giúp học sinh giải quyết những vấn đề đặt ra dựa trên những kinh nghiệm có sẵn của bản thân, đưa ra các sáng kiến từ thực tiễn, làm thay đổi nhận thức và hành động của học sinh, phát huy khả năng sáng tạo của bản thân người học. Học tập trải nghiệm là một chủ trương đúng đắn, một hướng đi mang lại hiệu quả cao từ thực tiễn dạy học. Đây cũng là cơ hội để các thầy cô thay đổi phương pháp giảng dạy cũ bằng các phương pháp mới, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Hƣơng (2023), “Trải nghiệm là một con đường ngắn nhất và giúp học sinh khắc sâu kiến thức nhất, việc tổ chức dạy học theo hướng trải nghiệm trong dạy học các bộ môn nói chung và bộ môn tiếng Anh nói riêng có tầm quan trọng rất lớn trong việc hình thành phẩm chất, năng lực cho học sinh.”
1.2. Chương Trình Tiếng Anh Lớp 3 Theo Hướng Trải Nghiệm Mới
Năm học 2020-2021, môn tiếng Anh lớp 3 là năm đầu tiên được triển khai theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản chỉ đạo hướng dẫn thực hiện dạy học chương trình tiếng Anh hiện hành. Tuy nhiên, hầu hết giáo viên đã nhiều năm gắn bó với việc giảng dạy tiếng Anh theo chương trình cũ, tập trung vào ngữ pháp nhiều hơn. Điều này dẫn đến nhiều hạn chế khi triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và có những lúng túng bước đầu trong việc thực hiện giảng dạy sách giáo khoa mới. Cần nỗ lực, tìm tòi và thay đổi phương pháp dạy học để phát triển các phẩm chất và năng lực, đặc biệt là các năng lực đặc thù của học sinh. Chính vì vậy, yêu cầu thực hiện tốt hoạt động dạy học trải nghiệm trong hoạt động dạy và học tiếng Anh rất phù hợp và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt, cần xây dựng thói quen học tập tiếng Anh theo hướng trải nghiệm từ năm lớp 3, tạo tiền đề và thói quen cho học sinh ở lớp 4, 5.
II. Thách Thức Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh Lớp 3 ở Vĩnh Phúc
Thực tế cho thấy, muốn hoạt động dạy học theo trải nghiệm được vận hành có hiệu quả, thì việc quản lý đóng một vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm tại trường tiểu học đang được thực hiện theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở năm đầu tiên còn nhiều bỡ ngỡ. Học sinh chưa quen với việc học tập trải nghiệm và thiếu kỹ năng thực hành theo hướng học tập trải nghiệm. Các công trình, tài liệu mới chỉ nghiên cứu ở mức khái quát, lý thuyết, việc áp dụng chỉ mang tính hình thức. Nội dung các hoạt động chưa hấp dẫn và hình thức dạy học chưa phù hợp theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất. Hơn nữa, một số giáo viên thiếu kiến thức và kỹ năng về cách thức tổ chức các hoạt động học tập trải nghiệm trong dạy học môn tiếng Anh, vẫn dạy học theo lối mòn cũ là dạy tập trung vào ngữ pháp. Vì vậy, việc vận dụng dạy học trải nghiệm trong dạy học tiếng Anh vẫn còn những điểm hạn chế cần được khắc phục từng bước.
2.1. Khó Khăn Trong Triển Khai Dạy Học Trải Nghiệm Tiếng Anh
Để đạt được điều đó, cần tăng cường công tác quản lý hoạt động dạy tiếng Anh theo hướng trải nghiệm để có thể nâng cao chất lượng riêng cho bộ môn tiếng Anh, cũng như chất lượng chung của toàn trường. Đây vừa là thực hiện mục tiêu chung của ngành vừa là sự đảm bảo uy tín và gây dựng thương hiệu riêng cho mỗi trường học. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Hƣơng (2023), “việc quản lý hoạt động hoạt động dạy học môn Tiếng Anh lớp 3 theo hƣớng trải nghiệm tại trƣờng Tiểu học đang đƣợc thực hiện theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở năm đầu tiên còn nhiều bỡ ngỡ; bởi học sinh chƣa quen với việc học tập trải nghiệm và thiếu kỹ năng thực hành theo hƣớng học tập trải nghiệm; các công trình, tài liệu, các trƣờng mới chỉ nghiên cứu ở mức khái quát, lý thuyết, việc áp dụng chỉ mang t nh hình thức, nội dung các hoạt động chƣa hấp dẫn và hình thức dạy học chƣa phù hợp theo đ nh hƣớng phát triển năng lực, phẩm chất.”
2.2. Đặc Điểm Vĩnh Yên Ảnh Hưởng Đến Quản Lý Dạy Học
Thành phố Vĩnh Yên có rất nhiều điều kiện thuận lợi như gần thủ đô Hà Nội, thuận tiện và nhanh chóng tiếp cận các thành tựu của đất nước, đặc biệt là liên kết giáo dục và đào tạo cùng với lợi ích kinh tế từ các khu công nghiệp mang lại. Nhưng với đặc thù của Vĩnh Yên là nông thôn đô thị hóa, phần đông cư dân làm nông dân, công nhân và buôn bán nhỏ. Trình độ dân cư không đồng đều và năng lực nhận thức của học sinh cũng không được đồng đều. Đồng thời với yêu cầu đổi mới theo chương trình GDPT 2018, cùng với kết quả một năm đầu tiên thực hiện chương trình tiếng Anh mới, cần phải có những biện pháp quản lý phù hợp và hiệu quả với bối cảnh này.
2.3. Giáo Viên Cần Thay Đổi Để Đáp Ứng Chương Trình Mới
Giáo viên cần thay đổi phương pháp dạy học để đáp ứng chương trình mới. Nhiều giáo viên đã quen với việc dạy ngữ pháp truyền thống và cần được đào tạo về các phương pháp dạy học trải nghiệm. Cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn để giáo viên có thể tự tin và hiệu quả hơn trong việc triển khai chương trình mới. Việc xây dựng một cộng đồng học tập, nơi giáo viên có thể chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau, cũng rất quan trọng.
III. Phương Pháp Quản Lý Hiệu Quả Dạy Học Tiếng Anh Lớp 3
Để quản lý dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm hiệu quả, cần có một hệ thống các biện pháp đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường. Các biện pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của dạy học trải nghiệm. Đồng thời, cần xây dựng kế hoạch dạy học chi tiết, tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học và bồi dưỡng năng lực cho giáo viên. Hoạt động kiểm tra, đánh giá cũng cần được thực hiện một cách khách quan và công bằng để đảm bảo chất lượng dạy học. Cuối cùng, cần kiến tạo một môi trường học tập tiếng Anh thân thiện và khuyến khích sự sáng tạo của học sinh.
3.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Dạy Học Trải Nghiệm Cho Giáo Viên
Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, chuyên đề để giáo viên hiểu rõ hơn về bản chất, vai trò và lợi ích của dạy học trải nghiệm. Giáo viên cần được cung cấp các kiến thức, kỹ năng cần thiết để thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm phù hợp với lứa tuổi học sinh. Ngoài ra, cần tạo điều kiện để giáo viên được tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các trường bạn đã triển khai thành công mô hình dạy học này. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo môi trường học tập tích cực, nơi học sinh được khuyến khích tham gia vào các hoạt động, bày tỏ ý kiến và phát triển khả năng sáng tạo.
3.2. Xây Dựng Kế Hoạch Dạy Học Chi Tiết Cụ Thể
Kế hoạch dạy học cần được xây dựng dựa trên chương trình tiếng Anh lớp 3 và phù hợp với đặc điểm của từng lớp học. Kế hoạch cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm. Giáo viên cần chủ động thiết kế các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, hấp dẫn, phù hợp với sở thích và khả năng của học sinh. Kế hoạch cần được thảo luận và thống nhất trong tổ chuyên môn để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.
3.3. Bồi Dưỡng Năng Lực Dạy Học Trải Nghiệm Cho Giáo Viên
Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn về phương pháp dạy học trải nghiệm cho giáo viên. Mời các chuyên gia, giáo viên có kinh nghiệm chia sẻ kiến thức và kỹ năng. Tổ chức các buổi thực hành, giúp giáo viên tự tin hơn trong việc thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm. Tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các diễn đàn, hội thảo về dạy học trải nghiệm để cập nhật kiến thức và giao lưu, học hỏi kinh nghiệm.
IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Dạy Học Tiếng Anh Lớp 3 Tại Vĩnh Yên
Nghiên cứu này tập trung vào việc khảo sát thực trạng quản lý dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm tại các trường tiểu học ở Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc. Kết quả khảo sát cho thấy rằng, mặc dù các trường đã có những nỗ lực nhất định trong việc triển khai dạy học trải nghiệm, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Nhận thức về tầm quan trọng của dạy học trải nghiệm chưa thực sự sâu sắc. Kế hoạch dạy học chưa được xây dựng một cách chi tiết và cụ thể. Năng lực của giáo viên trong việc thiết kế và tổ chức các hoạt động trải nghiệm còn hạn chế. Hoạt động kiểm tra, đánh giá chưa được thực hiện một cách khách quan và công bằng. Môi trường học tập chưa thực sự thân thiện và khuyến khích sự sáng tạo của học sinh. Từ những kết quả này, nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm tại Vĩnh Yên.
4.1. Khảo Sát Thực Trạng Dạy Học Tiếng Anh Tại Trường Tiểu Học
Việc khảo sát thực trạng dạy học tiếng Anh lớp 3 tại các trường tiểu học ở Vĩnh Yên giúp đánh giá mức độ áp dụng phương pháp dạy học trải nghiệm, xác định những khó khăn và thách thức trong quá trình triển khai. Thông qua khảo sát, có thể thu thập thông tin từ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp và hiệu quả để cải thiện chất lượng dạy học.
4.2. Đề Xuất Biện Pháp Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh Hiệu Quả
Dựa trên kết quả khảo sát, nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể, thiết thực và phù hợp với điều kiện của các trường tiểu học ở Vĩnh Yên. Các biện pháp này tập trung vào việc nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng năng lực cho giáo viên, kiểm tra đánh giá và kiến tạo môi trường học tập. Việc áp dụng các biện pháp này sẽ giúp các trường nâng cao hiệu quả dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm.
4.3. Phân Tích Mối Quan Hệ Giữa Biện Pháp Và Kết Quả Thực Tế
Nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý được đề xuất và kết quả thực tế đạt được. Điều này giúp đánh giá tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp, đồng thời cung cấp thông tin phản hồi để điều chỉnh và cải thiện các biện pháp trong quá trình triển khai. Việc phân tích này giúp đảm bảo rằng các biện pháp quản lý được áp dụng một cách hiệu quả và mang lại những kết quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm.
V. Kết Luận Và Hướng Phát Triển Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh
Nghiên cứu về quản lý dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm tại Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc đã làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề. Đồng thời, nghiên cứu đã đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm tại địa phương. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ là một bước khởi đầu. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu sắc hơn về các khía cạnh khác nhau của quản lý dạy học tiếng Anh theo hướng trải nghiệm. Đặc biệt, cần tập trung vào việc nghiên cứu các mô hình dạy học trải nghiệm phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng miền và đối tượng học sinh. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà quản lý, giáo viên và các nhà nghiên cứu để triển khai thành công mô hình dạy học này.
5.1. Tổng Kết Các Biện Pháp Quản Lý Hiệu Quả
Tổng kết và đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý đã được đề xuất và áp dụng trong quá trình dạy học tiếng Anh lớp 3 theo hướng trải nghiệm. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và phát huy các biện pháp hiệu quả, đồng thời tiếp tục tìm kiếm và phát triển các biện pháp mới để nâng cao chất lượng dạy học.
5.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo
Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo về quản lý dạy học tiếng Anh theo hướng trải nghiệm, ví dụ như nghiên cứu về tác động của các yếu tố văn hóa, xã hội đến hiệu quả dạy học, nghiên cứu về các phương pháp đánh giá năng lực ngôn ngữ của học sinh trong môi trường học tập trải nghiệm, nghiên cứu về vai trò của công nghệ thông tin trong dạy học trải nghiệm.
5.3. Kiến Nghị Với Các Cấp Quản Lý Giáo Dục
Đưa ra các kiến nghị cụ thể với các cấp quản lý giáo dục về việc tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai dạy học tiếng Anh theo hướng trải nghiệm, ví dụ như tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng cho giáo viên, xây dựng môi trường học tập thân thiện, khuyến khích sự sáng tạo.
