Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Ngành du lịch Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng khách quốc tế đạt khoảng 5.855 lượt năm 2010, tăng 34,8% so với năm 2009, đang đối mặt với thách thức lớn về chất lượng đội ngũ nhân viên, trong đó năng lực ngoại ngữ còn hạn chế. Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, với nhiệm vụ đào tạo nhân lực trình độ cao đẳng trong lĩnh vực du lịch và quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng, nhận thấy sự cần thiết cấp bách trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành. Theo báo cáo cuối năm 2010, gần 50% sinh viên khoa Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng chưa đạt yêu cầu về trình độ tiếng Anh, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các biện pháp quản lý nâng cao chất lượng hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, tập trung vào ngành Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý trong giai đoạn hiện tại, với trọng tâm là hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành tại trường. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện năng lực ngoại ngữ cho sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành du lịch và hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý hoạt động dạy học, trong đó tập trung vào:

  • Lý thuyết quản lý nhà trường: Quản lý được hiểu là quá trình tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu giáo dục. Bốn chức năng quản lý cơ bản gồm lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra được vận dụng để điều hành hoạt động dạy học.

  • Lý thuyết quản lý sự thay đổi: Nhấn mạnh vai trò của các biện pháp quản lý có tính thực tiễn, khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học tiếng Anh chuyên ngành.

  • Khái niệm tiếng Anh chuyên ngành (TACN): TACN là ngôn ngữ phục vụ mục đích giao tiếp nghề nghiệp cụ thể, có đặc điểm ngôn ngữ và thuật ngữ riêng biệt, khác biệt với tiếng Anh phổ thông. Việc dạy học TACN cần tập trung vào phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc, viết gắn liền với thực tiễn chuyên ngành.

Các khái niệm chính bao gồm quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, hoạt động dạy học, đặc điểm dạy học ngoại ngữ và tiếng Anh chuyên ngành, cùng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ hồ sơ quản lý, báo cáo thống kê, tài liệu lý luận, khảo sát thực trạng tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, đặc biệt là khoa Ngoại ngữ và khoa Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu thống kê về trình độ tiếng Anh của sinh viên, kết quả học tập, đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên qua bảng hỏi và phỏng vấn sâu.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với cán bộ lãnh đạo, giảng viên dạy tiếng Anh chuyên ngành, tổ trưởng chuyên môn và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng. Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện và có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho đối tượng nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong năm học 2010-2011, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng trình độ tiếng Anh của sinh viên: Gần 50% sinh viên khoa Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng chưa đạt yêu cầu về trình độ tiếng Anh theo tiêu chuẩn của trường, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận và sử dụng tiếng Anh chuyên ngành trong công việc thực tế.

  2. Quản lý mục tiêu và chương trình dạy học: Việc xây dựng và quản lý mục tiêu dạy học tiếng Anh chuyên ngành chưa được thực hiện đồng bộ và chưa đảm bảo nguyên tắc SMART, gây khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả giảng dạy và học tập.

  3. Hoạt động dạy học của giảng viên: Giảng viên chưa được đào tạo bài bản về chuyên ngành, thường phải đảm nhận nhiều chuyên ngành khác nhau, phương pháp giảng dạy còn truyền thống, thiếu sáng tạo và chưa khai thác hiệu quả các phương tiện dạy học hiện đại.

  4. Hoạt động học tập của sinh viên: Sinh viên có động cơ học tập chưa đồng đều, nhiều em học đối phó, thiếu phương pháp học tập hiệu quả và chưa có ý thức tự học, tự bồi dưỡng.

  5. Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học: Phòng học và thiết bị phục vụ dạy học tiếng Anh chuyên ngành còn hạn chế, nhiều phòng học không phù hợp, thiết bị nghe nhìn lạc hậu, thiếu đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và học tập.

  6. Kiểm tra, đánh giá: Hình thức kiểm tra chủ yếu là thi viết và vấn đáp, chưa đánh giá toàn diện các kỹ năng ngôn ngữ, thiếu tính sáng tạo và liên hệ thực tế, làm giảm hiệu quả học tập và giảng dạy.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành chưa được chú trọng đúng mức, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ phận trong nhà trường. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục ngoại ngữ, việc áp dụng nguyên tắc quản lý hiện đại và đổi mới phương pháp giảng dạy là yếu tố quyết định nâng cao chất lượng đào tạo. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ sinh viên đạt yêu cầu tiếng Anh, bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý và biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của giảng viên và sinh viên về cơ sở vật chất.

Việc cải thiện quản lý mục tiêu, chương trình, phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên nâng cao năng lực tiếng Anh chuyên ngành, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành du lịch và hội nhập quốc tế. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy sự cần thiết của đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị hiện đại, đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên chuyên ngành.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và quản lý mục tiêu dạy học theo nguyên tắc SMART: Nhà trường cần chỉ đạo khoa Ngoại ngữ và các bộ môn liên quan xây dựng mục tiêu cụ thể, đo lường được, vừa sức, thực tế và có thời hạn rõ ràng cho từng giai đoạn học tập. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm học, do Ban giám hiệu phối hợp với khoa Ngoại ngữ thực hiện.

  2. Đào tạo và nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về tiếng Anh chuyên ngành và phương pháp giảng dạy hiện đại cho giảng viên, đảm bảo mỗi giảng viên có chuyên môn phù hợp với chuyên ngành được giao. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng Đào tạo và khoa Ngoại ngữ phối hợp thực hiện.

  3. Cải tiến phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá: Áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực, sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị hiện đại; đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá toàn diện 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, gắn với thực tiễn chuyên ngành. Thời gian áp dụng từ năm học tiếp theo, do khoa Ngoại ngữ chủ trì.

  4. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và thiết bị dạy học: Cải tạo phòng học, trang bị phòng Lab hiện đại, bổ sung thiết bị nghe nhìn, máy chiếu, truy cập internet và tài liệu học tập cập nhật. Kế hoạch đầu tư trong 2 năm, do Ban quản lý cơ sở vật chất phối hợp với Ban giám hiệu thực hiện.

  5. Tăng cường quản lý và hỗ trợ sinh viên: Xây dựng chương trình hướng dẫn học tập, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu thực tế với doanh nghiệp, nâng cao động cơ và phương pháp học tập cho sinh viên. Thời gian triển khai liên tục, do khoa Ngoại ngữ và phòng Công tác sinh viên phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục tại các trường cao đẳng, đại học: Nhận diện các vấn đề quản lý hoạt động dạy học ngoại ngữ chuyên ngành, từ đó áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành: Nắm bắt các đặc điểm, phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá phù hợp với tiếng Anh chuyên ngành, cải thiện kỹ năng giảng dạy và tương tác với sinh viên.

  3. Sinh viên ngành Quản trị kinh doanh khách sạn - nhà hàng và các ngành liên quan: Hiểu rõ yêu cầu và phương pháp học tiếng Anh chuyên ngành, từ đó nâng cao hiệu quả học tập và chuẩn bị tốt cho thị trường lao động.

  4. Nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động dạy học ngoại ngữ chuyên ngành, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về đổi mới quản lý giáo dục và đào tạo ngoại ngữ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành lại quan trọng?
    Quản lý giúp đảm bảo mục tiêu, chương trình, phương pháp và đánh giá được thực hiện đồng bộ, nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu thực tế của ngành nghề và thị trường lao động.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý dạy học tiếng Anh chuyên ngành tại trường cao đẳng là gì?
    Bao gồm trình độ đầu vào không đồng đều, giảng viên chưa chuyên sâu, phương pháp giảng dạy truyền thống, cơ sở vật chất hạn chế và hình thức kiểm tra chưa toàn diện.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả học tập tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên?
    Cần xây dựng động cơ học tập tích cực, hướng dẫn phương pháp học phù hợp, tổ chức các hoạt động ngoại khóa và thực tế, đồng thời cải tiến phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá.

  4. Nguyên tắc SMART trong quản lý mục tiêu dạy học được áp dụng như thế nào?
    Mục tiêu phải cụ thể, đo lường được, vừa sức, thực tế và có thời hạn rõ ràng, giúp giảng viên và sinh viên có định hướng rõ ràng trong quá trình dạy và học.

  5. Vai trò của cơ sở vật chất trong quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành là gì?
    Cơ sở vật chất hiện đại, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi cho giảng dạy và học tập, giúp sinh viên tiếp cận tài liệu, công nghệ mới, nâng cao hiệu quả đào tạo.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh chuyên ngành tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.
  • Các yếu tố như quản lý mục tiêu, chương trình, năng lực giảng viên, phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất và kiểm tra đánh giá cần được cải thiện đồng bộ.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý dựa trên nguyên tắc quản lý nhà trường và quản lý sự thay đổi, đảm bảo tính thực tiễn, khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của trường.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nhà trường và các đơn vị liên quan triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh chuyên ngành.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo giảng viên, cải tiến chương trình, đầu tư cơ sở vật chất và tổ chức đánh giá hiệu quả các biện pháp đã đề xuất.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh chuyên ngành, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch Việt Nam!