## Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2015-2019, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng cơ bản tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Với tổng số 240 gói thầu được triển khai trong giai đoạn này, công tác đấu thầu đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, đảm bảo chất lượng công trình và sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, tính minh bạch, công khai trong đấu thầu chưa được thực hiện triệt để, công tác thanh tra, kiểm tra còn hạn chế, và năng lực cán bộ quản lý đấu thầu cũng như các nhà thầu còn nhiều điểm cần cải thiện.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng cơ bản tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn, xác định các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách cấp tỉnh trên địa bàn Bắc Kạn trong giai đoạn 2015-2019.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc làm rõ các vấn đề lý luận về quản lý nhà nước trong đấu thầu xây dựng cơ bản, đồng thời có ý nghĩa thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tăng cường minh bạch và tiết kiệm chi phí trong đầu tư công tại địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết quản lý nhà nước:** Quản lý nhà nước được hiểu là sự tác động có tổ chức, có mục đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đạt mục tiêu kinh tế - xã hội.
- **Lý thuyết đấu thầu xây dựng cơ bản:** Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, chất lượng, giá cả trên cơ sở cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
- **Nguyên tắc quản lý nhà nước trong đấu thầu:** Bao gồm nguyên tắc đảm bảo cạnh tranh công bằng, công khai minh bạch, công bằng trong đấu thầu, hiệu quả kinh tế và nguyên tắc pháp chế.
- **Khái niệm chuyên ngành:** Đấu thầu xây dựng cơ bản (XDCB), quản lý nhà nước (QLNN), gói thầu, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, thanh tra, kiểm tra, đấu thầu qua mạng.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Kết hợp dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật như Luật Đấu thầu 2013, Nghị định 63/2014/NĐ-CP, Thông tư hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư; báo cáo, tài liệu quản lý đấu thầu của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn; số liệu thống kê giai đoạn 2015-2019; dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 36 cán bộ quản lý và 50 nhà thầu xây dựng cơ bản.
- **Phương pháp thu thập:** Khảo sát bằng phiếu điều tra theo thang đo Likert 5 mức độ, phỏng vấn chuyên gia và cán bộ quản lý.
- **Phương pháp phân tích:** Phân tích thống kê mô tả, so sánh số liệu theo thời gian, phân tích chuyên gia, sử dụng công cụ Excel để xử lý và biểu diễn dữ liệu.
- **Timeline nghiên cứu:** Thu thập dữ liệu sơ cấp vào tháng 11-12/2019, phân tích và tổng hợp trong năm 2020.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tỷ lệ gói thầu triển khai đúng tiến độ:** Khoảng 85% gói thầu được thực hiện đúng tiến độ trong giai đoạn 2015-2019, tuy nhiên vẫn còn khoảng 15% gói thầu bị chậm tiến độ hoặc giãn tiến độ.
- **Tỷ lệ tiết kiệm chi phí qua đấu thầu:** Trung bình tiết kiệm khoảng 7-10% tổng giá trị gói thầu, góp phần sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách.
- **Tuân thủ pháp luật về đấu thầu:** Khoảng 90% gói thầu tuân thủ đúng các quy định pháp luật, còn lại có một số vi phạm nhỏ liên quan đến thủ tục và minh bạch thông tin.
- **Tỷ lệ áp dụng đấu thầu qua mạng:** Tăng từ 20% năm 2015 lên khoảng 65% năm 2019, cho thấy sự chuyển biến tích cực trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý đấu thầu.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các tồn tại như chậm tiến độ, vi phạm thủ tục chủ yếu do năng lực cán bộ quản lý còn hạn chế, công tác thanh tra, kiểm tra chưa thường xuyên và chưa triệt để. So với các tỉnh như Bắc Ninh và Đắc Lắc, Bắc Kạn còn nhiều điểm cần cải thiện về công tác phổ biến pháp luật và nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ. Việc tăng cường đấu thầu qua mạng đã góp phần nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu tiêu cực trong đấu thầu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ gói thầu đúng tiến độ và biểu đồ đường thể hiện xu hướng áp dụng đấu thầu qua mạng qua các năm.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý:** Xây dựng tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp, phân công rõ ràng nhiệm vụ, thành lập bộ phận giải quyết khiếu nại độc lập, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong 1-2 năm tới.
- **Nâng cao năng lực cán bộ:** Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu chuyên sâu, cập nhật kiến thức pháp luật và kỹ năng quản lý, hướng tới đạt tỷ lệ cán bộ đạt chuẩn năng lực trên 90% trong 3 năm.
- **Tăng cường tuyên truyền pháp luật:** Đẩy mạnh công tác phổ biến, hướng dẫn thực hiện quy chế đấu thầu cho chủ đầu tư và nhà thầu, sử dụng đa dạng kênh truyền thông để nâng cao nhận thức và tuân thủ pháp luật.
- **Ứng dụng công nghệ thông tin:** Mở rộng và nâng cao chất lượng đấu thầu qua mạng, đảm bảo 100% gói thầu áp dụng hình thức này trong vòng 5 năm, giúp tăng tính minh bạch và giảm thiểu tiêu cực.
- **Tăng cường thanh tra, kiểm tra:** Thiết lập kế hoạch thanh tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các vi phạm, nhằm giảm thiểu các hành vi gian lận, thông thầu, đảm bảo công bằng trong đấu thầu.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý nhà nước:** Giúp nâng cao hiểu biết về quản lý đấu thầu xây dựng cơ bản, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý.
- **Chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng:** Nắm rõ quy trình, nguyên tắc đấu thầu, tăng cường tuân thủ pháp luật và nâng cao năng lực cạnh tranh.
- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản lý nhà nước:** Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước trong đấu thầu xây dựng cơ bản.
- **Cơ quan hoạch định chính sách:** Là tài liệu tham khảo để xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật về đấu thầu và quản lý đầu tư công.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản lý nhà nước trong đấu thầu xây dựng cơ bản là gì?**  
Là sự tác động có tổ chức của nhà nước nhằm đảm bảo hoạt động đấu thầu diễn ra công bằng, minh bạch và hiệu quả, sử dụng nguồn vốn nhà nước đúng mục đích.

2. **Tại sao đấu thầu qua mạng lại quan trọng?**  
Đấu thầu qua mạng giúp tăng tính minh bạch, giảm thiểu tiêu cực, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các bên tham gia, đồng thời mở rộng cơ hội cạnh tranh.

3. **Những nguyên tắc cơ bản trong quản lý đấu thầu là gì?**  
Bao gồm cạnh tranh công bằng, công khai minh bạch, công bằng trong đấu thầu, hiệu quả kinh tế và tuân thủ pháp luật.

4. **Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đấu thầu?**  
Bao gồm môi trường pháp lý, năng lực cán bộ quản lý, tổ chức bộ máy, ứng dụng công nghệ thông tin và sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan.

5. **Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý đấu thầu tại Bắc Kạn?**  
Hoàn thiện bộ máy tổ chức, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường tuyên truyền pháp luật, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường thanh tra, kiểm tra.

## Kết luận

- Công tác quản lý nhà nước trong đấu thầu xây dựng cơ bản tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về minh bạch và năng lực cán bộ.  
- Việc áp dụng đấu thầu qua mạng tăng dần qua các năm, góp phần nâng cao hiệu quả và tính công bằng trong đấu thầu.  
- Các nhân tố khách quan và chủ quan đều ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý, trong đó năng lực cán bộ và môi trường pháp lý là then chốt.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện bộ máy, nâng cao năng lực, tăng cường ứng dụng công nghệ và thanh tra, kiểm tra.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn hoàn thiện công tác quản lý nhà nước trong đấu thầu xây dựng cơ bản trong giai đoạn tiếp theo.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo công tác đấu thầu xây dựng cơ bản ngày càng minh bạch và hiệu quả hơn.