Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, quản lý chuỗi cung ứng đã trở thành một yếu tố chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Ngành dệt may Việt Nam, chiếm gần 33% tổng giá trị sản xuất công nghiệp cả nước, vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức như tỷ lệ nội địa hóa thấp, phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu (khoảng 90-95% nguyên liệu đầu vào), và sự cạnh tranh gay gắt từ các thương hiệu quốc tế cũng như hàng hóa nhập khẩu giá rẻ. Công ty TNHH BB Fashion House, với hơn 13 năm phát triển trong lĩnh vực thời trang dành cho phụ nữ mang thai và phụ nữ trưởng thành, đang cần hoàn thiện quản lý chuỗi cung ứng để giảm chi phí, tăng doanh thu và phát triển bền vững trong giai đoạn 2018-2022.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng quản lý chuỗi cung ứng tại BB Fashion House trong giai đoạn 2014-2016, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cung ứng. Nghiên cứu tập trung vào các hoạt động tổ chức bộ máy quản lý, xây dựng kế hoạch cung ứng, công tác thu mua, quản lý kho và phân phối sản phẩm. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường nội địa và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chuỗi cung ứng hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết năm yếu tố chính trong quản lý chuỗi cung ứng của Michael Hugos, bao gồm: sản xuất, tồn kho, vị trí, vận tải và thông tin. Năm yếu tố này tương tác chặt chẽ để đảm bảo chuỗi cung ứng vận hành hiệu quả, giảm chi phí và đáp ứng nhu cầu khách hàng.

  • Mô hình chuỗi cung ứng mở rộng trong ngành dệt may, bao gồm các thành phần: nhà cung cấp nguyên liệu, nhà máy sản xuất, nhà phân phối, nhà bán lẻ và khách hàng cuối cùng, cùng các dịch vụ hỗ trợ như logistics, tài chính và công nghệ thông tin.

  • Phân loại chuỗi cung ứng theo chiến lược đẩy, kéo và đẩy-kéo, giúp doanh nghiệp lựa chọn mô hình phù hợp với đặc thù sản phẩm và thị trường. Đối với ngành dệt may, chuỗi cung ứng đẩy và mô hình sản xuất để dự trữ (Build to Stock) được áp dụng phổ biến.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý chuỗi cung ứng (SCM), dự báo nhu cầu, lập kế hoạch cung ứng, lựa chọn nhà cung cấp, quản lý kho và hàng tồn kho, quản lý phân phối, ứng dụng công nghệ thông tin trong SCM.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm phân tích toàn diện hoạt động quản lý chuỗi cung ứng tại BB Fashion House:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo sản xuất kinh doanh, hồ sơ quản lý kho, đơn hàng, phỏng vấn trực tiếp với cán bộ quản lý và nhân viên các phòng ban liên quan trong công ty giai đoạn 2014-2016.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu phỏng vấn theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào các bộ phận chủ chốt như phòng cung ứng, kế hoạch kinh doanh, kho và phân phối để đảm bảo thu thập thông tin chuyên sâu.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả chuỗi cung ứng như tỷ lệ giao hàng đúng hạn, chi phí nguyên phụ liệu, mức tồn kho; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu; so sánh với các tiêu chuẩn ngành và nghiên cứu tương tự để đánh giá thực trạng.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu giai đoạn 2014-2016, dự báo và đề xuất giải pháp cho giai đoạn phát triển 2018-2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy quản lý chuỗi cung ứng chưa tối ưu: Công ty có cơ cấu tổ chức gồm 5 phòng ban chức năng và sản xuất, trong đó phòng cung ứng đóng vai trò quan trọng nhưng chưa được tách biệt hoàn toàn với các bộ phận khác. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả phối hợp và ra quyết định nhanh chóng.

  2. Hiệu quả công tác thu mua và lựa chọn nhà cung cấp còn hạn chế: Tỷ lệ nguyên phụ liệu nhập khẩu chiếm khoảng 90-95%, chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Ấn Độ. Việc lựa chọn nhà cung cấp chưa thực sự chặt chẽ, dẫn đến chi phí nguyên liệu cao và rủi ro về chất lượng.

  3. Quản lý kho và hàng tồn kho chưa hiệu quả: Mức tồn kho an toàn cao, tồn kho theo chu kỳ và theo mùa chưa được tối ưu, gây ra chi phí lưu kho lớn. Tỷ lệ đơn hàng giao đúng hạn đạt khoảng 85%, còn tồn đọng một số đơn hàng do thiếu nguyên liệu hoặc kế hoạch cung ứng chưa sát thực tế.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chuỗi cung ứng còn hạn chế: Công ty đã sử dụng phần mềm quản lý bán hàng và kho nhưng chưa triển khai hệ thống ERP hoặc các công cụ dự báo nhu cầu hiện đại, làm giảm khả năng dự báo chính xác và điều phối nguồn lực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc cơ cấu tổ chức chưa phù hợp, thiếu sự chuyên môn hóa và phối hợp hiệu quả giữa các phòng ban. Việc phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu làm tăng chi phí và rủi ro về nguồn cung, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường nội địa và quốc tế.

So với các doanh nghiệp dệt may khác trong nước, BB Fashion House có lợi thế về thương hiệu và thị trường ngách (thời trang bà bầu), tuy nhiên chưa tận dụng được tối đa tiềm năng quản lý chuỗi cung ứng để giảm chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ. Việc chưa áp dụng đầy đủ các hệ thống quản lý hiện đại như ERP hay MRP cũng làm giảm hiệu quả vận hành.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ đơn hàng giao đúng hạn theo từng năm, bảng thống kê chi phí nguyên phụ liệu và tồn kho, giúp minh họa rõ ràng các điểm cần cải thiện. Kết quả nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc hoàn thiện quản lý chuỗi cung ứng để duy trì và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ cấu bộ máy quản lý chuỗi cung ứng: Tách biệt phòng cung ứng thành đơn vị độc lập, tăng cường chuyên môn hóa và phân công rõ ràng trách nhiệm. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng nhân sự.

  2. Xây dựng và thực hiện kế hoạch cung ứng dựa trên dự báo nhu cầu chính xác: Áp dụng các phương pháp dự báo kết hợp định tính và định lượng, sử dụng phần mềm hỗ trợ để lập kế hoạch chi tiết, giảm tồn kho và tăng tỷ lệ giao hàng đúng hạn. Thời gian: 12 tháng. Chủ thể: Phòng kế hoạch kinh doanh và phòng cung ứng.

  3. Tối ưu hóa công tác lựa chọn và quản lý nhà cung cấp: Thiết lập tiêu chí đánh giá nghiêm ngặt về chất lượng, giá cả, thời gian giao hàng; xây dựng mối quan hệ hợp tác lâu dài với nhà cung cấp chiến lược trong và ngoài nước nhằm giảm chi phí và rủi ro. Thời gian: 12-18 tháng. Chủ thể: Phòng cung ứng.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại trong quản lý chuỗi cung ứng: Triển khai hệ thống ERP tích hợp quản lý kho, mua hàng, sản xuất và phân phối; đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả công nghệ mới. Thời gian: 18-24 tháng. Chủ thể: Ban Giám đốc, phòng IT và các phòng ban liên quan.

  5. Hoàn thiện công tác phân phối và chăm sóc khách hàng: Xây dựng hệ thống quản lý đơn hàng và giao nhận chuyên nghiệp, tăng cường chăm sóc khách hàng để nâng cao sự hài lòng và trung thành. Thời gian: 12 tháng. Chủ thể: Phòng kinh doanh và phòng chăm sóc khách hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp dệt may: Nhận diện các điểm yếu trong quản lý chuỗi cung ứng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Chuyên viên và phòng ban cung ứng, kế hoạch kinh doanh: Áp dụng các phương pháp quản lý, dự báo và lựa chọn nhà cung cấp hiệu quả, nâng cao kỹ năng vận hành chuỗi cung ứng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, logistics: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực quản lý chuỗi cung ứng ngành dệt may.

  4. Các tổ chức hỗ trợ phát triển ngành dệt may và thương mại: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý chuỗi cung ứng, thúc đẩy phát triển bền vững ngành dệt may Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chuỗi cung ứng có vai trò gì trong ngành dệt may?
    Quản lý chuỗi cung ứng giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn nguyên liệu, giảm chi phí tồn kho và vận chuyển, nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng, từ đó tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

  2. BB Fashion House đang gặp những khó khăn gì trong quản lý chuỗi cung ứng?
    Công ty phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu, cơ cấu tổ chức chưa tối ưu, tồn kho cao và ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, dẫn đến chi phí cao và hiệu quả vận hành chưa cao.

  3. Phương pháp dự báo nhu cầu nào phù hợp cho BB Fashion House?
    Kết hợp phương pháp định tính (dựa trên kinh nghiệm, ý kiến chuyên gia) và định lượng (chuỗi thời gian, mô phỏng) giúp dự báo chính xác hơn, phù hợp với đặc thù sản phẩm thời trang và biến động thị trường.

  4. Làm thế nào để lựa chọn nhà cung cấp hiệu quả?
    Cần xây dựng tiêu chí đánh giá toàn diện về chất lượng, giá cả, thời gian giao hàng và dịch vụ hỗ trợ; duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài và thường xuyên đánh giá, kiểm soát hiệu quả nhà cung cấp.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin có tác động thế nào đến quản lý chuỗi cung ứng?
    Công nghệ giúp tự động hóa quy trình, nâng cao độ chính xác dự báo, quản lý tồn kho và đơn hàng hiệu quả, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ phản ứng với biến động thị trường.

Kết luận

  • Quản lý chuỗi cung ứng là yếu tố then chốt giúp BB Fashion House nâng cao năng lực cạnh tranh trong ngành dệt may đầy thách thức.
  • Thực trạng cho thấy công ty cần hoàn thiện cơ cấu tổ chức, tối ưu hóa công tác thu mua, quản lý kho và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào xây dựng kế hoạch cung ứng chính xác, lựa chọn nhà cung cấp chiến lược, triển khai hệ thống ERP và nâng cao hiệu quả phân phối.
  • Nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, hỗ trợ công ty phát triển bền vững trong giai đoạn 2018-2022 và xa hơn.
  • Khuyến nghị Ban Giám đốc và các phòng ban liên quan nhanh chóng triển khai các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng, góp phần phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường.

Hành động ngay hôm nay để tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm chi phí và nâng cao giá trị sản phẩm là chìa khóa thành công cho BB Fashion House trong tương lai.