## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng ngày càng hạn hẹp, việc quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng (NSQP) trở thành một nhiệm vụ trọng yếu nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, góp phần nâng cao sức mạnh quốc phòng và đời sống bộ đội. Theo số liệu thu thập từ Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1 (BTM-QK1), giai đoạn 2016-2018, công tác quản lý chi thường xuyên NSQP đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này trong giai đoạn 2019-2025.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm: hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường xuyên NSQP; đánh giá thực trạng quản lý chi tại BTM-QK1; phân tích các yếu tố ảnh hưởng; đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào BTM-QK1 và các đơn vị trực thuộc, sử dụng số liệu thứ cấp từ 2016-2018 và số liệu sơ cấp thu thập năm 2019. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác lập dự toán, quản lý và sử dụng NSQP, góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước và nâng cao hiệu quả quốc phòng.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, quản lý ngân sách nhà nước và quản lý chi thường xuyên NSQP, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý tài chính công**: Nhấn mạnh nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả và minh bạch trong quản lý ngân sách nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng.
- **Mô hình quản lý chi ngân sách theo dự toán**: Quản lý chi theo dự toán được phê duyệt, đảm bảo chi tiêu đúng mục đích, đúng chế độ, tiêu chuẩn.
- **Khái niệm chi thường xuyên NSQP**: Bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của quân đội.
- **Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên NSQP**: Quản lý theo dự toán, tiết kiệm hiệu quả, chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước.
- **Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi NSQP**: Chế độ chính sách, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ, cơ sở vật chất, đặc điểm đơn vị bị quản lý.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Sử dụng dữ liệu thứ cấp gồm các văn bản pháp luật (Luật NSNN 2015, Nghị định 163/2016/NĐ-CP, Nghị định 165/2016/NĐ-CP), báo cáo hoạt động của BTM-QK1 giai đoạn 2016-2018, các tài liệu ngành và nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bảng câu hỏi với 55 thủ trưởng và 32 nhân viên tài chính tại BTM-QK1 năm 2019.
- **Phương pháp phân tích**: Phân tích thống kê mô tả, so sánh định lượng giữa các năm, phân tổ thống kê, sử dụng thang đo Likert 5 điểm để đánh giá mức độ quản lý.
- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập số liệu thứ cấp từ 2016-2018, khảo sát sơ cấp tháng 3-5/2019, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2025.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên NSQP**: Dự toán được lập đúng mẫu biểu, thời gian quy định, tuy nhiên còn tồn tại một số khoản chi chưa sát thực tế. Tỷ lệ thực hiện dự toán chi tiền lương, phụ cấp đạt 100,71%, kinh phí nghiệp vụ đạt 98,54% trong năm 2018.
2. **Thực hiện dự toán và chi tiêu**: Việc cấp phát và chi tiêu theo dự toán được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo đúng chế độ, tiêu chuẩn. Tuy nhiên, năng lực cán bộ tài chính còn hạn chế, gây khó khăn trong quản lý chi tiết.
3. **Công tác kế toán và quyết toán**: Kế toán chi thường xuyên được thực hiện đầy đủ, chứng từ hợp lệ, số liệu chính xác. Quyết toán chi thường xuyên đảm bảo trung thực, kịp thời, đáp ứng yêu cầu quản lý.
4. **Kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên**: Công tác kiểm tra, thanh tra được tổ chức thường xuyên, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.
5. **Ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài**: Chế độ chính sách quản lý tài chính công, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ, cơ sở vật chất và đặc điểm đơn vị bị quản lý là những yếu tố ảnh hưởng rõ rệt đến hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các tồn tại chủ yếu do năng lực cán bộ tài chính chưa đồng đều, đặc thù hoạt động đa dạng của các đơn vị trực thuộc gây khó khăn trong việc áp dụng tiêu chuẩn, định mức chung. So sánh với các nghiên cứu tại Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên và Cao Bằng cho thấy các đơn vị này đã có nhiều cải tiến trong công tác lập dự toán, quản lý chi tiêu và ứng dụng CNTT, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính. Việc áp dụng nguyên tắc chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước và tăng cường kiểm soát chi tiêu đã giúp giảm thiểu thất thoát, lãng phí. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện dự toán chi theo từng năm và bảng tổng hợp đánh giá mức độ quản lý theo thang đo Likert.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Hoàn thiện xây dựng định mức chi phí và lập dự toán chi thường xuyên**: Cần cập nhật, điều chỉnh định mức chi phù hợp với thực tế từng đơn vị, đảm bảo dự toán sát với nhu cầu thực tế. Thời gian thực hiện: 2019-2021. Chủ thể: Ban Tài chính BTM-QK1 phối hợp với các đơn vị trực thuộc.
2. **Tăng cường chỉ đạo thực hiện dự toán chi thường xuyên NSQP**: Đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra việc chấp hành dự toán, xử lý nghiêm các vi phạm. Thời gian: 2019-2025. Chủ thể: Ban Tài chính, chỉ huy các đơn vị.
3. **Nâng cao chất lượng công tác kế toán, quyết toán**: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính. Thời gian: 2019-2023. Chủ thể: Ban Tài chính, Cục Tài chính Bộ Quốc phòng.
4. **Tăng cường kiểm tra, thanh tra tài chính**: Lập kế hoạch kiểm tra định kỳ, đột xuất, xử lý kịp thời các sai phạm, nâng cao tính minh bạch. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban Tài chính, Cục Tài chính, các cơ quan thanh tra.
5. **Cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ quản lý**: Đầu tư hệ thống CNTT, phần mềm quản lý tài chính hiện đại, nâng cao hiệu quả quản lý. Thời gian: 2019-2025. Chủ thể: Bộ Quốc phòng, Ban Tài chính.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cơ quan quản lý tài chính quân đội**: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để hoàn thiện quy trình lập dự toán, quản lý chi tiêu, nâng cao hiệu quả sử dụng NSQP.
2. **Các đơn vị trực thuộc Bộ Tham mưu Quân khu 1**: Áp dụng các giải pháp quản lý chi thường xuyên phù hợp với đặc thù đơn vị, nâng cao năng lực cán bộ tài chính.
3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công**: Tham khảo để hiểu rõ hơn về quản lý chi thường xuyên NSQP trong bối cảnh thực tiễn quân đội Việt Nam.
4. **Cơ quan thanh tra, kiểm toán**: Sử dụng luận văn làm cơ sở đánh giá, kiểm tra công tác quản lý chi thường xuyên NSQP, phát hiện và xử lý sai phạm.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng gồm những khoản nào?**  
Chi thường xuyên NSQP bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của quân đội.

2. **Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên NSQP là gì?**  
Nguyên tắc quản lý gồm quản lý theo dự toán được phê duyệt, tiết kiệm hiệu quả, chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước và tuân thủ các chế độ, tiêu chuẩn hiện hành.

3. **Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP?**  
Bao gồm chế độ chính sách quản lý tài chính công, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ tài chính, cơ sở vật chất và đặc điểm đơn vị bị quản lý.

4. **Phương pháp lập dự toán chi thường xuyên NSQP được áp dụng như thế nào?**  
Lập dự toán dựa trên định mức, tiêu chuẩn, chi phí thực hiện nhiệm vụ cụ thể và số liệu thực hiện năm trước điều chỉnh theo yếu tố thay đổi.

5. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP tại các đơn vị?**  
Cần hoàn thiện định mức chi phí, tăng cường chỉ đạo thực hiện dự toán, nâng cao nghiệp vụ kế toán, kiểm tra, thanh tra thường xuyên và ứng dụng CNTT.

## Kết luận

- Quản lý chi thường xuyên NSQP tại Ban Tài chính BTM-QK1 đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế do năng lực cán bộ và đặc thù đơn vị.  
- Việc lập dự toán, thực hiện chi tiêu, kế toán, quyết toán và kiểm tra, thanh tra được tổ chức bài bản, đảm bảo tuân thủ nguyên tắc và chế độ hiện hành.  
- Các yếu tố như chính sách quản lý tài chính, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ và cơ sở vật chất ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý.  
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSQP nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, tiết kiệm và minh bạch.  
- Tiếp tục nghiên cứu, áp dụng các giải pháp trong giai đoạn 2019-2025 để góp phần xây dựng quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quốc phòng trong tình hình mới.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan, đơn vị liên quan cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường đào tạo, kiểm tra để nâng cao năng lực quản lý chi thường xuyên NSQP.