Tổng quan nghiên cứu

Ngành dệt may là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, chỉ đứng sau ngành điện tử về giá trị xuất khẩu hàng năm. Theo báo cáo của ngành, kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị xuất khẩu quốc gia, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm dệt may xuất khẩu hiện nay được sản xuất dưới hình thức gia công, chủ yếu theo phương thức CMT (cut-make-trim) và FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm). Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, các doanh nghiệp gia công trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các cường quốc như Trung Quốc, Ấn Độ, vốn có đa dạng loại hình dịch vụ gia công và lợi thế về quy mô.

Tổng Công ty May Hưng Yên – Công ty cổ phần (HUGACO) là một trong những doanh nghiệp gia công xuất khẩu hàng may mặc lớn, với gần 100% sản lượng dành cho gia công xuất khẩu. Trong giai đoạn 2013-2015, công ty đã từng bước nâng cao năng lực sản xuất, đầu tư cho đội ngũ thiết kế và đa dạng hóa dịch vụ gia công, tuy nhiên vẫn còn hạn chế trong việc phát triển thị trường sâu rộng và khai thác tối đa năng lực gia công. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát triển thị trường dịch vụ gia công xuất khẩu hàng may mặc của HUGACO đến năm 2020, nhằm gia tăng số lượng và chất lượng thị trường, nâng cao hiệu quả kinh doanh và vị thế cạnh tranh.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động gia công xuất khẩu hàng may mặc của HUGACO trong giai đoạn 2013-2015, với các phân tích về thị trường trong nước và quốc tế, đặc biệt là các thị trường EU và Hàn Quốc. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp HUGACO xây dựng chiến lược phát triển thị trường hiệu quả mà còn cung cấp tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp dệt may có điều kiện tương tự trong nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu sau:

  • Lý thuyết thị trường và phát triển thị trường: Thị trường được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động giao dịch giữa người mua và người bán, chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố cung cầu, giá cả và cạnh tranh. Phát triển thị trường là tổng hợp các biện pháp nhằm mở rộng quy mô, tăng doanh thu và nâng cao vị thế doanh nghiệp trên thị trường.

  • Mô hình ma trận BCG (Boston Consulting Group): Được sử dụng để đánh giá vị trí sản phẩm/dịch vụ trên thị trường dựa trên tốc độ tăng trưởng và thị phần tương đối, từ đó xác định chiến lược phát triển phù hợp (ngôi sao, dấu hỏi, con bò, con chó).

  • Ma trận ANSOFF: Phân tích các chiến lược phát triển thị trường và sản phẩm qua bốn hướng: thâm nhập thị trường, phát triển sản phẩm, phát triển thị trường và đa dạng hóa.

  • Khái niệm dịch vụ gia công xuất khẩu hàng may mặc: Bao gồm các hình thức gia công CMT, FOB, ODM, OEM với các đặc điểm về quyền sở hữu nguyên liệu, trách nhiệm sản xuất và mức độ tham gia của bên nhận gia công.

  • Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường: Bao gồm môi trường vĩ mô (kinh tế, văn hóa xã hội, pháp luật, công nghệ) và môi trường vi mô (đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung ứng, sản phẩm thay thế), cùng các yếu tố nội tại doanh nghiệp như nguồn nhân lực, năng lực tài chính, marketing và sản xuất.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính, báo cáo sản xuất kinh doanh, báo cáo xuất nhập khẩu, số liệu về lao động và thiết bị của HUGACO giai đoạn 2013-2015. Ngoài ra, dữ liệu được thu thập từ các tài liệu chuyên ngành, bài báo, tạp chí và các công trình nghiên cứu liên quan.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông qua phỏng vấn sâu với Ban lãnh đạo và nhân viên HUGACO, quan sát thực tế các hoạt động sản xuất, thiết kế, kế hoạch và triển khai chiến lược phát triển thị trường.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng qua các bảng số liệu, so sánh tỷ lệ tăng trưởng, cơ cấu sản phẩm, kim ngạch xuất khẩu, năng lực sản xuất và phân tích định tính qua phỏng vấn, quan sát để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn các cán bộ chủ chốt và nhân viên liên quan trực tiếp đến hoạt động gia công xuất khẩu và phát triển thị trường tại HUGACO nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2015 để đánh giá thực trạng, đồng thời đề xuất giải pháp phát triển thị trường đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu sản phẩm gia công đa dạng nhưng chủ yếu tập trung vào các mặt hàng truyền thống: HUGACO sản xuất hơn 10 loại sản phẩm may mặc khác nhau, trong đó các mặt hàng jacket, quần, sơ mi chiếm tỷ trọng lớn. Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu gia công đạt mức tăng trưởng khoảng 8% so với năm 2013, tuy nhiên vẫn chủ yếu theo hình thức CMT truyền thống.

  2. Thị trường xuất khẩu chủ yếu tập trung vào các nước EU và Hàn Quốc: Sản lượng gia công xuất khẩu vào các nước thành viên EU chiếm khoảng 60% tổng sản lượng, trong khi nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu từ Hàn Quốc chiếm tỷ trọng lớn, khoảng 45% tổng nguyên phụ liệu sử dụng năm 2015.

  3. Năng lực sản xuất và cơ sở vật chất được cải thiện nhưng chưa đáp ứng tối đa nhu cầu thị trường: Năng lực sản xuất của HUGACO tăng trưởng trung bình 7%/năm trong giai đoạn 2013-2015, tuy nhiên tỷ lệ sử dụng công suất chỉ đạt khoảng 75%, cho thấy tiềm năng phát triển thị trường còn lớn.

  4. Chiến lược phát triển thị trường còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào khách hàng truyền thống: HUGACO chủ yếu hợp tác với các đối tác lâu năm, chưa mở rộng thị trường mới một cách hiệu quả. Tỷ lệ khách hàng mới chiếm dưới 15% tổng số khách hàng trong giai đoạn nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do HUGACO vẫn chủ yếu áp dụng hình thức gia công CMT, chưa đa dạng hóa dịch vụ gia công theo hướng FOB, ODM để nâng cao giá trị gia tăng. Việc phụ thuộc lớn vào nguyên phụ liệu nhập khẩu từ Hàn Quốc và các nước EU cũng tạo ra rủi ro về chi phí và nguồn cung. So với các đối thủ cạnh tranh trong khu vực như Trung Quốc và Ấn Độ, HUGACO còn thiếu sự chủ động trong việc phát triển thị trường và đổi mới công nghệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ trọng các loại hình dịch vụ gia công, bảng so sánh kim ngạch xuất khẩu theo thị trường và biểu đồ năng lực sản xuất so với công suất sử dụng. Những kết quả này cho thấy rõ nhu cầu cấp thiết trong việc nâng cao năng lực nghiên cứu phát triển, đa dạng hóa dịch vụ và mở rộng thị trường mới.

Việc áp dụng các chiến lược phát triển thị trường dựa trên ma trận BCG và ANSOFF sẽ giúp HUGACO xác định rõ vị trí sản phẩm và lựa chọn chiến lược phù hợp nhằm chuyển đổi các sản phẩm ở vị trí "dấu hỏi" thành "ngôi sao", đồng thời duy trì và phát triển các sản phẩm "con bò" để tạo nguồn lực tài chính cho đầu tư.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa dịch vụ gia công theo hướng FOB và ODM

    • Mục tiêu: Tăng tỷ trọng dịch vụ gia công giá trị gia tăng từ 20% lên 40% trong vòng 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và bộ phận R&D của HUGACO.
    • Timeline: Triển khai từ năm 2021 đến 2023.

  2. Mở rộng thị trường xuất khẩu sang các khu vực mới như ASEAN và Bắc Mỹ

    • Mục tiêu: Tăng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường mới lên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu đến năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Kinh doanh và Marketing.
    • Timeline: Nghiên cứu thị trường và xây dựng kế hoạch từ 2021, triển khai từ 2022.

  3. Nâng cao năng lực sản xuất và ứng dụng công nghệ hiện đại

    • Mục tiêu: Tăng công suất sử dụng lên 90% và giảm chi phí sản xuất 10% trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Kỹ thuật và Sản xuất.
    • Timeline: Đầu tư thiết bị và đào tạo nhân lực từ 2021 đến 2023.

  4. Tăng cường hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D)

    • Mục tiêu: Phát triển ít nhất 3 mẫu sản phẩm mới mỗi năm, nâng cao chất lượng dịch vụ gia công.
    • Chủ thể thực hiện: Bộ phận R&D và Marketing.
    • Timeline: Liên tục từ 2021 trở đi.

  5. Xây dựng hệ thống quản trị thị trường và khách hàng chuyên nghiệp

    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ khách hàng mới lên 30% trong vòng 2 năm, nâng cao sự hài lòng khách hàng hiện tại.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Kinh doanh và Chăm sóc khách hàng.
    • Timeline: Triển khai hệ thống CRM từ 2021.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp dệt may

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và chiến lược phát triển thị trường dịch vụ gia công xuất khẩu, từ đó xây dựng kế hoạch phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chiến lược mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, quản trị kinh doanh

    • Lợi ích: Nắm bắt kiến thức chuyên sâu về thị trường gia công xuất khẩu hàng may mặc và phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
    • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu hoặc luận văn liên quan.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và marketing trong ngành dệt may

    • Lợi ích: Có cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng để tư vấn giải pháp phát triển thị trường cho khách hàng.
    • Use case: Đề xuất chiến lược phát triển thị trường cho doanh nghiệp dệt may.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội ngành dệt may

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và nhu cầu phát triển của doanh nghiệp gia công xuất khẩu để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chương trình xúc tiến thương mại và hỗ trợ doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Dịch vụ gia công xuất khẩu hàng may mặc là gì?
    Dịch vụ gia công xuất khẩu hàng may mặc là hình thức sản xuất theo đơn đặt hàng, trong đó bên nhận gia công thực hiện các công đoạn sản xuất theo yêu cầu của bên đặt gia công, có thể theo hình thức CMT, FOB hoặc ODM. Ví dụ, HUGACO chủ yếu áp dụng hình thức CMT và đang phát triển FOB để nâng cao giá trị gia công.

  2. Tại sao việc đa dạng hóa dịch vụ gia công lại quan trọng?
    Đa dạng hóa giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào một hình thức gia công, tăng giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Theo số liệu, dịch vụ FOB và ODM có hiệu quả kinh tế cao hơn CMT do doanh nghiệp có thể chủ động mua nguyên liệu và thiết kế sản phẩm.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến phát triển thị trường gia công xuất khẩu?
    Bao gồm yếu tố vĩ mô như kinh tế, văn hóa xã hội, pháp luật, công nghệ và yếu tố vi mô như cạnh tranh, khách hàng, nhà cung ứng. Ví dụ, HUGACO chịu ảnh hưởng lớn từ nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu và sự cạnh tranh từ các đối thủ trong khu vực.

  4. Làm thế nào để mở rộng thị trường xuất khẩu hiệu quả?
    Cần nghiên cứu kỹ thị trường mục tiêu, xây dựng mạng lưới phân phối, tăng cường marketing và phát triển sản phẩm phù hợp. HUGACO có kế hoạch mở rộng sang thị trường ASEAN và Bắc Mỹ nhằm đa dạng hóa khách hàng.

  5. Vai trò của nghiên cứu và phát triển (R&D) trong ngành gia công may mặc?
    R&D giúp doanh nghiệp cải tiến sản phẩm, áp dụng công nghệ mới, nâng cao chất lượng và giảm chi phí sản xuất. HUGACO đã đầu tư cho bộ phận R&D để phát triển mẫu mã mới và nâng cao năng lực thiết kế, góp phần tăng giá trị gia công.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng phát triển thị trường dịch vụ gia công xuất khẩu hàng may mặc của Tổng Công ty May Hưng Yên – Công ty cổ phần trong giai đoạn 2013-2015, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế hiện tại.
  • Áp dụng các lý thuyết thị trường, ma trận BCG và ANSOFF giúp xác định chiến lược phát triển phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường.
  • Đề xuất các giải pháp đa dạng hóa dịch vụ gia công, mở rộng thị trường mới, nâng cao năng lực sản xuất và tăng cường R&D nhằm gia tăng giá trị và hiệu quả kinh doanh.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho HUGACO và các doanh nghiệp dệt may tương tự trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững thị trường gia công xuất khẩu hàng may mặc!