Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng và sự cạnh tranh gay gắt trong ngành ngân hàng, nguồn nhân lực được xem là yếu tố quyết định sự thành công và phát triển bền vững của các tổ chức tín dụng. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) giữ vai trò chủ lực trong việc cung cấp vốn cho lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn, với mạng lưới rộng khắp và quy mô lớn. Tại Chi nhánh tỉnh Hưng Yên, hoạt động phát triển nguồn nhân lực tại Hội sở đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh và quản trị. Giai đoạn nghiên cứu từ 2017 đến 2019 cho thấy quy mô vốn huy động tại Hội sở tăng từ 1.091.999 triệu đồng lên 1.308.913 triệu đồng, tăng trưởng 20% trong ba năm; dư nợ cho vay cũng tăng từ 1.502.972 triệu đồng lên 1.931.090 triệu đồng, tương ứng mức tăng 28,5%. Tuy nhiên, đội ngũ nhân sự trẻ, năng động nhưng thiếu kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn vẫn là thách thức lớn. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại Hội sở Agribank Hưng Yên, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát triển nguồn nhân lực giai đoạn 2020-2025, góp phần nâng cao uy tín, năng lực cạnh tranh và kết quả kinh doanh của ngân hàng. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Hội sở Agribank Hưng Yên, với dữ liệu thu thập từ các phòng ban chuyên môn và khảo sát khoảng 30 cán bộ, lãnh đạo cùng khách hàng liên quan. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp với đặc thù ngân hàng thương mại nhà nước trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực ngân hàng thương mại, bao gồm:

  • Lý thuyết phát triển nguồn nhân lực của Richard A. Holton III (2001) và Rocco, Michael Lane Morris (2014), nhấn mạnh quá trình phát triển kỹ năng, kiến thức và thái độ làm việc thông qua đào tạo, tổ chức và phát triển cá nhân nhằm nâng cao hiệu quả công việc.
  • Mô hình đánh giá chất lượng nguồn nhân lực dựa trên các tiêu chí về quy mô, cơ cấu (giới tính, độ tuổi, trình độ chuyên môn), kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc, được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn ngành ngân hàng thương mại Việt Nam.
  • Khái niệm nguồn nhân lực ngân hàng thương mại theo Luật các Tổ chức tín dụng (2010), trong đó nguồn nhân lực là toàn bộ lực lượng lao động tham gia vào hoạt động nhận tiền gửi, cho vay và cung cấp dịch vụ thanh toán nhằm mục đích lợi nhuận.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực bao gồm yếu tố nội bộ như chiến lược phát triển, văn hóa doanh nghiệp, năng lực lãnh đạo, tài chính ngân hàng; yếu tố bên ngoài như chính sách nhà nước, thị trường lao động, phát triển khoa học công nghệ và mức độ cạnh tranh trong ngành.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: phát triển nguồn nhân lực, quy mô và cơ cấu nhân sự, chất lượng nhân sự (kiến thức, kỹ năng, thái độ), đào tạo và luân chuyển công việc, chính sách khuyến khích.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp từ các báo cáo hoạt động của Agribank Hưng Yên giai đoạn 2017-2019, các văn bản pháp luật như Luật các Tổ chức tín dụng (2010), các tài liệu chuyên ngành, sách giáo khoa và bài báo khoa học trong lĩnh vực quản trị nguồn nhân lực và ngân hàng.
  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Khảo sát bằng bảng hỏi với khoảng 30 cán bộ, lãnh đạo và nhân viên tại Hội sở Agribank Hưng Yên, cùng khảo sát ý kiến khách hàng liên quan đến chất lượng nguồn nhân lực và hoạt động phát triển nhân sự.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá quy mô, cơ cấu và chất lượng nguồn nhân lực; phân tích nhân tố ảnh hưởng dựa trên ý kiến chuyên gia và kết quả khảo sát; so sánh tỷ lệ tăng trưởng các chỉ tiêu nhân sự với kết quả kinh doanh.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 2017 đến 2019, khảo sát và phỏng vấn thực hiện trong năm 2020, tổng hợp và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2025.

Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo phương pháp thuận tiện và chuyên gia nhằm đảm bảo thu thập được thông tin đa chiều từ các phòng ban và đối tượng liên quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và cơ cấu nguồn nhân lực tại Hội sở Agribank Hưng Yên: Tổng số nhân sự tại Hội sở tăng nhẹ trong giai đoạn 2017-2019, với tỷ lệ tăng khoảng 5% mỗi năm. Cơ cấu nhân sự theo độ tuổi chủ yếu tập trung ở nhóm 25-35 tuổi chiếm 60%, nhóm trên 45 tuổi chiếm 15%, cho thấy đội ngũ trẻ chiếm ưu thế nhưng thiếu kinh nghiệm. Trình độ chuyên môn có xu hướng cải thiện, tỷ lệ nhân viên có trình độ đại học trở lên đạt 75%, tăng 10% so với năm 2017.

  2. Chất lượng nguồn nhân lực: Đánh giá kiến thức chuyên môn, kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng và kỹ năng làm việc nhóm đạt trung bình từ 70-80 điểm trên thang 100. Tuy nhiên, kỹ năng quản lý thời gian và giải quyết vấn đề còn hạn chế, chỉ đạt khoảng 60%. Thái độ làm việc được đánh giá tích cực với tỷ lệ nhân viên có tinh thần hợp tác và trung thực trên 85%.

  3. Hoạt động phát triển nguồn nhân lực: Tỷ lệ nhân viên tham gia các chương trình đào tạo và bồi dưỡng hàng năm đạt khoảng 65%, trong đó các khóa đào tạo về nghiệp vụ ngân hàng và công nghệ thông tin chiếm ưu thế. Tuy nhiên, công tác luân chuyển công việc và chính sách khuyến khích chưa được triển khai hiệu quả, dẫn đến sự thiếu động lực và hạn chế phát triển kỹ năng đa dạng.

  4. Ảnh hưởng của các yếu tố nội bộ và bên ngoài: Chiến lược phát triển nguồn nhân lực của Agribank Hưng Yên chưa đồng bộ với chiến lược kinh doanh, tài chính ngân hàng còn hạn chế ảnh hưởng đến ngân sách đào tạo. Mức độ cạnh tranh trong ngành ngân hàng ngày càng cao, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số, đòi hỏi nguồn nhân lực phải thích ứng nhanh. Chính sách nhà nước và thị trường lao động cung cấp nguồn nhân lực có trình độ nhưng chưa đáp ứng đủ về kỹ năng thực tiễn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Hội sở Agribank Hưng Yên đã có những bước tiến trong việc mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phù hợp với xu hướng phát triển của ngành ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên, sự mất cân đối trong cơ cấu độ tuổi và hạn chế về kỹ năng quản lý thời gian, giải quyết vấn đề phản ánh nhu cầu cấp thiết về đào tạo chuyên sâu và phát triển kỹ năng mềm. So sánh với các nghiên cứu trong ngành ngân hàng tại Việt Nam và quốc tế, kết quả tương đồng về tầm quan trọng của việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực đồng bộ và chính sách khuyến khích hiệu quả.

Việc áp dụng các biểu đồ thể hiện tỷ lệ nhân viên theo độ tuổi, trình độ và kết quả đánh giá kỹ năng sẽ giúp minh họa rõ nét hơn thực trạng nguồn nhân lực. Bảng tổng hợp số liệu về tỷ lệ tham gia đào tạo và kết quả kinh doanh cũng góp phần làm rõ mối liên hệ giữa phát triển nguồn nhân lực và hiệu quả hoạt động ngân hàng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng chính sách nhân sự phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Agribank Hưng Yên trong giai đoạn tới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực đồng bộ và dài hạn: Thiết lập chiến lược nhân sự giai đoạn 2020-2025 phù hợp với mục tiêu kinh doanh, tập trung vào cân bằng cơ cấu độ tuổi, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng mềm. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Hội sở; Thời gian: triển khai ngay trong năm 2021 và đánh giá định kỳ hàng năm.

  2. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng chuyên sâu: Mở rộng các chương trình đào tạo kỹ năng quản lý thời gian, giải quyết vấn đề, kỹ năng lãnh đạo và công nghệ số cho nhân viên, đặc biệt là đội ngũ trẻ. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành; Thời gian: tổ chức định kỳ hàng quý.

  3. Triển khai chính sách luân chuyển công việc và phát triển nghề nghiệp: Xây dựng cơ chế luân chuyển nhân sự giữa các phòng ban nhằm đa dạng hóa kỹ năng, tạo cơ hội thăng tiến và giữ chân nhân tài. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và các phòng ban chuyên môn; Thời gian: bắt đầu từ năm 2022, theo kế hoạch luân phiên hàng năm.

  4. Hoàn thiện cơ chế khuyến khích và động viên nhân viên: Áp dụng hệ thống đánh giá hiệu quả công việc minh bạch, khen thưởng kịp thời, tăng cường các hoạt động thi đua, tạo động lực làm việc tích cực. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự; Thời gian: xây dựng và áp dụng từ năm 2021.

  5. Tăng cường hợp tác với các cơ sở đào tạo và chính sách hỗ trợ từ Nhà nước: Liên kết với các trường đại học, trung tâm đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đầu vào và đào tạo lại; đồng thời đề xuất các chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực ngành ngân hàng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Agribank Hưng Yên và các cơ quan quản lý nhà nước; Thời gian: triển khai trong giai đoạn 2021-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và phòng nhân sự các ngân hàng thương mại: Giúp xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp với đặc thù ngân hàng nhà nước và thị trường hiện nay, nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự.

  2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính - Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực trong ngành ngân hàng, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức đào tạo nhân lực ngành tài chính ngân hàng: Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực và chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế của ngành.

  4. Các chuyên gia tư vấn quản trị nhân sự và phát triển tổ chức: Cung cấp dữ liệu và phân tích thực trạng để tư vấn giải pháp phát triển nguồn nhân lực hiệu quả cho các tổ chức tín dụng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phát triển nguồn nhân lực tại Agribank Hưng Yên có những thách thức chính nào?
    Thách thức lớn nhất là cơ cấu nhân sự trẻ thiếu kinh nghiệm, kỹ năng quản lý thời gian và giải quyết vấn đề còn hạn chế, cùng với nguồn lực tài chính hạn chế cho đào tạo. Ví dụ, tỷ lệ nhân viên có kỹ năng quản lý thời gian chỉ đạt khoảng 60%.

  2. Các giải pháp đào tạo nào được đề xuất để nâng cao chất lượng nhân sự?
    Tăng cường đào tạo kỹ năng mềm như quản lý thời gian, giải quyết vấn đề, kỹ năng lãnh đạo và công nghệ số. Đào tạo định kỳ hàng quý giúp nhân viên cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số.

  3. Vai trò của chính sách khuyến khích trong phát triển nguồn nhân lực là gì?
    Chính sách khuyến khích tạo động lực làm việc, nâng cao tinh thần hợp tác và trung thực, giúp giữ chân nhân tài và thúc đẩy sáng tạo. Ví dụ, khen thưởng kịp thời và tổ chức các phong trào thi đua được đánh giá cao trong việc nâng cao hiệu quả công việc.

  4. Làm thế nào để cân bằng cơ cấu độ tuổi trong nguồn nhân lực?
    Thông qua kế hoạch tuyển dụng và luân chuyển công việc hợp lý, đồng thời xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với từng nhóm tuổi để phát huy thế mạnh và bù đắp hạn chế. Ví dụ, nhân viên trẻ được đào tạo kỹ năng mềm, nhân viên lớn tuổi được phát huy kinh nghiệm.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các ngân hàng khác không?
    Có thể áp dụng cho các ngân hàng thương mại nhà nước có đặc thù tương tự, đặc biệt trong việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số và cạnh tranh ngày càng cao.

Kết luận

  • Nguồn nhân lực tại Hội sở Agribank Hưng Yên có quy mô tăng trưởng ổn định, cơ cấu trẻ nhưng còn thiếu kinh nghiệm và kỹ năng quản lý thời gian, giải quyết vấn đề.
  • Chất lượng nhân sự được cải thiện qua đào tạo nhưng cần tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và luân chuyển công việc để phát triển toàn diện.
  • Các yếu tố nội bộ như chiến lược phát triển, tài chính và văn hóa doanh nghiệp cùng các yếu tố bên ngoài như chính sách nhà nước, thị trường lao động ảnh hưởng mạnh đến phát triển nguồn nhân lực.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về kế hoạch phát triển, đào tạo, luân chuyển và chính sách khuyến khích nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của ngân hàng trong giai đoạn 2020-2025.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi thực tiễn cho các ngân hàng thương mại nhà nước trong việc phát triển nguồn nhân lực phù hợp với xu thế chuyển đổi số và hội nhập kinh tế toàn cầu.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Agribank Hưng Yên cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tế. Các tổ chức tín dụng khác có thể tham khảo để xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực hiệu quả.