Luận Văn Thạc Sĩ: Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học Cho Học Sinh Năng Khiếu Toán Ở Bậc Trung Học Phổ Thông

• Tác giả: Tạ Xuân Hòa
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Vũ Lương
• Trường học: Trường Đại Học Giáo Dục - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư Phạm Toán Học
• Đề tài: Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học Cho Học Sinh Năng Khiếu Toán Ở Bậc Trung Học Phổ Thông Về Bất Đẳng Thức Và Các Bài Toán Cực Trị
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2009
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Nội dung nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: DẠY HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC – SỰ LỰA CHỌN CHO NỀN GIÁO DỤC HIỆN ĐẠI
• 1.1. Dạy học theo phương pháp nghiên cứu khoa học
• 1.1.1. Dạy học theo phương pháp nghiên cứu khoa học có những ưu thế gì
• 1.1.2. Những yêu cầu của dạy học theo phương pháp nghiên cứu khoa học
• 1.1.3. Phát hiện và bồi dưỡng học sinh khá giỏi ở phổ thông
• 1.1.3.1. Mục tiêu của việc bồi dưỡng học sinh giỏi toán
• 1.1.3.2. Năng khiếu toán học
• 1.1.3.3. Phát triển tư duy sáng tạo toán học cho học sinh ở trường phổ thông
• 1.1.4. Xác định đề tài nghiên cứu và định hướng nghiên cứu
• 1.1.5. Các bước trong quá trình nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ NGHIÊN CỨU VỀ BẤT ĐẲNG THỨC VÀ CỰC TRỊ
• 2.1. Các bất đẳng thức đại số cơ bản
• 2.1.1. Bất đẳng thức AM-GM
• 2.1.2. Bất đẳng thức BCS
• 2.1.3. Bất đẳng thức Jensen
• 2.1.4. Bất đẳng thức Chebyshev
• 2.1.5. Các đẳng thức, bất đẳng thức trong tam giác
• 2.1.6. Bất đẳng thức
• 2.1.7. Một số định lý khác
• 2.1.7.1. Định lý về dấu của tam thức bậc hai
• 2.1.7.2. Định lý về hàm tuyến tính
• 2.1.7.3. Ứng dụng quan hệ của đường thẳng với đường conic vào bài toán tìm cực trị của một biểu thức đại số
• 2.1.8. Phương pháp xây dựng bất đẳng thức
• 2.1.8.1. Phương pháp xây dựng bất đẳng thức dạng phân thức
• 2.1.8.2. Đưa thêm tham số
• 2.1.8.3. Đổi bộ biến số
• 2.1.8.4. Ước lượng một biểu thức đối xứng
• 2.1.8.5. Dạng hệ quả của bất đẳng thức Bunhiacopxki và áp dụng
• 2.1.8.6. Đẳng thức, Bất đẳng thức xây dựng từ những bài toán trong tam giác
• 2.1.8.7. Một số kết quả cơ bản
• 2.1.8.8. Xây dựng bài toán mới và phương pháp giải
• 2.1.8.9. Một số phương pháp đặt ẩn phụ trong chứng minh bất đẳng thức
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.1.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.2. Tổ chức thực nghiệm
• 3.3. Một số kết quả nghiên cứu của học sinh
• 3.3.1. Tam giác đều
• 3.3.2. Tam giác cân
• 3.3.3. Tam giác vuông
• 3.3.4. Sử dụng các bước đầu cơ sở
• 3.3.5. Đưa về vectơ và tích vô hướng
• 3.3.6. Kết hợp các bất đẳng thức cổ điển
• 3.3.7. Tận dụng tính đơn điệu của hàm số
• 3.3.8. Một số nhận xét sau thực nghiệm
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học Cho Học Sinh Năng Khiếu Toán

Phát triển kỹ năng nghiên cứu khoa học cho học sinh năng khiếu toán là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục hiện đại. Việc này không chỉ giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và nghiên cứu khoa học là cần thiết để phát triển toàn diện cho học sinh.

1.1. Tại Sao Cần Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học

Kỹ năng nghiên cứu khoa học giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và khả năng phân tích. Điều này đặc biệt quan trọng trong môn toán, nơi mà việc giải quyết vấn đề thường yêu cầu sự sáng tạo và tư duy logic. Học sinh sẽ học cách đặt câu hỏi, tìm kiếm thông tin và đưa ra giả thuyết, từ đó hình thành thói quen học tập tích cực.

1.2. Lợi Ích Của Việc Nghiên Cứu Khoa Học Đối Với Học Sinh

Việc tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học giúp học sinh phát triển năng lực tư duy toán học và khả năng giải quyết vấn đề. Học sinh sẽ có cơ hội áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, từ đó nâng cao sự hiểu biết và yêu thích môn học. Ngoài ra, kỹ năng này còn giúp học sinh chuẩn bị tốt cho các kỳ thi và các cuộc thi toán học.

II. Những Thách Thức Trong Việc Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học

Mặc dù việc phát triển kỹ năng nghiên cứu cho học sinh năng khiếu toán mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng gặp phải không ít thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt về phương pháp giảng dạy và tài liệu hỗ trợ. Giáo viên cần có những kỹ năng và kiến thức phù hợp để hướng dẫn học sinh một cách hiệu quả.

2.1. Thiếu Tài Nguyên Hỗ Trợ Nghiên Cứu

Nhiều trường học thiếu tài liệu và thiết bị cần thiết cho việc nghiên cứu khoa học. Điều này làm hạn chế khả năng thực hành và áp dụng lý thuyết của học sinh. Việc cung cấp tài liệu phong phú và đa dạng sẽ giúp học sinh có thêm nguồn cảm hứng và động lực trong việc nghiên cứu.

2.2. Khó Khăn Trong Việc Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học

Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp dạy học mới. Việc chuyển từ phương pháp truyền thụ sang phương pháp nghiên cứu khoa học đòi hỏi thời gian và nỗ lực. Cần có sự hỗ trợ từ nhà trường và các tổ chức giáo dục để giúp giáo viên nâng cao kỹ năng giảng dạy.

III. Phương Pháp Nâng Cao Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học Cho Học Sinh

Để phát triển kỹ năng nghiên cứu cho học sinh năng khiếu toán, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách hiệu quả mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập.

3.1. Áp Dụng Phương Pháp Học Tập Chủ Động

Phương pháp học tập chủ động khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập. Học sinh sẽ được khuyến khích đặt câu hỏi, thảo luận và tìm kiếm thông tin một cách độc lập. Điều này giúp phát triển năng lực tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

3.2. Tổ Chức Các Hoạt Động Nghiên Cứu Nhóm

Tổ chức các hoạt động nghiên cứu nhóm giúp học sinh học hỏi lẫn nhau và phát triển kỹ năng làm việc nhóm. Qua đó, học sinh sẽ có cơ hội trao đổi ý tưởng và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Các hoạt động này cũng giúp tăng cường sự tự tin và khả năng giao tiếp của học sinh.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học

Kỹ năng nghiên cứu khoa học không chỉ có giá trị trong học tập mà còn trong cuộc sống thực tiễn. Học sinh có thể áp dụng những gì đã học vào các tình huống thực tế, từ đó nâng cao khả năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo.

4.1. Tham Gia Các Cuộc Thi Toán Học

Tham gia các cuộc thi toán học là một cách tuyệt vời để học sinh áp dụng kỹ năng nghiên cứu của mình. Các cuộc thi này không chỉ giúp học sinh kiểm tra kiến thức mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập.

4.2. Ứng Dụng Trong Các Dự Án Khoa Học

Học sinh có thể tham gia vào các dự án khoa học tại trường hoặc cộng đồng. Những dự án này giúp học sinh áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, từ đó nâng cao khả năng nghiên cứu và giải quyết vấn đề.

V. Kết Luận Về Phát Triển Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học

Việc phát triển kỹ năng nghiên cứu khoa học cho học sinh năng khiếu toán là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Điều này không chỉ giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy mà còn chuẩn bị cho các thách thức trong tương lai. Cần có sự hỗ trợ từ giáo viên, nhà trường và cộng đồng để tạo ra môi trường học tập tích cực và hiệu quả.

5.1. Tương Lai Của Kỹ Năng Nghiên Cứu Khoa Học

Trong tương lai, việc phát triển kỹ năng nghiên cứu sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Học sinh cần được trang bị những kỹ năng này để có thể đối mặt với những thách thức trong thế giới ngày càng phức tạp.

5.2. Đề Xuất Các Giải Pháp Cải Thiện

Cần có các giải pháp cải thiện phương pháp dạy học và cung cấp tài nguyên hỗ trợ cho học sinh. Việc này sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện cho học sinh năng khiếu toán.