Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm, phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, với vị trí trung tâm và vai trò đô thị loại I trực thuộc tỉnh, đã chứng kiến sự phát triển đáng kể của các doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trong giai đoạn 2010-2017. Theo số liệu thống kê, tổng số doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng trên địa bàn năm 2017 là 425 doanh nghiệp, trong đó doanh nghiệp công nghiệp chế biến chiếm 65,9%, doanh nghiệp xây dựng chiếm 31,3%. Dân số thành phố tăng bình quân 0,95%/năm, đạt gần 230 nghìn người năm 2017, với lực lượng lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng khoảng 40.421 người.

Tuy nhiên, sự phát triển này vẫn còn nhiều hạn chế như tốc độ tăng trưởng không ổn định, trình độ công nghệ thấp, năng lực cạnh tranh sản phẩm còn hạn chế. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trên địa bàn thành phố Mỹ Tho giai đoạn 2010-2017, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển bền vững đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trên địa bàn thành phố Mỹ Tho, với dữ liệu thu thập từ các cơ quan quản lý địa phương và khảo sát 60 doanh nghiệp đại diện cho tổng số 425 doanh nghiệp. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ chính quyền địa phương hoạch định chính sách phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý kinh tế liên quan đến phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng. Trước hết, khái niệm doanh nghiệp được hiểu là tổ chức kinh tế hoạt động trong cơ chế thị trường, phối hợp các nguồn lực để sản xuất hàng hóa và dịch vụ nhằm mục tiêu sinh lời. Công nghiệp được định nghĩa là ngành sản xuất vật chất, sử dụng các phương pháp cơ học, vật lý, hóa học để chế biến nguyên liệu thành sản phẩm hữu hình. Xây dựng là quá trình thiết kế và thi công các công trình hạ tầng, nhà ở với đặc điểm sản phẩm tại từng địa điểm riêng biệt.

Phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng được xem là quá trình tăng trưởng về quy mô, nâng cao trình độ công nghệ, chất lượng sản phẩm và đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội. Các khái niệm chính bao gồm: phát triển số lượng doanh nghiệp, gia tăng nguồn lực sản xuất kinh doanh (nhân lực, vốn, công nghệ), nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh (doanh thu, lợi nhuận), và tăng đóng góp vào ngân sách địa phương. Lý thuyết quản lý nhà nước về phát triển doanh nghiệp cũng được áp dụng nhằm phân tích vai trò của chính quyền địa phương trong việc xây dựng chính sách, quy hoạch và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các cơ quan quản lý như Phòng Thống kê, Phòng Kinh tế, Hiệp hội doanh nghiệp và UBND thành phố Mỹ Tho. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát 60 doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng đại diện cho 425 doanh nghiệp trên địa bàn năm 2017, với phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên khoảng cách dựa trên danh sách doanh nghiệp do Phòng Kinh tế cung cấp.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê, so sánh theo thời gian và không gian. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia chuyên khảo được áp dụng để đánh giá và đề xuất giải pháp. Cỡ mẫu 60 doanh nghiệp được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho kết quả nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2010-2017 cho phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng: Số lượng doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng trên địa bàn Mỹ Tho tăng từ khoảng 300 doanh nghiệp năm 2010 lên 425 doanh nghiệp năm 2017, tương đương mức tăng khoảng 41,7%. Trong đó, doanh nghiệp công nghiệp chế biến chiếm tỷ trọng lớn nhất với 65,9%, doanh nghiệp xây dựng chiếm 31,3%.

  2. Phát triển nguồn nhân lực: Lực lượng lao động trong các doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng đạt khoảng 40.421 người năm 2017, tăng bình quân 0,5% so với năm trước. Lao động trong khu vực ngoài nhà nước chiếm 80,4%, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của khu vực tư nhân.

  3. Đầu tư vốn và cơ sở vật chất: Vốn đầu tư bình quân trong các doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng tăng đều qua các năm, góp phần nâng cao năng lực sản xuất. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp vẫn sử dụng công nghệ trình độ thấp và chưa đầu tư mạnh vào đổi mới thiết bị hiện đại.

  4. Hiệu quả sản xuất kinh doanh: Doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp công nghiệp - xây dựng có xu hướng tăng nhưng chưa ổn định, với nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về thị trường và cạnh tranh. Tỷ lệ doanh nghiệp có quy mô vốn lớn còn hạn chế, chiếm dưới 20% tổng số doanh nghiệp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự phát triển không đồng đều và hạn chế về công nghệ xuất phát từ nhiều yếu tố như vị trí địa lý, nguồn lực tài chính, trình độ quản lý và môi trường kinh doanh. Thành phố Mỹ Tho có vị trí thuận lợi gần các trung tâm kinh tế lớn như TP. Hồ Chí Minh, nhưng chưa tận dụng tối đa lợi thế này do hạ tầng kết nối và chính sách hỗ trợ chưa đồng bộ. So sánh với các địa phương như Đồng Nai và Vĩnh Phúc, Mỹ Tho còn thiếu các chính sách thu hút đầu tư hiệu quả và chưa phát triển mạnh nguồn nhân lực chất lượng cao.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp, bảng phân bố lao động theo loại hình doanh nghiệp và biểu đồ vốn đầu tư bình quân qua các năm để minh họa rõ nét xu hướng phát triển. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và doanh nghiệp để nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và thực hiện quy hoạch phát triển doanh nghiệp công nghiệp, xây dựng: Cần hoàn thiện quy hoạch phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp phù hợp với lợi thế địa phương, ưu tiên các ngành công nghiệp mũi nhọn có giá trị gia tăng cao. Thời gian thực hiện từ nay đến năm 2025, do UBND thành phố Mỹ Tho chủ trì phối hợp với các sở ngành.

  2. Tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi: Đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, kinh doanh, nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Tăng cường minh bạch, công khai thông tin và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn, thị trường. Thực hiện trong giai đoạn 2020-2025, do các cơ quan quản lý nhà nước địa phương đảm nhiệm.

  3. Xúc tiến và thu hút đầu tư: Tăng cường quảng bá, xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước, ưu tiên thu hút các doanh nghiệp công nghệ cao, có năng lực đổi mới sáng tạo. Xây dựng chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng phù hợp với điều kiện địa phương. Thời gian triển khai từ 2021 đến 2025, phối hợp giữa UBND tỉnh, thành phố và các tổ chức xúc tiến đầu tư.

  4. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đẩy mạnh đào tạo nghề, nâng cao trình độ kỹ thuật, quản lý cho lao động trong ngành công nghiệp và xây dựng. Hợp tác với các trường đại học, trung tâm đào tạo để cung cấp nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển. Thực hiện liên tục từ nay đến 2025, do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  5. Kiểm tra, giám sát và quản lý doanh nghiệp: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh, bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển bền vững. Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động doanh nghiệp định kỳ. Thực hiện thường xuyên, do các cơ quan quản lý nhà nước địa phương đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, quy hoạch phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế địa phương.

  2. Các doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trên địa bàn: Tham khảo để hiểu rõ thực trạng ngành, các yếu tố ảnh hưởng và các giải pháp phát triển bền vững, từ đó điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, kinh tế công nghiệp: Cung cấp tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển doanh nghiệp trong bối cảnh địa phương cụ thể.

  4. Các tổ chức hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và đầu tư: Giúp hiểu rõ môi trường kinh doanh, các khó khăn và tiềm năng phát triển doanh nghiệp công nghiệp xây dựng tại Mỹ Tho, từ đó thiết kế các chương trình hỗ trợ hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng lại quan trọng đối với thành phố Mỹ Tho?
    Phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng góp phần tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, phù hợp với định hướng phát triển của địa phương.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp thu thập số liệu thứ cấp từ các cơ quan quản lý và số liệu sơ cấp qua khảo sát 60 doanh nghiệp đại diện, kết hợp phân tích thống kê mô tả, phân tổ, so sánh và phương pháp chuyên gia chuyên khảo.

  3. Những khó khăn chính mà doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng tại Mỹ Tho đang gặp phải là gì?
    Bao gồm trình độ công nghệ thấp, năng lực cạnh tranh hạn chế, môi trường kinh doanh chưa thực sự thuận lợi, nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng đủ và hạ tầng kết nối chưa đồng bộ.

  4. Các giải pháp đề xuất có thể giúp doanh nghiệp phát triển như thế nào?
    Giải pháp tập trung vào quy hoạch phát triển, cải cách hành chính, thu hút đầu tư, phát triển nguồn nhân lực và tăng cường quản lý, nhằm nâng cao năng lực sản xuất, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường.

  5. Ai là chủ thể chính thực hiện các giải pháp phát triển doanh nghiệp?
    Chính quyền địa phương, các sở ngành liên quan, doanh nghiệp và các tổ chức hỗ trợ đầu tư, đào tạo sẽ phối hợp thực hiện các giải pháp trong giai đoạn đến năm 2025.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng, tập trung phân tích thực trạng tại thành phố Mỹ Tho giai đoạn 2010-2017.
  • Phát hiện sự tăng trưởng về số lượng doanh nghiệp và lao động, nhưng còn nhiều hạn chế về công nghệ, năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh.
  • Đề xuất hệ thống giải pháp toàn diện bao gồm quy hoạch phát triển, cải cách hành chính, thu hút đầu tư, phát triển nguồn nhân lực và quản lý doanh nghiệp.
  • Các giải pháp hướng tới mục tiêu phát triển bền vững doanh nghiệp công nghiệp và xây dựng trên địa bàn Mỹ Tho đến năm 2025, tầm nhìn 2030.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức liên quan phối hợp chặt chẽ để thực thi hiệu quả các giải pháp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển.