Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động thanh toán quốc tế (TTQT) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy thương mại và phát triển kinh tế. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) chi nhánh TP. Hồ Chí Minh là một trong những đơn vị chủ lực cung cấp dịch vụ TTQT, với mạng lưới 171 chi nhánh loại I trong nước và một chi nhánh nước ngoài tại Campuchia, phục vụ thanh toán quốc tế tới 164 quốc gia. Giai đoạn 2019-2021, số lượng giao dịch TTQT tại chi nhánh này liên tục tăng trưởng, tuy nhiên thu dịch vụ TTQT chưa ổn định và tỷ trọng thu dịch vụ TTQT so với tổng thu dịch vụ còn thấp, chưa đạt kế hoạch đề ra.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng phát triển hoạt động TTQT tại Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2019-2021, xác định những mặt đạt được, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động TTQT trong thời gian tới. Nghiên cứu tập trung vào phạm vi chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo kinh doanh và dữ liệu sơ cấp từ khảo sát khách hàng thực hiện giao dịch TTQT.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh nâng cao hiệu quả hoạt động TTQT, góp phần tăng doanh thu dịch vụ, cải thiện chất lượng phục vụ khách hàng và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường ngân hàng quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về hoạt động thanh toán quốc tế và phát triển dịch vụ ngân hàng thương mại. Khái niệm thanh toán quốc tế được hiểu là việc thực hiện nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về tiền tệ phát sinh từ các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân ở các quốc gia khác nhau. Hoạt động TTQT chịu sự điều chỉnh của luật pháp quốc tế và quốc gia, đồng thời phụ thuộc vào các phương thức thanh toán như chuyển tiền, nhờ thu, tín dụng chứng từ.

Phát triển hoạt động TTQT được tiếp cận theo hai chiều: chiều rộng (mở rộng quy mô, số lượng giao dịch, mạng lưới đại lý) và chiều sâu (nâng cao chất lượng dịch vụ, áp dụng công nghệ hiện đại, cải tiến sản phẩm). Các chỉ tiêu đánh giá phát triển bao gồm tốc độ tăng trưởng thu dịch vụ TTQT, số lượng giao dịch, tỷ trọng thu dịch vụ TTQT trong tổng thu dịch vụ và mức độ hoàn thành kế hoạch thu dịch vụ.

Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển TTQT được phân thành hai nhóm chính: nhân tố nội tại thuộc ngân hàng (năng lực tài chính, quản trị điều hành, nguồn nhân lực, công nghệ, uy tín và mạng lưới đại lý, hoạt động marketing) và nhân tố môi trường bên ngoài (kinh tế, chính trị, pháp lý, năng lực khách hàng, hạ tầng công nghệ quốc gia).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp thống kê mô tả, phân tích so sánh và khảo sát thực tế. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo thường niên của Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2019-2021. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát ý kiến khách hàng đã sử dụng dịch vụ TTQT tại chi nhánh.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khách hàng thực hiện giao dịch TTQT, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm thu thập phản hồi đa dạng về chất lượng dịch vụ. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Microsoft Excel để thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu qua các năm và tổng hợp các ý kiến khách hàng.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2022, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp phát triển hoạt động TTQT.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng giao dịch TTQT: Số món giao dịch TTQT tại Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh tăng liên tục trong giai đoạn 2019-2021, với tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 10% mỗi năm, phản ánh sự mở rộng quy mô hoạt động.

  2. Chất lượng dịch vụ TTQT: Khảo sát khách hàng cho thấy hơn 85% đánh giá chất lượng dịch vụ TTQT là tốt hoặc rất tốt, đặc biệt về tính chính xác và an toàn trong giao dịch. Tỷ lệ điện chuẩn đạt trên 98%, thể hiện hiệu quả vận hành hệ thống thanh toán.

  3. Thu dịch vụ TTQT chưa ổn định: Thu dịch vụ TTQT có xu hướng tăng nhưng không ổn định, năm 2021 giảm nhẹ so với năm 2019, tỷ trọng thu dịch vụ TTQT trong tổng thu dịch vụ chỉ chiếm khoảng 12%, thấp hơn so với mục tiêu đề ra.

  4. Hoàn thành kế hoạch thu dịch vụ: Năm 2020, hoạt động TTQT chỉ đạt 98.5% kế hoạch thu dịch vụ, cho thấy còn tồn tại khó khăn trong việc khai thác tối đa tiềm năng thị trường.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tăng trưởng số lượng giao dịch là do sự phát triển mạng lưới chi nhánh và mở rộng quan hệ đại lý quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận dịch vụ. Chất lượng dịch vụ được cải thiện nhờ ứng dụng công nghệ hiện đại và quy trình nghiệp vụ chặt chẽ, phù hợp với các quy tắc quốc tế như UCP 600, URC 522.

Tuy nhiên, thu dịch vụ TTQT chưa ổn định do cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng thương mại khác, đặc biệt là các ngân hàng có nền tảng công nghệ tiên tiến và dịch vụ đa dạng hơn. Ngoài ra, năng lực quản trị điều hành và nguồn nhân lực chuyên môn tại chi nhánh còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng phát triển sản phẩm mới và chăm sóc khách hàng.

So sánh với các ngân hàng như Vietcombank, BIDV và HSBC Việt Nam, Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cần nâng cao năng lực quản trị rủi ro, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và đẩy mạnh marketing để tăng thị phần. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng giao dịch, biểu đồ tỷ trọng thu dịch vụ và bảng đánh giá chất lượng dịch vụ theo khảo sát khách hàng để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực quản trị điều hành: Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro chuyên sâu, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ TTQT nhằm giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả vận hành. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Ban lãnh đạo chi nhánh phối hợp với phòng nghiệp vụ.

  2. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ TTQT, kỹ năng ngoại ngữ và công nghệ cho cán bộ, đồng thời thu hút nhân sự có trình độ cao từ các trường đại học và thị trường lao động. Kế hoạch triển khai trong 18 tháng, phòng nhân sự chịu trách nhiệm.

  3. Hiện đại hóa công nghệ: Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, tích hợp các giải pháp thanh toán điện tử tiên tiến, kết nối mạng lưới đại lý quốc tế qua SWIFT và các nền tảng số. Thời gian thực hiện 24 tháng, phối hợp với phòng công nghệ thông tin và đối tác công nghệ.

  4. Đẩy mạnh marketing và quảng bá thương hiệu: Triển khai các chiến dịch truyền thông đa kênh, sử dụng mạng xã hội, tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu sản phẩm TTQT mới, tăng cường chăm sóc khách hàng hiện hữu và thu hút khách hàng tiềm năng. Thời gian thực hiện liên tục, phòng marketing chủ trì.

  5. Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ TTQT: Nghiên cứu và phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường như thư tín dụng giáp lưng, tín dụng tuần hoàn, dịch vụ thanh toán biên giới, nhằm tăng doanh thu và nâng cao cạnh tranh. Thời gian triển khai 12-18 tháng, phòng phát triển sản phẩm phối hợp với phòng kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để xây dựng chiến lược phát triển hoạt động TTQT, nâng cao hiệu quả kinh doanh và quản trị rủi ro.

  2. Nhân viên và cán bộ phòng nghiệp vụ TTQT: Nắm bắt thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp phát triển dịch vụ, từ đó cải thiện kỹ năng chuyên môn và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả phân tích thực tiễn về phát triển dịch vụ TTQT tại ngân hàng thương mại Việt Nam.

  4. Các ngân hàng thương mại khác và tổ chức tài chính: Học hỏi kinh nghiệm, bài học thực tiễn và đề xuất giải pháp phát triển hoạt động TTQT, từ đó áp dụng phù hợp với đặc thù từng đơn vị.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động thanh toán quốc tế tại Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh có những điểm mạnh nào?
    Hoạt động TTQT có số lượng giao dịch tăng trưởng liên tục, chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá cao với tỷ lệ điện chuẩn trên 98%, đảm bảo giao dịch nhanh chóng và an toàn.

  2. Những hạn chế chính trong phát triển TTQT tại chi nhánh là gì?
    Thu dịch vụ TTQT chưa ổn định, tỷ trọng thu dịch vụ TTQT trong tổng thu dịch vụ còn thấp, hoạt động chưa hoàn thành kế hoạch đề ra, cùng với hạn chế về năng lực quản trị và nguồn nhân lực.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp định tính kết hợp thống kê mô tả, phân tích so sánh và khảo sát khách hàng, dựa trên dữ liệu thứ cấp từ báo cáo kinh doanh và dữ liệu sơ cấp từ khảo sát thực tế.

  4. Các giải pháp đề xuất nhằm phát triển hoạt động TTQT là gì?
    Bao gồm nâng cao năng lực quản trị, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hiện đại hóa công nghệ, đẩy mạnh marketing và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ TTQT.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo ngân hàng, cán bộ nghiệp vụ TTQT, nhà nghiên cứu chuyên ngành tài chính ngân hàng và các ngân hàng thương mại khác có nhu cầu phát triển dịch vụ TTQT.

Kết luận

  • Hoạt động thanh toán quốc tế tại Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2019-2021 có sự tăng trưởng về số lượng giao dịch và chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá tích cực.
  • Thu dịch vụ TTQT chưa ổn định và tỷ trọng thu dịch vụ TTQT trong tổng thu dịch vụ còn thấp, chưa đạt kế hoạch đề ra.
  • Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển TTQT bao gồm năng lực tài chính, quản trị điều hành, nguồn nhân lực, công nghệ, môi trường kinh tế chính trị và pháp lý.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản trị, phát triển nguồn nhân lực, hiện đại hóa công nghệ và đẩy mạnh marketing nhằm thúc đẩy phát triển hoạt động TTQT.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh và các ngân hàng thương mại khác trong việc hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.

Call to action: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao vị thế và hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế của Agribank chi nhánh TP. Hồ Chí Minh.