Luận văn thạc sĩ về phương pháp đàm thoại phát hiện trong dạy học hóa học 11 nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh THPT

• Tác giả: Trần Thị Ngân
• Người hướng dẫn: TS. Đào Thị Việt Anh
• Trường học: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm Hóa học
• Đề tài: Sử dụng phương pháp đàm thoại phát hiện nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học phần hiđrocacbon - Hóa học 11 nâng cao
• Loại tài liệu: Luận văn Thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Lịch sử của vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Đổi mới phương pháp dạy học hoá học ở trường phổ thông
• 1.3. Cơ sở Tâm lý học và Lí luận dạy học hiện đại
• 1.4. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
• 1.5. Phương hướng đổi mới phương pháp dạy học hóc học ở trường phổ thông
• 1.6. Phát huy tính tích cực nhận thức của học sinh qua giảng dạy hoá học ở trường phổ thông
• 1.6.1. Tính tích cực nhận thức (TTCNT)
• 1.6.2. Phương pháp dạy học tích cực
• 1.6.3. Cơ sở khoa học của phương pháp đàm thoại phát hiện (vấn đáp tìm tòi)
• 1.6.4. Khái niệm phương pháp đàm thoại
• 1.6.5. Phương pháp đàm thoại phát hiện (vấn đáp tìm tòi)
• 1.6.6. Thực trạng việc sử dụng PPDH tích cực nói chung và sử dụng PPĐT phát hiện nói riêng ở một số trường THPT hiện nay
• 1.7. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI PHÁT HIỆN TRONG DẠY HỌC PHẦN HIĐROCACBON – HÓA HỌC 11 NÂNG CAO
• 2.1. Phân tích nội dung, cấu trúc chương trình hóa học hữu cơ – Hóa học 11 nâng cao ở trường THPT
• 2.2. Hệ thống kiến thức của phần Hóa học hữu cơ 11 nâng cao
• 2.3. Đặc điểm nội dung kiến thức phần hiđrocacbon
• 2.4. Sử dụng phương pháp đàm thoại phát hiện trong dạy học hóa học ở trường THPT
• 2.5. Nguyên tắc lựa chọn PPĐT phát hiện trong dạy học hóa học ở trường THPT
• 2.6. Kỹ thuật đặt câu hỏi trong PPĐT phát hiện
• 2.7. Quy trình sử dụng PPĐT phát hiện trong dạy học hóa học phổ thông
• 2.8. Vận dụng qui trình sử dụng PPĐT phát hiện trong dạy học phần hiđrocacbon – Hóa học 11 nâng cao
• 2.9. Xây dựng hệ thống câu hỏi đàm thoại phát hiện trong phần hiđrocacbon – Hóa học 11 nâng cao
• 2.10. Một số nội dung kiến thức có thể sử dụng câu hỏi đàm thoại phát hiện trong phần hiđrocacbon – Hóa học 11 nâng cao
• 2.11. Cơ sở sắp xếp hệ thống câu hỏi. Hệ thống câu hỏi đàm thoại phát hiện trong phần hiđrocacbon – Hóa học 11 nâng cao
• 2.12. Thiết kế một số giáo án sử dụng PPĐT phát hiện khi dạy học phần hiđrocacbon – Hóa học 11 nâng cao
• 2.13. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
• 3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm
• 3.3. Nội dung thực nghiệm sư phạm
• 3.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
• 3.5. Chọn địa bàn và đối tượng thực nghiệm
• 3.6. Tổ chức thực nghiệm sư phạm
• 3.7. Kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.8. Xử lí và phân tích kết quả thực nghiệm
• 3.9. Xử lí kết quả thực nghiệm
• 3.10. Phân tích kết quả thực nghiệm
• 3.11. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phát huy tính tích cực học tập của học sinh THPT

Phát huy tính tích cực học tập của học sinh THPT là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, trong môn hóa học, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như phương pháp đàm thoại phát hiện có thể giúp học sinh chủ động hơn trong việc tiếp thu kiến thức. Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng phương pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu bài tốt hơn mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng giao tiếp.

1.1. Khái niệm về tính tích cực học tập của học sinh

Tính tích cực học tập của học sinh được hiểu là khả năng tự giác, chủ động trong việc tiếp thu kiến thức. Điều này không chỉ bao gồm việc học thuộc lòng mà còn là khả năng tư duy, phân tích và áp dụng kiến thức vào thực tiễn.

1.2. Vai trò của phương pháp đàm thoại trong dạy học hóa học

Phương pháp đàm thoại phát hiện giúp học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động. Qua việc đặt câu hỏi và thảo luận, học sinh có cơ hội để khám phá kiến thức một cách sâu sắc hơn, từ đó phát huy tính tích cực trong học tập.

II. Thách thức trong việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh THPT

Mặc dù có nhiều phương pháp dạy học tích cực, nhưng việc áp dụng chúng trong thực tế vẫn gặp nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn là sự thụ động của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức. Nhiều học sinh vẫn phụ thuộc vào giáo viên và không chủ động tìm tòi, khám phá kiến thức mới.

2.1. Sự thụ động trong học tập của học sinh

Nhiều học sinh vẫn có thói quen học thuộc lòng mà không hiểu sâu về kiến thức. Điều này dẫn đến việc các em không thể áp dụng kiến thức vào thực tiễn, làm giảm hiệu quả học tập.

2.2. Thiếu kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện

Kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện là rất quan trọng trong học tập. Tuy nhiên, nhiều học sinh chưa được rèn luyện đầy đủ những kỹ năng này, dẫn đến việc các em không thể tham gia tích cực vào các hoạt động học tập.

III. Phương pháp đàm thoại phát hiện trong dạy học hóa học 11

Phương pháp đàm thoại phát hiện là một trong những phương pháp dạy học tích cực hiệu quả trong môn hóa học. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh lĩnh hội kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy và khả năng giao tiếp. Việc xây dựng hệ thống câu hỏi hợp lý là rất quan trọng để phát huy tính tích cực của học sinh.

3.1. Nguyên tắc xây dựng câu hỏi trong phương pháp đàm thoại

Câu hỏi trong phương pháp đàm thoại cần được xây dựng một cách hợp lý, từ dễ đến khó, để dẫn dắt học sinh từ những kiến thức cơ bản đến những kiến thức phức tạp hơn. Điều này giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và hiểu bài hơn.

3.2. Quy trình sử dụng phương pháp đàm thoại trong dạy học

Quy trình sử dụng phương pháp đàm thoại bao gồm việc chuẩn bị câu hỏi, tổ chức thảo luận và tổng kết kiến thức. Giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập thoải mái để học sinh có thể tự do bày tỏ ý kiến và thảo luận.

IV. Ứng dụng thực tiễn của phương pháp đàm thoại phát hiện

Việc áp dụng phương pháp đàm thoại phát hiện trong dạy học hóa học 11 đã cho thấy nhiều kết quả tích cực. Học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức một cách chủ động mà còn phát triển được nhiều kỹ năng mềm quan trọng.

4.1. Kết quả nghiên cứu từ thực nghiệm sư phạm

Nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng phương pháp đàm thoại phát hiện đã giúp nâng cao kết quả học tập của học sinh. Học sinh tham gia tích cực hơn vào các hoạt động học tập và có khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn tốt hơn.

4.2. Phản hồi từ học sinh về phương pháp dạy học

Học sinh đã có những phản hồi tích cực về phương pháp đàm thoại phát hiện. Các em cảm thấy hứng thú hơn với môn học và tự tin hơn trong việc trình bày ý kiến của mình.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai

Phương pháp đàm thoại phát hiện là một công cụ hữu hiệu trong việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh THPT. Để đạt được hiệu quả cao hơn, cần tiếp tục nghiên cứu và cải tiến phương pháp này trong dạy học hóa học.

5.1. Đề xuất cải tiến phương pháp dạy học

Cần có những cải tiến trong việc xây dựng hệ thống câu hỏi và tổ chức các hoạt động học tập để phát huy tối đa tính tích cực của học sinh.

5.2. Tương lai của phương pháp đàm thoại trong giáo dục

Phương pháp đàm thoại phát hiện sẽ tiếp tục được nghiên cứu và áp dụng rộng rãi trong giáo dục, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong các môn học khác nhau.