Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, chất lượng dịch vụ đào tạo trở thành yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của các cơ sở đào tạo. Tại Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận, với quy mô đào tạo khoảng 1.900 học sinh, sinh viên và tỷ lệ tốt nghiệp hàng năm khoảng 500 người, việc nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo là yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng mục tiêu trở thành trường chất lượng cao trong khu vực theo lộ trình 2025-2030. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy nhiều hạn chế như tỷ lệ chương trình đào tạo đạt chuẩn chỉ khoảng 36,7%, đội ngũ giảng viên có trình độ thạc sĩ chiếm 27,5%, tỷ lệ nghỉ học sinh viên dao động từ 17% đến 20%, cùng với những phản ánh chưa tích cực về công tác hành chính và tổ chức đào tạo.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ đào tạo tại Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo phù hợp với thực tiễn. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 9/2023 đến tháng 6/2024, khảo sát trực tiếp 150 mẫu gồm sinh viên năm cuối và cựu sinh viên tại trường và địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo mà còn hỗ trợ nhà trường trong việc hoạch định chính sách phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người học và thị trường lao động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVPERF của Cronin và Taylor (1992), một biến thể của mô hình SERVQUAL (Parasuraman và cộng sự, 1988), tập trung đánh giá chất lượng dịch vụ dựa trên mức độ cảm nhận của khách hàng. Mô hình SERVPERF gồm 5 thành phần chính: độ tin cậy, sự đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ và phương tiện hữu hình. Trong bối cảnh giáo dục nghề nghiệp, các nhân tố được điều chỉnh phù hợp với đặc thù dịch vụ đào tạo gồm:

  • Chương trình đào tạo: Nội dung, mục tiêu, sự phù hợp và tính cập nhật của chương trình.
  • Đội ngũ giảng viên: Trình độ chuyên môn, kinh nghiệm, thái độ và khả năng truyền đạt.
  • Tổ chức đào tạo: Công tác tổ chức lớp học, thời gian học, số lượng học viên và thi cử.
  • Cơ sở vật chất: Trang thiết bị, phòng học, xưởng thực hành và các tiện ích hỗ trợ.
  • Chính sách học phí: Mức học phí, chính sách ưu đãi và hỗ trợ học bổng.
  • Công tác hành chính: Thái độ phục vụ, khả năng giải quyết khiếu nại và hỗ trợ sinh viên.

Các khái niệm này được xây dựng dựa trên các nghiên cứu trong và ngoài nước, đồng thời phù hợp với đặc thù của Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm phỏng vấn chuyên gia, cán bộ quản lý và giảng viên nhằm điều chỉnh thang đo phù hợp với thực tiễn. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 150 mẫu gồm sinh viên năm cuối và cựu sinh viên, sử dụng bảng hỏi với 26 biến quan sát theo thang đo Likert 5 điểm.

Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm đảm bảo thu thập đủ số lượng mẫu cần thiết. Kích thước mẫu được xác định dựa trên tiêu chuẩn của Hair và cộng sự (2006) với tỷ lệ quan sát/biến đo lường là 5:1, tối thiểu 130 mẫu, đồng thời theo công thức của Tabachnick & Fidell (2007) là 98 mẫu, do đó chọn 150 mẫu để tăng độ tin cậy.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các kỹ thuật:

  • Đánh giá độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha.
  • Phân tích thống kê mô tả đặc điểm mẫu và các biến quan sát.
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn và xác định cấu trúc nhân tố.
  • Phân tích tương quan Pearson kiểm tra mối quan hệ tuyến tính giữa các biến.
  • Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng dịch vụ đào tạo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của chương trình đào tạo: Đây là nhân tố có tác động lớn nhất đến chất lượng dịch vụ đào tạo với hệ số hồi quy B = 0,237. Chương trình đào tạo được đánh giá là chưa đồng bộ và chỉ có 37,7% chương trình đạt chuẩn kiểm định, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng của sinh viên.

  2. Cơ sở vật chất: Nhân tố này đứng thứ hai với B = 0,230. Mặc dù trường có đầy đủ phòng học lý thuyết và xưởng thực hành, nhưng thư viện và nhà để xe chưa đáp ứng nhu cầu, tài liệu chưa được số hóa, ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập.

  3. Tổ chức đào tạo: Với hệ số B = 0,207, tổ chức đào tạo bao gồm việc bố trí thời gian học, số lượng sinh viên trong lớp và công tác thi cử được đánh giá là còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập.

  4. Công tác hành chính: Hệ số B = 0,202 cho thấy công tác hành chính có vai trò quan trọng trong việc giải quyết các kiến nghị, hỗ trợ sinh viên, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những phản ánh chưa tích cực về thái độ phục vụ.

  5. Chính sách học phí: Nhân tố này có hệ số B = 0,166, phản ánh sự quan tâm của sinh viên về mức học phí và các chính sách ưu đãi, học bổng chưa thực sự đáp ứng kỳ vọng.

  6. Đội ngũ giảng viên: Mặc dù là yếu tố quan trọng, nhưng hệ số B = 0,148 cho thấy ảnh hưởng thấp nhất trong số các nhân tố. Đội ngũ giảng viên có trình độ thạc sĩ chiếm 27,5%, không có tiến sĩ, tỷ lệ giảng viên cơ hữu thấp, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và sự hài lòng của sinh viên.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chương trình đào tạo và cơ sở vật chất là hai nhân tố chủ chốt ảnh hưởng mạnh mẽ đến chất lượng dịch vụ đào tạo tại Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, trong đó chương trình đào tạo được xem là chuẩn mực đánh giá chất lượng đào tạo, còn cơ sở vật chất là điều kiện vật chất thiết yếu hỗ trợ quá trình học tập.

Tổ chức đào tạo và công tác hành chính cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường học tập thuận lợi và hỗ trợ sinh viên kịp thời. Các hạn chế về tổ chức lớp học, thời gian học và thủ tục hành chính có thể làm giảm sự hài lòng và hiệu quả đào tạo.

Chính sách học phí và đội ngũ giảng viên mặc dù có ảnh hưởng thấp hơn nhưng không thể xem nhẹ. Mức học phí hợp lý và chính sách ưu đãi phù hợp sẽ thu hút và giữ chân sinh viên, trong khi đội ngũ giảng viên chất lượng cao là nhân tố quyết định trực tiếp đến chất lượng đào tạo và sự phát triển bền vững của nhà trường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hệ số hồi quy của từng nhân tố, giúp minh họa rõ ràng mức độ ảnh hưởng tương đối. Bảng phân tích thống kê mô tả và phân tích nhân tố cũng hỗ trợ làm rõ cấu trúc các biến quan sát.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cải tiến chương trình đào tạo: Rà soát, cập nhật và hoàn thiện chương trình đào tạo theo chuẩn khung của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, tăng tỷ lệ chương trình đạt chuẩn lên trên 70% trong vòng 2 năm tới. Ban Giám hiệu phối hợp với các khoa chuyên môn và doanh nghiệp để xây dựng chương trình sát với nhu cầu thị trường lao động.

  2. Nâng cấp cơ sở vật chất: Đầu tư hiện đại hóa phòng học, xưởng thực hành, số hóa tài liệu thư viện và mở rộng nhà để xe nhằm đáp ứng nhu cầu sinh viên. Mục tiêu hoàn thành trong 3 năm, do phòng Hành chính - Tổng hợp và phòng Khoa học công nghệ chủ trì.

  3. Tối ưu tổ chức đào tạo: Điều chỉnh lịch học linh hoạt, giảm số lượng sinh viên/lớp phù hợp với tiêu chuẩn (1 giảng viên/15 sinh viên), nâng cao chất lượng công tác thi cử và đánh giá. Thực hiện trong năm học tiếp theo, do phòng Đào tạo - Công tác sinh viên phối hợp với các khoa thực hiện.

  4. Cải thiện công tác hành chính: Đào tạo nâng cao kỹ năng phục vụ, xây dựng quy trình giải quyết khiếu nại nhanh chóng, minh bạch và thân thiện với sinh viên. Triển khai ngay trong 6 tháng tới, do phòng Hành chính - Tổng hợp đảm nhiệm.

  5. Xây dựng chính sách học phí hợp lý: Xem xét điều chỉnh học phí phù hợp với chất lượng đào tạo, đồng thời tăng cường các chính sách học bổng, ưu đãi cho sinh viên có thành tích xuất sắc và hoàn cảnh khó khăn. Ban Giám hiệu phối hợp phòng Tài chính - Kế hoạch thực hiện trong năm học tới.

  6. Phát triển đội ngũ giảng viên: Tăng cường tuyển dụng giảng viên có trình độ thạc sĩ trở lên, khuyến khích giảng viên hiện tại nâng cao trình độ, tổ chức đào tạo bồi dưỡng kỹ năng sư phạm và chuyên môn. Mục tiêu nâng tỷ lệ giảng viên thạc sĩ lên 50% trong 5 năm, do phòng Tổ chức cán bộ và các khoa chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu và quản lý nhà trường: Nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ đào tạo, từ đó hoạch định chiến lược phát triển, cải tiến chương trình và nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Phòng Đào tạo và Công tác sinh viên: Áp dụng các giải pháp tổ chức đào tạo, cải thiện công tác hành chính và hỗ trợ sinh viên nhằm nâng cao sự hài lòng và kết quả học tập.

  3. Giảng viên và cán bộ quản lý khoa: Hiểu rõ vai trò của đội ngũ giảng viên và chương trình đào tạo trong việc nâng cao chất lượng đào tạo, từ đó chủ động tham gia cải tiến nội dung và phương pháp giảng dạy.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên cao học ngành Quản lý kinh tế, Giáo dục nghề nghiệp: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình phân tích và kết quả thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong các cơ sở đào tạo khác.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chương trình đào tạo lại ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng dịch vụ đào tạo?
    Chương trình đào tạo là nền tảng của quá trình học tập, quyết định nội dung, mục tiêu và phương pháp giảng dạy. Một chương trình phù hợp, cập nhật sẽ đáp ứng tốt nhu cầu học viên và thị trường lao động, từ đó nâng cao sự hài lòng và hiệu quả đào tạo.

  2. Cơ sở vật chất hiện tại của trường có đáp ứng đủ yêu cầu đào tạo không?
    Mặc dù trường có phòng học và xưởng thực hành cơ bản, nhưng các tiện ích như thư viện số hóa, nhà để xe và trang thiết bị hiện đại còn hạn chế, ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập của sinh viên.

  3. Làm thế nào để cải thiện công tác hành chính trong trường?
    Cần đào tạo nâng cao kỹ năng phục vụ, xây dựng quy trình giải quyết khiếu nại nhanh chóng, minh bạch và thân thiện, đồng thời tăng cường giao tiếp hiệu quả với sinh viên.

  4. Chính sách học phí ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng dịch vụ đào tạo?
    Học phí hợp lý và các chính sách ưu đãi giúp thu hút và giữ chân sinh viên, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận giáo dục chất lượng.

  5. Đội ngũ giảng viên cần được phát triển ra sao để nâng cao chất lượng đào tạo?
    Tăng cường tuyển dụng giảng viên có trình độ cao, khuyến khích đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm và chuyên môn, đảm bảo tỷ lệ giảng viên cơ hữu phù hợp với quy mô đào tạo.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định sáu nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ đào tạo tại Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận, trong đó chương trình đào tạo và cơ sở vật chất có ảnh hưởng mạnh nhất.
  • Tỷ lệ chương trình đào tạo đạt chuẩn còn thấp (khoảng 37,7%), đội ngũ giảng viên có trình độ thạc sĩ chiếm 27,5%, tỷ lệ nghỉ học sinh viên cao (17-20%) là những thách thức lớn.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào cải tiến chương trình đào tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, tối ưu tổ chức đào tạo, cải thiện công tác hành chính, điều chỉnh chính sách học phí và phát triển đội ngũ giảng viên.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho lãnh đạo nhà trường trong việc hoạch định chính sách và nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo trong giai đoạn 2025-2030.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong ngắn hạn và trung hạn, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao tính đại diện và hiệu quả ứng dụng.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho tỉnh Ninh Thuận và khu vực!