I. Tầm Quan Trọng của Mạng Lưới Quan Hệ Việc Làm SV HVNH
Vấn đề việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp luôn là mối quan tâm lớn. Thực tế cho thấy, số lượng sinh viên, đặc biệt là sinh viên khối kinh tế, tìm được việc làm đúng ngành đào tạo ngày càng ít, trong khi nhu cầu lại rất cao. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến sinh viên sắp ra trường mà còn tác động đến tâm lý của sinh viên đang học và học sinh chuẩn bị chọn ngành. Trong quá trình tìm việc làm, bên cạnh các kênh chính thức, mạng lưới quan hệ xã hội là một kênh tìm kiếm hiệu quả nhất. Các mối liên hệ xã hội giúp cá nhân có được vốn xã hội và giá trị. Chuyên gia Dương Văn Linh nhấn mạnh: “Khả năng tạo dựng và duy trì các mối quan hệ là điều rất cần thiết dù bạn đang trong bất kỳ giai đoạn nào của sự nghiệp”. Việc xây dựng MLQHXH giúp sinh viên tiến xa hơn. Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng mạng lưới quan hệ xã hội là một phương pháp tìm kiếm việc làm phổ biến.
1.1. Thực trạng việc làm của sinh viên Học viện Ngân hàng
Dựa trên dữ liệu phân tích từ Phòng thanh tra khảo thí & đảm bảo chất lượng giáo dục, tỷ lệ sinh viên HVNH có việc làm trong vòng 1 năm sau tốt nghiệp giai đoạn 2015-2019 có xu hướng giảm nhẹ nhưng vẫn ở mức cao. Năm 2015 chiếm tỷ lệ 96%, 2016 – 2018 ổn định 95%, 2019 giảm còn 93%. Để duy trì tỷ lệ cao, sinh viên HVNH được trang bị kiến thức, tiếng Anh, tin học và kỹ năng mềm cần thiết. HVNH được công nhận là một trong những trường có tỷ lệ sinh viên ra trường kiếm được việc làm top đầu. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh từ nhiều trường đào tạo khối ngành kinh tế và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, mức độ cạnh tranh việc làm trở nên gay gắt. Do đó, sinh viên cần tận dụng mạng lưới quan hệ xã hội hiệu quả.
1.2. Vai trò của MLQHXH trong quá trình tìm việc làm
Việc bổ sung nghiên cứu thực nghiệm về các biến ảnh hưởng đến mạng lưới quan hệ xã hội và cơ hội tìm việc làm của sinh viên kinh tế là cần thiết. Mục đích là để tìm ra vai trò quan trọng của nó và xác định loại MLQHXH nào có vị trí quan trọng giúp nâng cao cơ hội tìm kiếm việc làm. Từ đó đề xuất các biện pháp nhằm góp phần giải quyết vấn đề việc làm của sinh viên kinh tế, cụ thể là sinh viên HVNH qua đề tài “Phân tích mối quan hệ giữa mạng lưới quan hệ xã hội và cơ hội tìm việc làm của sinh viên Học viện Ngân Hàng”.
II. Phân tích Mối Quan Hệ Nghiên Cứu Quốc Tế và Trong Nước
Lý thuyết về mạng lưới quan hệ xã hội, với bản chất bao hàm các nguồn lực hữu hình và vô hình, đã được ứng dụng rộng rãi trong việc nghiên cứu tác động đối với các tổ chức và cá nhân trong việc tìm kiếm nguồn lực. Francis Fukuyama (2003) nghiên cứu vai trò quan trọng của mạng lưới quan hệ xã hội trong sự phát triển của doanh nghiệp ở Mỹ Latin. Đối với cá nhân, MLQHXH đem lại lợi ích về tinh thần và vật chất. Trong tìm kiếm việc làm, MLQHXH chiếm vai trò quan trọng, đặc biệt đối với sinh viên mới ra trường.
2.1. Nghiên cứu quốc tế về tác động của MLXH đến việc làm
Axel Franzen & Dominik Hangartner điều tra sinh viên tốt nghiệp tại Thụy Sĩ và chỉ ra rằng MLXH ảnh hưởng đến việc tìm kiếm việc làm: công việc đầu tiên thường tìm được qua các mối quan hệ mạng lưới, không được trả thêm tiền thù lao theo giờ, có sự chuyên môn hóa cao hơn và tiết kiệm chi phí, thời gian. Bonnie H. Erickon (2013) cho rằng mối liên hệ cá nhân có vai trò đặc biệt trong tuyển dụng: các ông chủ thích thuê người thông qua mối liên hệ cá nhân đối với các vị trí công việc ở bậc cao hơn.
2.2. MLQHXH và VXH Phân Tích từ Nghiên Cứu Việt Nam
MLQHXH và VXH có vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Nó hữu ích cho các công ty và là một kênh hữu ích để tăng cơ hội tìm kiếm việc làm cho sinh viên. Nghiên cứu của Nguyễn Quý Thanh (2005) cho thấy các doanh nghiệp dựa vào nguồn vốn xã hội từ MLXH gia đình và bạn bè để huy động vốn. Lê Ngọc Hùng (2003) cho rằng MLXH là cầu nối giúp sinh viên tốt nghiệp tìm kiếm việc làm, chia thành kiểu truyền thống, hiện đại và hỗn hợp. Phạm Huy Cường (2014) cho thấy mối liên hệ giữa mạng lưới quan hệ xã hội đến khía cạnh kinh tế và phi kinh tế tới kết quả tìm kiếm việc làm của sinh viên tốt nghiệp.
III. Mục Đích Ý Nghĩa Nghiên Cứu MLQH Cơ Hội Việc Làm
Đề tài “Phân tích mối quan hệ giữa mạng lưới quan hệ xã hội và cơ hội tìm việc làm của sinh viên Học viện Ngân Hàng” nhằm làm rõ tầm quan trọng của mạng lưới mối quan hệ xã hội trong việc tạo điều kiện cho sự thiết lập và phát triển về cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH. Đồng thời đề tài cũng đưa ra các phương pháp phù hợp để vận dụng vào trong tìm kiếm việc làm đối với sinh viên nói chung. Đề tài hướng đến giải đáp ba câu hỏi chính như sau: (1) Các mạng lưới quan hệ nào tác động đến cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH hiện nay? (2) Mức độ tác động của các mạng lưới quan hệ xã hội? (3) Việc vận dụng mạng lưới quan hệ xã hội vào cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH?
3.1. Xác định mục tiêu chính của nghiên cứu về MLQH
Nghiên cứu hướng tới việc xây dựng mô hình các nhân tố mạng lưới xã hội tác động đến cơ hội tìm việc làm của sinh viên kinh tế hiện nay, cụ thể là sinh viên Học viện Ngân Hàng. Các mục tiêu được xác định như sau: (1) Tổng hợp cơ sở lý thuyết về các nhân tố mạng lưới xã hội tác động đến cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH. (2) Đánh giá các nhân tố mạng lưới xã hội tác động đến cơ hội tìm việc làm của sinh viên. (3) Xác định mức độ ảnh hưởng lẫn của các nhân tố mạng lưới xã hội tác động đến cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH. (4) Đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm định hướng cho sinh viên có thể vận dụng tốt trong tìm kiếm việc làm hiện nay.
3.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Nghiên cứu cung cấp một nghiên cứu thực nghiệm cụ thể về mối quan hệ giữa mạng lưới quan hệ xã hội và cơ hội tìm việc làm của sinh viên HVNH. Cung cấp một tầm nhìn khoa học, khách quan về mối quan hệ giữa mạng lưới quan hệ xã hội và cơ hội tìm việc làm của sinh viên kinh tế, để từ đó góp phần đưa ra một số đề xuất, giải pháp nhằm nâng cao sức cạnh tranh trong cơ hội việc làm cho sinh viên HVNH.
IV. Kỹ Năng Xây Dựng Mạng Lưới Quan Hệ Bí Quyết cho SV HVNH
Để sinh viên Học viện Ngân hàng gia tăng cơ hội việc làm, việc chủ động xây dựng mạng lưới quan hệ là vô cùng quan trọng. Không chỉ dừng lại ở kiến thức chuyên môn, sinh viên cần trang bị kỹ năng mềm để kết nối xã hội hiệu quả. Tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ là một cách để mở rộng mạng lưới quan hệ. Đồng thời, việc xây dựng mối quan hệ tốt với giảng viên, cựu sinh viên cũng mang lại lợi thế lớn trong quá trình tìm kiếm việc làm.
4.1. Sử dụng LinkedIn hiệu quả Mở rộng kết nối chuyên nghiệp
LinkedIn là một công cụ mạnh mẽ để xây dựng thương hiệu cá nhân và kết nối chuyên nghiệp. Sinh viên Học viện Ngân hàng nên tạo một hồ sơ LinkedIn ấn tượng, tham gia các nhóm ngành liên quan và chủ động kết nối với nhà tuyển dụng, cựu sinh viên. Thường xuyên cập nhật hoạt động, chia sẻ kiến thức trên LinkedIn giúp tăng khả năng được nhà tuyển dụng chú ý.
4.2. Tận dụng mạng lưới cựu sinh viên Nguồn lực quý giá
Mạng lưới cựu sinh viên Học viện Ngân hàng là một nguồn lực quý giá mà sinh viên nên tận dụng. Các cựu sinh viên có kinh nghiệm thực tế và mạng lưới quan hệ rộng lớn, có thể hỗ trợ sinh viên trong việc tìm kiếm thông tin việc làm, tư vấn hướng nghiệp và giới thiệu cơ hội. Tham gia các buổi giao lưu, hội thảo do Học viện Ngân hàng tổ chức để kết nối với cựu sinh viên.
V. Thực Trạng Việc Làm và Cơ Hội Thăng Tiến SV Học Viện Ngân Hàng
Nghiên cứu sẽ đi sâu vào thực trạng việc làm của sinh viên Học viện Ngân hàng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến. Từ đó, đưa ra những lời khuyên thiết thực giúp sinh viên định hướng nghề nghiệp, phát triển bản thân và đạt được thành công trong sự nghiệp. Bên cạnh kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, khả năng thích ứng với sự thay đổi của thị trường lao động cũng là yếu tố quan trọng.
5.1. Ngành nghề Ngân hàng Tài Chính Nhu cầu và xu hướng
Phân tích nhu cầu tuyển dụng và xu hướng phát triển của các ngành nghề ngân hàng, tài chính như: kế toán, kiểm toán, đầu tư, phân tích tài chính, quản trị kinh doanh, marketing, quản lý rủi ro, công nghệ tài chính (Fintech). Từ đó, giúp sinh viên định hướng học tập, trang bị kiến thức, kỹ năng phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động.
5.2. Mức lương khởi điểm sự hài lòng trong công việc và cơ hội thăng tiến
Nghiên cứu sẽ khảo sát về mức lương khởi điểm, sự hài lòng trong công việc và cơ hội thăng tiến của sinh viên Học viện Ngân hàng sau khi tốt nghiệp. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến mức lương và sự hài lòng, từ đó, đưa ra những lời khuyên giúp sinh viên lựa chọn công việc phù hợp với năng lực, sở thích và mục tiêu nghề nghiệp.
VI. Giải Pháp và Kiến Nghị Nâng Cao Cơ Hội Việc Làm Cho SV
Để nâng cao cơ hội việc làm cho sinh viên Học viện Ngân hàng, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhà trường, sinh viên và chính phủ. Học viện Ngân hàng cần tăng cường kết nối với doanh nghiệp, tổ chức các buổi hội thảo việc làm, tạo điều kiện cho sinh viên thực tập. Sinh viên cần chủ động xây dựng mạng lưới quan hệ, trau dồi kiến thức, kỹ năng và xây dựng thương hiệu cá nhân. Chính phủ cần có các chính sách việc làm hỗ trợ sinh viên mới ra trường.
6.1. Đề xuất cho sinh viên Học viện Ngân hàng
Chủ động tham gia các hoạt động kết nối, xây dựng mạng lưới quan hệ. Trau dồi kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm. Xây dựng thương hiệu cá nhân trên LinkedIn. Tìm kiếm cơ hội thực tập, làm thêm để tích lũy kinh nghiệm. Tận dụng mạng lưới cựu sinh viên. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ trung tâm tư vấn việc làm của trường.
6.2. Kiến nghị cho Học viện Ngân hàng và Chính Phủ
Học viện Ngân hàng: Tăng cường kết nối với doanh nghiệp, tổ chức hội thảo việc làm. Nâng cao chất lượng đào tạo, chú trọng kỹ năng mềm. Hỗ trợ sinh viên xây dựng mạng lưới quan hệ. Chính phủ: Ban hành các chính sách việc làm hỗ trợ sinh viên mới ra trường. Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp phát triển, tạo thêm cơ hội việc làm.
