Phân Tích Kế Toán Doanh Thu, Chi Phí và Kết Quả Kinh Doanh Tại Công Ty Cổ Phần Dịch Vụ Bất Động Sản Suco

• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Phân Tích Kế Toán Doanh Thu, Chi Phí và Kết Quả Kinh Doanh tại Công Ty Cổ Phần Dịch Vụ Bất Động Sản Suco
• Loại tài liệu: Đồ Án Tốt Nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, HÌNH
• TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề án
• 0.3. Đối tượng và phạm vi
• 0.4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án
• 0.4.1. Xây dựng kế hoạch thực hiện đề án
• 0.4.2. Phương thức tổ triển khai thực hiện đề án
• 0.4.3. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 0.4.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
• 0.4.3.2. Phương pháp quan sát thực tế
• 0.4.3.3. Phương pháp phỏng vấn
• 0.4.4. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu
• 0.4.4.1. Phương pháp xử lý dữ liệu
• 0.4.4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 0.4.4.3. Phương pháp tổng hợp dữ liệu
• 0.4.4.4. Phương pháp toán học
• 0.5. Kết cấu đề án
• 1. PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP
• 1.1. Những vấn đề chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp
• 1.2. Các khái niệm cơ bản
• 1.3. Phân loại doanh thu
• 2. PHẦN 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ BẤT ĐỘNG SẢN SUCO
• 2.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Dịch vụ Bất động sản Suco
• 2.2. Tổ chức bộ máy quản lý và phân cấp quản lý tại Công ty
• 2.3. Tổ chức công tác kế toán tại Công ty
• 2.4. Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty
• 2.5. Đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty
• 3. PHẦN 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ BẤT ĐỘNG SẢN SUCO
• 3.1. Bối cảnh, định hướng phát triển trong tương lai của ngành và của công ty
• 3.2. Phân tích, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức của Công ty
• 3.3. Cơ sở và giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty
• 3.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán
• 3.3.2. Chứng từ kế toán
• 3.3.3. Tài khoản kế toán
• 3.3.4. Kế toán kết quả kinh doanh
• 3.3.5. Đánh giá tính khả thi và hiệu quả dự kiến của đề án
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Nền tảng phân tích kế toán doanh thu chi phí tại Suco

Việc phân tích kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là hoạt động cốt lõi, quyết định chiến lược tồn tại và phát triển của mọi doanh nghiệp. Đối với một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực đặc thù như Công Ty Cổ Phần Dịch Vụ Bất Động Sản Suco, vai trò này càng trở nên quan trọng. Hoạt động kế toán không chỉ đơn thuần ghi chép số liệu mà còn là công cụ cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho ban lãnh đạo. Thông qua việc phân tích báo cáo tài chính, các nhà quản lý có thể đánh giá hiệu quả kinh doanh, xác định các điểm mạnh, điểm yếu để đưa ra quyết định đúng đắn. Đề án nghiên cứu của Nguyễn Đức Tuân (2024) đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, nhấn mạnh rằng công tác kế toán phải tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và Chế độ kế toán doanh nghiệp hiện hành, cụ thể là Thông tư 200/2014/TT-BTC. Tại Suco, doanh thu chủ yếu đến từ cung cấp dịch vụ quản lý vận hành, trong khi chi phí bao gồm giá vốn hàng bán, chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng. Việc xác định chính xác lợi nhuận sau thuế đòi hỏi một quy trình hạch toán chi phí và ghi nhận doanh thu minh bạch, rõ ràng. Đây là nền tảng để tính toán các tỷ suất lợi nhuận và so sánh hiệu quả hoạt động qua các kỳ, từ đó xây dựng các giải pháp hoàn thiện kế toán.

1.1. Cơ sở lý luận về kế toán doanh thu và chi phí

Cơ sở lý luận là kim chỉ nam cho mọi hoạt động kế toán. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS 14), doanh thu được định nghĩa là lợi ích kinh tế thu được làm tăng vốn chủ sở hữu, được ghi nhận khi có khả năng chắc chắn thu được lợi ích này. Ngược lại, chi phí là các khoản làm giảm lợi ích kinh tế. Nguyên tắc phù hợp yêu cầu chi phí phải được ghi nhận tương ứng với doanh thu tạo ra nó. Đề án nhấn mạnh việc áp dụng Thông tư 200/2014/TT-BTC trong việc hạch toán các tài khoản liên quan như TK 511 (Doanh thu), TK 632 (Giá vốn hàng bán), và TK 642 (Chi phí quản lý doanh nghiệp). Việc phân loại và hạch toán chi phí đúng đắn giúp cung cấp thông tin minh bạch cho báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

1.2. Đặc điểm kế toán ngành bất động sản tại Công ty Suco

Đặc điểm kế toán ngành bất động sản có nhiều điểm khác biệt, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ quản lý vận hành. Tại Công ty Suco, doanh thu không chỉ đến từ một nguồn mà đa dạng, bao gồm phí quản lý, dịch vụ trông giữ xe, điện, nước, và các dự án lắp đặt thiết bị. Điều này đòi hỏi hệ thống kế toán phải bóc tách, theo dõi chi tiết doanh thu và chi phí cho từng mảng hoạt động. Ví dụ, kế toán doanh thu môi giới hoặc dịch vụ phải tuân thủ thời điểm ghi nhận khi dịch vụ hoàn thành, khác với việc bán hàng hóa thông thường. Tương tự, kế toán chi phí dự án cần được tập hợp và phân bổ hợp lý để xác định chính xác giá vốn hàng bán cho từng hợp đồng, đảm bảo tính chính xác của lợi nhuận gộp.

1.3. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ của công tác kế toán

Yêu cầu quản lý đặt ra nhiệm vụ trọng tâm cho bộ phận kế toán. Kế toán không chỉ là người ghi sổ mà còn phải là nhà phân tích, tư vấn cho ban lãnh đạo. Nhiệm vụ chính bao gồm: phản ánh đầy đủ, kịp thời các nghiệp vụ kinh tế phát sinh; giám sát việc thu hồi công nợ; tính toán chính xác giá thành dịch vụ; và xác định kết quả kinh doanh của từng hoạt động. Tại Công ty Suco, việc quản lý chặt chẽ dòng tiền và công nợ khách hàng là cực kỳ quan trọng. Do đó, công tác kế toán phải cung cấp thông tin đáng tin cậy để hỗ trợ tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.

II. Top hạn chế trong thực trạng công tác kế toán tại Suco

Thực trạng công tác kế toán tại Công ty Suco, dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần khắc phục. Nghiên cứu của Nguyễn Đức Tuân (2024) đã chỉ ra rằng những yếu kém này ảnh hưởng trực tiếp đến tính chính xác của báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và làm giảm hiệu quả của kế toán quản trị. Một trong những vấn đề nổi cộm là công tác luân chuyển chứng từ giữa các phòng ban còn chậm trễ, dẫn đến việc hạch toán không kịp thời. Bên cạnh đó, việc sử dụng hệ thống tài khoản kế toán chưa được tối ưu và còn sai sót. Kế toán đã hạch toán sai bản chất nghiệp vụ khi dùng tài khoản doanh thu dịch vụ để phản ánh doanh thu bán hàng hóa, hoặc tập hợp chi phí trực tiếp vào tài khoản 154 mà bỏ qua các tài khoản chi phí sản xuất như 621, 622, 627. Những sai sót này không chỉ vi phạm chuẩn mực kế toán Việt Nam mà còn làm sai lệch giá vốn hàng bán, ảnh hưởng đến việc đánh giá hiệu quả kinh doanh và ra quyết định của nhà quản lý. Việc nhận diện rõ các hạn chế này là bước đầu tiên để xây dựng giải pháp hoàn thiện kế toán một cách hiệu quả.

2.1. Bất cập trong tổ chức bộ máy và luân chuyển chứng từ

Tổ chức bộ máy kế toán của Suco theo mô hình tập trung nhưng việc phân công công việc chưa thực sự tối ưu. Toàn bộ việc ghi nhận doanh thu, chi phí đều do kế toán tổng hợp đảm nhiệm, tạo ra khối lượng công việc lớn và tăng rủi ro sai sót. Hơn nữa, quy trình luân chuyển chứng từ giữa các phòng ban và phòng kế toán còn chậm trễ. Theo đề án, tình trạng này dẫn đến việc cập nhật số liệu không kịp thời, ảnh hưởng đến tính chính xác của các báo cáo quản trị và báo cáo tài chính định kỳ.

2.2. Sai sót trong việc sử dụng hệ thống tài khoản kế toán

Đây là hạn chế nghiêm trọng nhất được chỉ ra. Công ty Suco đã sử dụng sai tài khoản khi hạch toán. Cụ thể, doanh thu bán thẻ xe (bản chất là bán hàng hóa) lại được ghi nhận vào TK 51131 – “Doanh thu cung cấp dịch vụ”. Tương tự, giá vốn của hoạt động này cũng được hạch toán sai nguyên tắc. Việc mở quá nhiều tài khoản chi tiết cấp 3 không cần thiết (ví dụ: TK 51131, 63213, 8118) gây rối rắm và không làm tăng hiệu quả quản lý, trong khi các tài khoản cần thiết để bóc tách chi phí sản xuất lại không được sử dụng. Điều này vi phạm nguyên tắc cơ bản của chế độ kế toán hiện hành.

2.3. Hạch toán chi phí và giá vốn chưa tuân thủ chuẩn mực

Việc hạch toán chi phí để tính giá thành dịch vụ tại Suco chưa tuân thủ quy định của Thông tư 200. Thay vì tập hợp chi phí nguyên vật liệu, nhân công, sản xuất chung vào các tài khoản đầu 6 (TK 621, 622, 627) rồi mới kết chuyển sang TK 154, kế toán lại hạch toán thẳng vào TK 154. Cách làm này không phản ánh rõ ràng cơ cấu chi phí, gây khó khăn cho việc phân tích và kiểm soát. Nó làm cho giá vốn hàng bán trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh có thể không phản ánh đúng bản chất, ảnh hưởng đến lợi nhuận gộp và các chỉ số tài chính khác.

III. Giải pháp hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán tối ưu

Để khắc phục những hạn chế đã nêu, việc đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán là yêu cầu cấp thiết. Trọng tâm của các giải pháp này là chuẩn hóa lại hệ thống tài khoản kế toán, đảm bảo phản ánh đúng bản chất của từng nghiệp vụ kinh tế. Theo đề xuất trong đề án, Công ty Suco cần tiến hành rà soát và tái cấu trúc lại danh mục tài khoản đang sử dụng. Thay vì mở các tài khoản cấp 3 không cần thiết, công ty nên tập trung vào việc sử dụng đúng và đủ các tài khoản cấp 1 và cấp 2 theo quy định của Thông tư 200/2014/TT-BTC. Cụ thể, cần tách bạch rõ ràng tài khoản ghi nhận doanh thu bán hàng hóa (TK 5111) và doanh thu cung cấp dịch vụ (TK 5113). Tương tự, tài khoản giá vốn cũng cần được chi tiết hóa để theo dõi riêng cho từng hoạt động, chẳng hạn như TK 6321 (Giá vốn hàng bán) và TK 6322 (Giá vốn cung cấp dịch vụ). Việc chuẩn hóa này không chỉ giúp tuân thủ chuẩn mực kế toán Việt Nam mà còn tạo cơ sở dữ liệu tin cậy cho việc phân tích các chỉ số tài chính, phân tích biến động doanh thu và tối ưu hóa chi phí một cách hiệu quả hơn.

3.1. Tái cấu trúc hệ thống tài khoản kế toán doanh thu

Giải pháp đầu tiên là phải phân biệt rõ các loại doanh thu. Đề án đề xuất Công ty Suco mở và sử dụng TK 5111 - “Doanh thu bán hàng hóa” để phản ánh doanh thu từ hoạt động bán thẻ xe và các hàng hóa khác. TK 5113 - “Doanh thu cung cấp dịch vụ” sẽ chỉ dùng để ghi nhận doanh thu từ dịch vụ quản lý vận hành, gym, bơi... Việc này giúp phân tích chiều dọc báo cáo tài chính trở nên chính xác, phản ánh đúng cơ cấu doanh thu công ty Suco và giúp nhà quản lý đánh giá được hiệu quả của từng mảng kinh doanh.

3.2. Chuẩn hóa tài khoản chi phí và giá vốn hàng bán

Tương ứng với việc tách doanh thu, các tài khoản chi phí cũng cần được chuẩn hóa. Đề án khuyến nghị mở các tài khoản giá vốn chi tiết: TK 6321 cho hàng hóa và TK 6322 cho dịch vụ. Quan trọng hơn, quy trình tập hợp chi phí phải được thực hiện đúng. Mọi chi phí liên quan trực tiếp đến việc cung cấp dịch vụ (vật tư, nhân công...) phải được hạch toán qua các tài khoản chi phí sản xuất (TK 621, 622, 627) trước khi kết chuyển sang TK 154 để tính giá thành. Điều này đảm bảo giá vốn hàng bán được tính toán minh bạch và chính xác.

IV. Hướng dẫn hạch toán doanh thu chi phí đúng chuẩn mực

Sau khi hoàn thiện hệ thống tài khoản, bước tiếp theo là áp dụng quy trình hạch toán đúng chuẩn mực. Việc vận dụng tài khoản kế toán một cách chính xác là yếu tố then chốt để đảm bảo tính trung thực của báo cáo tài chính. Đối với Công ty Suco, cần xây dựng một sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ chi tiết cho kế toán viên. Hướng dẫn này phải mô tả rõ cách ghi nhận doanh thu cho từng loại hình dịch vụ và hàng hóa, thời điểm ghi nhận, và các chứng từ đi kèm. Về phía chi phí, quy trình tập hợp chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí bán hàng, và đặc biệt là chi phí cấu thành giá vốn phải được quy định chặt chẽ. Đề án đã đưa ra các bút toán mẫu cho từng trường hợp cụ thể, từ việc xuất hóa đơn, ghi nhận công nợ, đến việc tập hợp chi phí và kết chuyển để xác định kết quả kinh doanh. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình này sẽ giảm thiểu sai sót, nâng cao chất lượng thông tin kế toán, giúp việc đánh giá hiệu quả kinh doanh dựa trên những con số đáng tin cậy, từ đó hỗ trợ ban lãnh đạo đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.

4.1. Quy trình ghi nhận doanh thu dịch vụ và bán hàng hóa

Đối với hoạt động bán hàng (thẻ xe), bút toán đúng phải là: Nợ TK 111, 112, 131 / Có TK 5111, Có TK 3331. Đối với cung cấp dịch vụ, bút toán sẽ là: Nợ TK 111, 112, 131 / Có TK 5113, Có TK 3331. Việc tách bạch này là bắt buộc theo chế độ kế toán doanh nghiệp. Thời điểm ghi nhận doanh thu phải tuân thủ VAS 14, tức là khi phần lớn rủi ro và lợi ích đã được chuyển giao (đối với bán hàng) hoặc khi dịch vụ đã hoàn thành (đối với dịch vụ).

4.2. Phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành dịch vụ

Để tính giá thành dịch vụ một cách chính xác, các chi phí phát sinh trong kỳ phải được tập hợp vào các tài khoản tương ứng: Nợ TK 621 (Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp), Nợ TK 622 (Chi phí nhân công trực tiếp), Nợ TK 627 (Chi phí sản xuất chung). Cuối kỳ, các tài khoản này sẽ được kết chuyển sang Nợ TK 154. Sau đó, căn cứ vào dịch vụ đã hoàn thành và được xác định là tiêu thụ, kế toán sẽ kết chuyển giá thành từ TK 154 sang TK 632. Quy trình này đảm bảo việc hạch toán chi phí tuân thủ nguyên tắc phù hợp và phản ánh đúng giá trị lao động, vật tư đã tiêu hao.

V. Cách phân tích báo cáo tài chính và kết quả kinh doanh

Một khi dữ liệu kế toán đã chính xác, công việc phân tích báo cáo tài chính mới thực sự phát huy giá trị. Đây là công cụ không thể thiếu của kế toán quản trị để cung cấp cái nhìn sâu sắc về sức khỏe tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tại Công ty Suco, việc phân tích cần tập trung vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng cân đối kế toán. Hai phương pháp phân tích chính được đề xuất là phân tích theo chiều ngang và phân tích theo chiều dọc. Phân tích chiều ngang giúp nhận diện phân tích biến động doanh thu, chi phí và lợi nhuận qua các năm, từ đó thấy được xu hướng tăng trưởng hay suy giảm. Trong khi đó, phân tích chiều dọc giúp xem xét cơ cấu doanh thu, chi phí công ty Suco, ví dụ như tỷ trọng của giá vốn hàng bán trên tổng doanh thu, hay tỷ trọng chi phí quản lý doanh nghiệp. Ngoài ra, việc tính toán và phân tích các chỉ số tài chính như tỷ suất lợi nhuận gộp, tỷ suất lợi nhuận ròng sẽ cho thấy khả năng sinh lời và hiệu quả quản lý chi phí của công ty.

5.1. Phân tích chiều ngang biến động doanh thu và lợi nhuận

Phân tích chiều ngang kết quả kinh doanh là việc so sánh các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính giữa kỳ này với kỳ trước (hoặc giữa các năm). Phương pháp này giúp ban lãnh đạo Công ty Suco trả lời các câu hỏi như: Doanh thu năm nay tăng/giảm bao nhiêu phần trăm so với năm trước? Nguyên nhân của sự thay đổi đó là gì? Lợi nhuận sau thuế biến động như thế nào? Phân tích này giúp nhận diện các xu hướng bất thường và tìm ra nguyên nhân gốc rễ để có hành động kịp thời.

5.2. Phân tích chiều dọc cơ cấu doanh thu chi phí công ty

Phân tích chiều dọc báo cáo tài chính là việc xác định tỷ trọng của từng khoản mục so với một chỉ tiêu gốc (thường là tổng doanh thu). Ví dụ, tại Công ty Suco, phân tích này sẽ cho biết trong 100 đồng doanh thu, có bao nhiêu đồng là giá vốn hàng bán, bao nhiêu đồng là chi phí quản lý, và cuối cùng còn lại bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp. Việc theo dõi sự thay đổi trong cơ cấu này qua các kỳ giúp đánh giá hiệu quả trong việc kiểm soát và tối ưu hóa chi phí.

VI. Bí quyết tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh

Mục tiêu cuối cùng của việc phân tích kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là tìm ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động. Dựa trên những phân tích từ dữ liệu kế toán đã được chuẩn hóa, Công ty Suco có thể xây dựng các chiến lược cụ thể. Việc tối ưu hóa chi phí không có nghĩa là cắt giảm một cách máy móc, mà là quản lý chi tiêu một cách thông minh. Ví dụ, thông qua việc phân tích chi tiết cơ cấu giá thành, công ty có thể tìm kiếm các nhà cung cấp vật tư với giá tốt hơn hoặc áp dụng công nghệ để tiết kiệm chi phí nhân công. Hơn nữa, việc ứng dụng sâu hơn các công cụ của kế toán quản trị, như lập dự toán ngân sách và phân tích điểm hòa vốn, sẽ giúp công ty chủ động hơn trong việc lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động. Đánh giá hiệu quả kinh doanh cần được thực hiện thường xuyên, không chỉ dựa vào lợi nhuận sau thuế mà còn dựa trên các chỉ số hiệu suất phi tài chính. Các giải pháp hoàn thiện kế toán không chỉ là nhiệm vụ của phòng kế toán mà cần sự phối hợp của tất cả các bộ phận để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

6.1. Kiến nghị về việc ứng dụng kế toán quản trị hiệu quả

Để nâng cao hiệu quả, kế toán tài chính cần được kết hợp chặt chẽ với kế toán quản trị. Công ty Suco nên xây dựng hệ thống báo cáo quản trị nội bộ định kỳ (hàng tháng, hàng quý) cung cấp thông tin chi tiết về doanh thu, chi phí, lợi nhuận theo từng dự án, từng loại dịch vụ. Việc áp dụng các kỹ thuật như phân tích chi phí - khối lượng - lợi nhuận (CVP) sẽ giúp ban lãnh đạo hiểu rõ hơn về điểm hòa vốn và đưa ra các quyết định về giá bán, cơ cấu sản phẩm một cách khoa học.

6.2. Định hướng phát triển bền vững cho công ty Suco

Một hệ thống kế toán minh bạch và hiệu quả là nền tảng cho sự phát triển bền vững. Khi các quyết định kinh doanh được dựa trên dữ liệu chính xác, Công ty Suco có thể tự tin mở rộng hoạt động, đầu tư vào các lĩnh vực mới như nhà thông minh hay năng lượng mặt trời. Việc quản lý tài chính tốt giúp tăng cường uy tín với các đối tác, nhà đầu tư và khách hàng. Cuối cùng, một công tác kế toán hoàn thiện sẽ là lợi thế cạnh tranh, giúp doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động.