I. Tổng Quan Về Đầu Tư Trực Tiếp Nước Ngoài FDI Hà Tĩnh
Hà Tĩnh, một tỉnh nghèo với điểm xuất phát thấp, lại ẩn chứa nhiều tiềm năng kinh tế nhờ vị trí địa lý thuận lợi và nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú. Trong những năm qua, Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh đã nỗ lực phát triển tỉnh nhà, từng bước thoát khỏi nghèo đói bằng cách sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước. Tính đến hết quý II năm 2011, Hà Tĩnh có 29 dự án có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, với tổng số vốn đăng ký trên 8 tỷ USD. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, hoạt động FDI Hà Tĩnh vẫn còn nhiều hạn chế và thiếu sót, chưa thực sự hiệu quả. Nhiều dự án triển khai chậm trễ, thậm chí "án binh bất động" do nhiều lý do khách quan và chủ quan, khiến tỷ lệ vốn giải ngân còn thấp. Luận văn này tập trung phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp thu hút FDI vào Hà Tĩnh đến năm 2015.
1.1. Tầm Quan Trọng Của FDI Đối Với Phát Triển Kinh Tế Hà Tĩnh
FDI đóng vai trò then chốt trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Hà Tĩnh. Vốn là yếu tố then chốt để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế chung của cả nước. Nguồn vốn này được huy động từ hai nguồn chính: vốn đầu tư trong nước và vốn FDI. Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hà Tĩnh giúp giải quyết khó khăn về vốn, công nghệ và trình độ quản lý, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, khắc phục điểm yếu trong quá trình phát triển và hội nhập, tạo việc làm cho người lao động và góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương.
1.2. Sự Cần Thiết Thu Hút Đầu Tư Trực Tiếp Nước Ngoài Vào Hà Tĩnh
Bất kỳ địa phương nào muốn thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa đều cần vốn. Vốn là chìa khóa, là điều kiện hàng đầu để thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa và góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế chung của cả nước. Thông thường vốn được huy động từ hai nguồn: vốn đầu tư trong nước và vốn đầu tư nước ngoài. Việc thu hút FDI vào Hà Tĩnh là một yêu cầu tất yếu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân.
II. Thực Trạng Thu Hút FDI Tại Hà Tĩnh Giai Đoạn 2006 2010
Giai đoạn 2006-2010 chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong thu hút FDI vào Hà Tĩnh. Tính đến hết quý II năm 2011, Hà Tĩnh có 29 dự án FDI với tổng vốn đầu tư 8 tỷ USD. Trong giai đoạn 2006-2010, Hà Tĩnh đã thu hút được 22 dự án đầu tư FDI với tổng vốn đăng ký 8 tỷ USD. Trong vòng 5 năm, số dự án cũng như số vốn đầu tư FDI vào Hà Tĩnh tăng đột biến, vượt xa so với những năm trước 2005. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả thu hút và sử dụng vốn FDI.
2.1. Số Lượng Dự Án Và Quy Mô Vốn Đầu Tư FDI Vào Hà Tĩnh
Tính đến hết quý II năm 2011, Hà Tĩnh có 29 dự án FDI với tổng vốn đầu tư 8 tỷ USD. Trong giai đoạn 2006-2010 Hà Tĩnh đã thu hút được 22 dự án đầu tư FDI với tổng vốn đăng ký 8 tỷ USD. Trong vòng 5 năm số dự án cũng như số vốn đầu tư FDI vào Hà Tĩnh tăng đột biến, vượt xa so với những năm trước 2005.
2.2. Cơ Cấu Đầu Tư FDI Theo Lĩnh Vực Tại Hà Tĩnh
Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Hà Tĩnh tập trung chủ yếu vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp chiếm 97% tổng vốn đầu tư. Các lĩnh vực còn lại chiếm tỷ lệ rất thấp: Chế biến nông lâm sản chỉ có 1 dự án với tổng vốn đầu tư 12 triệu USD chiếm tỷ lệ rất thấp chỉ 0,1%; thương mại dịch vụ có 9 dự án với tổng vốn đầu tư 253 triệu USD, chiếm 2,9%; sản xuất công nghiệp với 12 dự án chiếm 97%.
2.3. Đối Tác Đầu Tư FDI Chính Tại Hà Tĩnh Giai Đoạn 2006 2010
Trong giai đoạn 2006-2010 Hà Tĩnh có 22 nhà đầu tư đến từ 6 quốc gia: Đài Loan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Mỹ, Seychelles, Brunei. Theo vốn đầu tư, đứng đầu là nhà đầu tư Đài Loan với tổng vốn đăng ký đầu tư 7.986 triệu USD, chiếm 97.2% nhờ đại dự án của tập đoàn Formosa; tiếp đến là nhà đầu tư Trung Quốc chiếm 2,1% còn Hàn Quốc với tổng vốn đầu tư 22 triệu USD chiếm chưa đến 1%; còn các nhà đầu tư lại đóng góp với tỷ lệ rất thấp như: Brunei với tổng vốn đầu tư 20 triệu USD dự án về xây nhà hàng, khách sạn, biệt thự, khu giải trí; Seychelles với tổng vốn 1 triệu USD; Mỹ với tổng vốn 10 triệu.
III. Đánh Giá Hiệu Quả Thu Hút FDI Vào Hà Tĩnh Ưu Điểm Hạn Chế
Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, việc thu hút FDI vào Hà Tĩnh vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Tiến độ triển khai một số dự án còn chậm, tỷ lệ giải ngân đạt thấp. Số lượng và quy mô dự án tăng nhưng thấp so với cả nước, chỉ chiếm tỷ lệ rất thấp khoảng 4%. Hình thức đầu tư còn đơn điệu chỉ có 100% vốn đầu tư nước ngoài và liên doanh, trong đó chủ yếu là 100% vốn đầu tư nước ngoài. Tỷ lệ góp vốn không đồng đều. Đối tác đầu tư vào Hà Tĩnh chủ yếu là Trung Quốc, Đài Loan. Thiếu những nhà đầu tư lớn có nền kinh tế phát triển mang đến cho Hà Tĩnh những máy móc tiên tiến hiện đại, công nghệ nguồn cùng với phong cách quản lý chuyên nghiệp như Nhật Bản, Hàn Quốc.
3.1. Kết Quả Đạt Được Trong Thu Hút FDI Tại Hà Tĩnh 2006 2010
Trong giai đoạn 2006-2010, số dự án FDI vào Hà Tĩnh tăng đều đặn qua các năm góp vào nguồn vốn cho tỉnh để phát triển kinh tế xã hội. Trong năm 2010 kinh tế Hà Tĩnh có tốc độ tăng trưởng khá, tổng sản phẩm GDP tăng hàng năm bình quân đạt 10%, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 25,68 triệu USD, bằng 39,5% kế hoạch, tăng 81,7% so với cùng kỳ; kim ngạch nhập khẩu ước đạt 24,1 triệu USD, bằng 98% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó các doanh nghiệp hoạt động trong FDI đã tạo công ăn việc làm cho lượng lớn lao động của tỉnh nhà.
3.2. Tồn Tại Và Nguyên Nhân Trong Thu Hút FDI Vào Hà Tĩnh
Tiến độ triển khai một số dự án còn chậm, tỷ lệ giải ngân đạt thấp. Số lượng và quy mô dự án tăng nhưng thấp so với cả nước, chiếm tỷ lệ rất thấp khoảng 4%. Hình thức đầu tư còn đơn điệu chỉ có 100% vốn đầu tư nước ngoài và liên doanh, trong đó chủ yếu là 100% vốn đầu tư nước ngoài. Tỷ lệ góp vốn không đồng đều. Đối tác đầu tư vào Hà Tĩnh chủ yếu là Trung Quốc, Đài Loan. Thiếu những nhà đầu tư lớn có nền kinh tế phát triển mang đến cho Hà Tĩnh những máy móc tiên tiến hiện đại, công nghệ nguồn cùng với phong cách quản lý chuyên nghiệp như Nhật Bản, Hàn Quốc.
IV. Giải Pháp Tăng Cường Thu Hút Đầu Tư FDI Vào Hà Tĩnh Đến 2015
Để nâng cao hiệu quả thu hút FDI vào Hà Tĩnh đến năm 2015, cần tập trung vào các giải pháp sau: Tập trung xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, hoàn thiện quy hoạch về Khu kinh tế, khu công nghiệp. Nâng cao năng lực quản lý của tỉnh về đầu tư. Thực hiện chính sách nâng cao nguồn nhân lực. Tăng cường xúc tiến đầu tư trực tiếp nước ngoài. Thực hiện chọn lọc các nhà đầu tư trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
4.1. Hoàn Thiện Cơ Sở Hạ Tầng Và Quy Hoạch Khu Kinh Tế Khu Công Nghiệp
Quy hoạch khu công nghiệp theo hướng đồng bộ nhất là trong khâu giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư. Xây dựng KKT, KCN hợp lý, phù hợp với mục tiêu phát triển chung của toàn tỉnh. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng là nhiệm vụ quan trọng không chỉ ngắn hạn mà còn dài hạn, tạo động lực cho phát triển chung của tỉnh và đồng thời là nhân tố thu hút các nhà đầu tư FDI đến với Hà Tĩnh.
4.2. Nâng Cao Năng Lực Quản Lý Về Đầu Tư Tại Hà Tĩnh
Rà soát điều chỉnh, bổ sung các cơ chế chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của mình. Cấp và thu hồi giấy chứng nhận đầu tư theo đúng quy định của Luật đầu tư và các văn bản của pháp luật. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát, đẩy mạnh công tác hậu kiểm, kiên quyết thu hồi giấy chứng nhận đầu tư những dự án vi phạm quy định. Tăng cường sự phối hợp, thống nhất công tác quản lý nhà nước về đầu tư, đặc biệt là cấp giấy chứng nhận đầu tư.
4.3. Chính Sách Nâng Cao Chất Lượng Nguồn Nhân Lực Hà Tĩnh
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh hiện nay cần có kế hoạch định hướng cụ thể. Cần có chính sách thu hút và đãi ngộ nhân tài để đáp ứng nhu cầu của các dự án FDI. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo nghề cho người lao động địa phương để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng làm việc.
V. Định Hướng Thu Hút FDI Vào Các Ngành Ưu Tiên Tại Hà Tĩnh
Đầu tư trực tiếp nước ngoài sẽ được định hướng tới các ngành: công nghiệp chế tạo có giá trị gia tăng cao và công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu; phát triển công nghiệp hỗ trợ; khuyến khích phát triển công nghiệp công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng; các dự án sử dụng công nghệ sạch; các dự án đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao, các cơ sở y tế và chăm sóc sức khỏe hiện đại, xây dựng hạ tầng kỹ thuật.
5.1. Ưu Tiên Công Nghiệp Chế Tạo Và Sản Xuất Hàng Xuất Khẩu
Khuyến khích các dự án FDI trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo có giá trị gia tăng cao, tạo ra các sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đồng thời, ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu, góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu và cải thiện cán cân thương mại của tỉnh.
5.2. Phát Triển Công Nghiệp Hỗ Trợ Tại Hà Tĩnh
Tập trung thu hút các dự án FDI trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, cung cấp các sản phẩm và dịch vụ cho các ngành công nghiệp chủ lực của tỉnh. Phát triển công nghiệp hỗ trợ sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp địa phương và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu.
VI. Kiến Nghị Để Thu Hút FDI Hiệu Quả Hơn Tại Hà Tĩnh
Để thu hút FDI hiệu quả hơn, Hà Tĩnh cần có những kiến nghị đối với nhà nước và cấp cơ sở. Đối với nhà nước, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, tạo môi trường đầu tư minh bạch và hấp dẫn. Đối với cấp cơ sở, cần nâng cao năng lực quản lý và điều hành, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư.
6.1. Kiến Nghị Đối Với Nhà Nước Về Chính Sách FDI
Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, đảm bảo tính minh bạch, ổn định và dễ dự đoán. Cần có các chính sách ưu đãi đầu tư phù hợp với từng ngành, từng lĩnh vực và từng địa bàn. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động đầu tư để đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ môi trường.
6.2. Kiến Nghị Đối Với Cấp Cơ Sở Về Quản Lý FDI
Cấp cơ sở cần nâng cao năng lực quản lý và điều hành, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong quá trình thực hiện dự án. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành để giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của nhà đầu tư. Đồng thời, cần tăng cường công tác xúc tiến đầu tư, giới thiệu tiềm năng và cơ hội đầu tư của tỉnh đến các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
