I. Tổng Quan Về Chậm Tiến Độ Dự Án Xây Dựng Tại Long An
Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của Long An, thúc đẩy tăng trưởng và cải thiện an sinh. Tuy nhiên, tình trạng chậm tiến độ dự án là một vấn đề nhức nhối, gây lãng phí nguồn lực và giảm hiệu quả sử dụng vốn. Từ năm 2011, tỉnh đã rà soát các dự án, thu hồi 140 dự án treo do chậm triển khai hoặc thiếu năng lực tài chính. Việc trì hoãn tiến độ các dự án đầu tư xây dựng từ nguồn ngân sách nhà nước thường xuyên xảy ra và gây ra rất nhiều tổn thất. Sự chậm trễ trong dự án xây dựng dẫn đến hậu quả nghiêm trọng có thể làm chậm sự phát triển của ngành công nghiệp xây dựng nói riêng và kinh tế - xã hội tổng thể nói chung. Tình trạng chậm tiến độ dự án hiện nay tác động tiêu cực làm lãng phí các nguồn lực và giảm hiệu quả sử dụng vốn. Các nhân tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán rất đa dạng, tại các nước khác nhau thì nhóm nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất cũng khác nhau.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Nghiên Cứu Chậm Tiến Độ Dự Án
Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ dự án là rất quan trọng. Điều này giúp xác định nguyên nhân gốc rễ và đề xuất giải pháp phù hợp. Các nhân tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán rất đa dạng, tại các nước khác nhau thì nhóm nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất cũng khác nhau. Hiểu rõ những yếu tố này giúp giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả đầu tư công và đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội của Long An. Đó là lý do Liêu Hữu Hùng chọn đề tài “Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ thực hiện dự án xây dựng trên địa bàn tỉnh Long An” để đi sâu nghiên cứu các vấn đề có liên quan, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh Long An.
1.2. Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu Đề Tài
Mục tiêu nghiên cứu là phân tích, đánh giá và xác định các nhân tố ảnh hưởng, tìm ra nguyên nhân và vai trò của từng nhân tố làm chậm tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Long An. Đề tài tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng gây chậm tiến độ của các dự án đầu tư sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Long An. Xem xét các nguyên nhân chủ yếu từ các bên trực tiếp tham gia quản lý và thực hiện dự án như chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu và một số các nguyên nhân đến từ bên ngoài như lạm phát hay chính sách. Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở các dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Long An. Dự án trong nghiên cứu này cũng được xác định là các dự án đầu tư công không phân biệt quy mô.
II. Các Vấn Đề Gây Chậm Trễ Dự Án Xây Dựng Nhận Diện
Trì hoãn trong các dự án xây dựng là điều khó tránh và thường gây tốn kém. Khoản vay xây dựng phát sinh chi phí lãi suất, quản lý dự án kéo dài tốn chi phí, và giá nhân công, vật liệu leo thang liên tục. Nếu không được giải quyết triệt để, tình trạng chậm trễ sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ kế hoạch xây dựng. Theo Liêu Hữu Hùng trong bản cam đoan, luận văn đã được chỉnh sửa theo góp ý của Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, thể hiện sự nghiêm túc trong việc nghiên cứu và đánh giá vấn đề. Vượt dự toán và chậm tiến độ của các dự án đầu tư công tại Việt Nam là vấn đề được các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý và giới nghiên cứu thừa nhận. Nhưng những nhân tố nào gây ra chậm tiến độ và vượt dự toán tại các dự án công (sử dụng nguồn ngân sách nhà nước) của Việt Nam thì chưa được đặt ra và tìm biện pháp khắc phục.
2.1. Ảnh Hưởng Tiêu Cực Của Chậm Tiến Độ Dự Án Xây Dựng
Sự chậm trễ trong dự án xây dựng dẫn đến hậu quả nghiêm trọng có thể làm chậm sự phát triển của ngành công nghiệp xây dựng nói riêng và kinh tế - xã hội tổng thể nói chung. Tình trạng chậm tiến độ dự án hiện nay tác động tiêu cực làm lãng phí các nguồn lực và giảm hiệu quả sử dụng vốn. Các nhân tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán rất đa dạng, tại các nước khác nhau thì nhóm nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất cũng khác nhau. Có những nhân tố chỉ tác động đến dự án công mà không ảnh hưởng đến dự án tại khu vực tư và ngược lại.
2.2. Câu Hỏi Nghiên Cứu Về Các Yếu Tố Ảnh Hưởng
Luận văn của Liêu Hữu Hùng đặt ra hai câu hỏi nghiên cứu quan trọng: Các nhân tố ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn ngân sách nhà nước hiện nay tại Long An? Giải pháp khả thi góp phần cải thiện tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng sử dụng nguồn ngân sách nhà nước phù hợp với điều kiện hiện tại và tương lai? Việc trả lời những câu hỏi này sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất giải pháp cải thiện tiến độ dự án.
III. Phương Pháp Xác Định Các Yếu Tố Gây Chậm Tiến Độ Dự Án
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Phương pháp định tính được sử dụng để khám phá các yếu tố tiềm ẩn thông qua phỏng vấn chuyên gia và phân tích tài liệu. Phương pháp định lượng được sử dụng để kiểm định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố thông qua khảo sát và phân tích thống kê. Đề tài nghiên cứu gồm có 05 chương: - Chương 1 giới thiệu về đề tài và trình bày bối cảnh vấn đề nghiên cứu như các vấn đề về chính sách và sự cần thiết của đề tài, mục tiêu, đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu và câu hỏi chính sách.
3.1. Quy Trình Nghiên Cứu Chi Tiết Của Đề Tài
Quy trình nghiên cứu được thực hiện một cách bài bản, bao gồm: tổng quan cơ sở lý thuyết, xây dựng mô hình nghiên cứu, thiết kế bảng hỏi khảo sát, thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu và đưa ra kết luận, khuyến nghị. - Chương 2 trình bày tổng quan cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu bao gồm các khái niệm biến động tiến độ hoàn thành dự án xây dựng, các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện hoàn thành dự án xây dựng và phát biểu các giả thuyết đã nghiên cứu trước đây. - Chương 3 trình bày về phương pháp thực hiện nghiên cứu của đề tài bao gồm thiết kế nghiên cứu, thiết kế thang đo và bảng hỏi điều tra khảo sát, phương pháp thu thập dữ liệu, số lượng mẫu, khái quát về các công cụ phân tích định lượng được sử dụng và những kỳ vọng. - Chương 4 trình bày những kết quả thu được từ phân tích dự liệu, kiểm định các giả thuyết nghiên cứu và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến biến động tiến độ thực hiện dự án. - Chương 5 trình bày kết luận và đánh giá đóng góp cũng như những hạn chế của đề tài, đồng thời đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo đồng thời kiến nghị về mặt chính sách kèm theo dự báo những trở ngại khó khăn có thể gặp phải khi thực hiện chính sách theo đề xuất và cách khắc phục.
3.2. Các Công Cụ Phân Tích Định Lượng Được Sử Dụng
Các công cụ phân tích định lượng được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm: kiểm định độ tin cậy Cronbach's Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), và hồi quy tuyến tính đa biến. Các phương pháp này giúp đánh giá độ tin cậy của dữ liệu, xác định các nhóm nhân tố ảnh hưởng và đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố. Đề tài của Liêu Hữu Hùng đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng một cách bài bản, đảm bảo tính khoa học và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
IV. Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Chậm Tiến Độ Kết Quả
Kết quả nghiên cứu chỉ ra nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ dự án xây dựng tại Long An. Các yếu tố này bao gồm: yếu tố chủ quan từ chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn; yếu tố khách quan từ môi trường bên ngoài, chính sách, và nguồn vốn. Sự kết hợp của những yếu tố này tạo nên một bức tranh phức tạp về nguyên nhân chậm tiến độ dự án.
4.1. Nhóm Yếu Tố Chủ Quan Từ Các Bên Tham Gia Dự Án
Yếu kém trong quản lý dự án của chủ đầu tư, năng lực yếu của nhà thầu, và thiếu kinh nghiệm của đơn vị tư vấn là những yếu tố chủ quan quan trọng gây chậm tiến độ. Theo Vũ Quang Lãm (2015), “Yếu kém trong quản lý dự án của chủ đầu tư”, “Yếu kém của nhà thầu hoặc tư vấn” là những nguyên nhân hàng đầu gây chậm trễ và vượt dự toán các dự án đầu tư công tại Việt Nam. Do đó, nâng cao năng lực quản lý dự án cho các bên liên quan là một giải pháp quan trọng.
4.2. Nhóm Yếu Tố Khách Quan Từ Môi Trường Bên Ngoài
Yếu tố ngoại vi, khó khăn về tài chính, thay đổi chính sách, và các yếu tố bất khả kháng như thiên tai cũng ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án. Huỳnh Xuân Sơn, Nguyễn Khoa Khang (2015) đã rút ra 11 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư gồm: Nhóm điều hành, quản lý công; nhóm cơ quan quản lý và hoạch định chính sách; nhóm yếu tố về thời tiết, khí hậu, địa chất, thủy văn nơi công trình dự kiến xây dựng; nhóm yếu tố về không gian, thời gian và việc quản lý công trình; nhóm yếu tố về công nghệ và kỹ thuật xây dựng; nhóm năng lực, kinh nghiệm của chủ đầu tư; nhóm kinh nghiệm của đơn vị tư vấn; nhóm kinh nghiệm của đơn vị thi công; nhóm yếu tố về kinh tế; nhóm yếu tố về phân cấp quản lý. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng ứng phó tốt từ các nhà quản lý dự án.
V. Giải Pháp Cải Thiện Tiến Độ Dự Án Xây Dựng Tại Long An
Để cải thiện tiến độ dự án xây dựng tại Long An, cần có một giải pháp toàn diện, bao gồm: nâng cao năng lực quản lý dự án, tăng cường kiểm soát chất lượng, cải thiện quy trình thủ tục hành chính, và đảm bảo nguồn vốn đầy đủ và kịp thời. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để đạt được hiệu quả cao nhất.
5.1. Nâng Cao Năng Lực Quản Lý Dự Án Cho Các Bên Liên Quan
Đào tạo và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý dự án cho cán bộ chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn là một giải pháp quan trọng. Cần cập nhật kiến thức về các phương pháp quản lý dự án tiên tiến, áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý dự án, và tăng cường trao đổi kinh nghiệm giữa các dự án.
5.2. Cải Thiện Quy Trình Thủ Tục Hành Chính Về Xây Dựng
Rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến dự án xây dựng, giảm thiểu thời gian chờ đợi, và tăng cường tính minh bạch trong quy trình phê duyệt dự án. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và giảm bớt gánh nặng hành chính cho các dự án.
VI. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Chậm Tiến Độ Dự Án Xây Dựng
Nghiên cứu có thể tiếp tục đi sâu vào phân tích các yếu tố đặc thù của từng loại dự án, đánh giá hiệu quả của các giải pháp đã đề xuất, và xây dựng mô hình dự báo tiến độ dự án. Ngoài ra, cần có những nghiên cứu so sánh giữa các tỉnh thành để tìm ra những bài học kinh nghiệm tốt.
6.1. Nghiên Cứu Đặc Thù Của Các Loại Dự Án Xây Dựng
Mỗi loại dự án (dự án giao thông, dự án dân dụng, dự án công nghiệp,...) có những đặc điểm riêng và chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố khác nhau. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu về từng loại dự án để đưa ra những giải pháp phù hợp hơn.
6.2. Đánh Giá Hiệu Quả Của Các Giải Pháp Đã Đề Xuất
Sau khi áp dụng các giải pháp cải thiện tiến độ dự án, cần có đánh giá khách quan về hiệu quả của các giải pháp này. Điều này giúp điều chỉnh các giải pháp và đảm bảo rằng chúng thực sự mang lại hiệu quả.
