Xác Định Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Việc Vận Dụng Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế: Báo Cáo Lưu Chuyển Tiền Tệ Tại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Như Quỳnh
• Người hướng dẫn: PGS. Mai Thị Hoàng Minh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Những Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Việc Vận Dụng Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Sự cần thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Ý nghĩa của việc thực hiện nghiên cứu
• 0.6. Giới thiệu kết cấu
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC VỀ VIỆC VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN CÔNG QUỐC TẾ
• 1.1. Tổng quan các nghiên cứu trước về việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế tại các quốc gia
• 1.2. Tổng quan về các nghiên cứu tại Việt Nam
• 1.3. Khe hổng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Tổng quan về chuẩn mực kế toán công quốc tế số 2
• 2.2. Giới thiệu chung về chuẩn mực kế toán công quốc tế
• 2.3. Một số vấn đề cơ bản về chuẩn mực kế toán công quốc tế số 2
• 2.4. Tổng quan về chế độ kế toán hành chính sự nghiệp tại Việt Nam
• 2.5. Một số vấn đề chung về đơn vị hành chính sự nghiệp tại Việt Nam
• 2.6. Giới thiệu chung về đơn vị hành chính sự nghiệp
• 2.7. Quản lý tài chính trong các đơn vị hành chính sự nghiệp
• 2.8. Tổng quan chế độ kế toán hành chính sự nghiệp tại Việt Nam
• 2.9. Một số điểm khác biệt giữa chế độ kế toán hành chính sự nghiệp tại Việt Nam với điều kiện vận dụng IPSAS
• 2.10. Tổng quan các lý thuyết nền về việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng
• 2.11. Thuyết hành động hợp lý và Lý thuyết hành vi dự định
• 2.12. Kinh tế học thể chế (Institutional economics)
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Các nhân tố giả định sẽ tác động đến việc vận dụng chuẩn mực kế toán công: “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ” tại Việt Nam
• 3.2. Sự kỳ vọng lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• 3.3. Nhận thức của người quản lý đơn vị
• 3.4. Trình độ của kế toán viên
• 3.5. Cộng đồng kế toán
• 3.6. Công tác thanh tra, kiểm tra
• 3.7. Kinh nghiệm ban hành chuẩn mực
• 3.8. Hệ thống thông tin
• 3.9. Mô hình nghiên cứu đề nghị
• 3.10. Phương pháp nghiên cứu
• 3.11. Thiết kế thang đo
• 3.12. Xây dựng bảng câu hỏi
• 3.13. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 3.14. Các bước thực hiện nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Mô tả mẫu khảo sát
• 4.2. Thống kê mô tả
• 4.3. Đánh giá độ tin cậy của thang đo. Phân tích nhân tố khám phá
• 4.4. Biến độc lập
• 4.5. Biến phụ thuộc. Phân tích tương quan
• 4.6. Phân tích hồi quy tuyến tính
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TRONG TƯƠNG LAI
• 5.1. Kết luận kết quả nghiên cứu
• 5.2. Quan điểm chung của các kiến nghị
• 5.3. Các kiến nghị cụ thể
• 5.4. Các kiến nghị liên quan đến việc ban hành chuẩn mực
• 5.5. Các kiến nghị liên quan đến ảnh hưởng của cộng đồng kế toán
• 5.6. Các kiến nghị liên quan đến sự phát triển hệ thống thông tin
• 5.7. Hạn chế và hướng nghiên cứu trong tương lai
• 5.7.1. Hạn chế của đề tài
• 5.7.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Vận Dụng Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Việt Nam cần hội nhập sâu rộng. Việc gia nhập các tổ chức kinh tế đòi hỏi thông tin tài chính minh bạch, chuẩn mực và có khả năng so sánh quốc tế. Điều này thúc đẩy Chính phủ công khai thông tin tài chính, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong chi tiêu và đầu tư công. Hệ thống pháp luật về kế toán, kiểm toán Việt Nam đã có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên, chế độ kế toán hành chính sự nghiệp (HCSN) vẫn còn khác biệt so với chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS). Việc áp dụng IFRS giúp các quốc gia lập báo cáo tài chính hợp nhất, phản ánh tình hình tài chính một cách toàn diện và có thể so sánh trên phạm vi toàn cầu. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (LCTT), mặc dù rất quan trọng để đánh giá khả năng thanh khoản, vẫn chưa được áp dụng rộng rãi trong hệ thống báo cáo tài chính HCSN tại Việt Nam. Vì vậy, nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến việc vận dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IPSAS 2) về Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là rất cần thiết.

1.1. Tầm quan trọng của IFRS trong bối cảnh hội nhập

Hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi Việt Nam phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính quốc tế. Việc áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) giúp tăng cường tính minh bạch và khả năng so sánh của báo cáo tài chính, từ đó thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao uy tín của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Theo một nghiên cứu của Bergmann (2009), việc quản lý tài chính công và thực hiện công khai tài chính là rất quan trọng, và hệ thống kế toán là một trong những chức năng giúp thực hiện điều đó.

1.2. Vấn đề đặt ra Sự khác biệt giữa VAS và IFRS

Hệ thống kế toán Việt Nam (VAS) vẫn còn nhiều điểm khác biệt so với Chuẩn mực kế toán quốc tế. Điều này gây khó khăn cho việc so sánh báo cáo tài chính của các doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp trên thế giới. Đặc biệt, việc thiếu Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (LCTT) theo chuẩn mực quốc tế trong hệ thống báo cáo tài chính HCSN là một hạn chế lớn. Cần có nghiên cứu để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IFRS tại Việt Nam để có thể ban hành các quy định phù hợp. Chan (2006) cũng nhấn mạnh rằng hệ thống kế toán tốt góp phần cải thiện quản lý tài chính nhà nước, góp phần phát triển kinh tế xã hội.

II. Thách Thức Vận Dụng Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế ở VN

Việc vận dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) tại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức. Sự khác biệt giữa VAS và IFRS, thiếu hụt nguồn nhân lực kế toán có trình độ IFRS, chi phí chuyển đổi sang IFRS, và hệ thống pháp lý chưa hoàn thiện là những rào cản lớn. Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu khắt khe của IFRS. Bên cạnh đó, việc thiếu hướng dẫn cụ thể và sự hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý nhà nước cũng làm chậm quá trình áp dụng IFRS tại Việt Nam. Việc áp dụng IFRS cho SMEs tại Việt Nam cần có lộ trình và giải pháp phù hợp để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

2.1. Rào cản về nguồn nhân lực kế toán IFRS

Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt nguồn nhân lực kế toán có kiến thức và kinh nghiệm về Chuẩn mực kế toán quốc tế. Việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ kế toán viên để đáp ứng yêu cầu của IFRS đòi hỏi thời gian và nguồn lực đáng kể. Các trường đại học và các tổ chức nghề nghiệp cần tăng cường giảng dạy và đào tạo về IFRS để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán.

2.2. Chi phí và gánh nặng cho doanh nghiệp khi áp dụng IFRS

Việc chuyển đổi sang Chuẩn mực kế toán quốc tế đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin, phần mềm kế toán, và đào tạo nhân viên. Chi phí này có thể là một gánh nặng lớn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần có các chính sách hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ phía nhà nước để giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn này. Theo Chan (2006), chi phí cơ hội của các nguồn lực được sử dụng trong việc cải thiện thông tin tài chính của chính phủ ở các nước đang phát triển thì cao hơn rất nhiều tại các nước phát triển.

2.3. Hệ thống pháp lý và chính sách kế toán Việt Nam

Hệ thống pháp lý và chính sách kế toán của Việt Nam cần được điều chỉnh và hoàn thiện để phù hợp với Chuẩn mực kế toán quốc tế. Các quy định pháp luật cần rõ ràng, minh bạch và nhất quán để tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng IFRS. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước là rất quan trọng để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.

III. Giải Pháp Vận Dụng IFRS ở Việt Nam Hiệu Quả Nhất

Để vận dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) hiệu quả tại Việt Nam, cần có một lộ trình rõ ràng, phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam. Cần tập trung vào việc đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp, hoàn thiện hệ thống pháp lý, và tăng cường hợp tác quốc tế. Việc áp dụng IFRS cần được thực hiện từng bước, bắt đầu từ các doanh nghiệp lớn và sau đó mở rộng ra các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, cần có sự giám sát chặt chẽ từ phía cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo tính tuân thủ và hiệu quả của việc áp dụng IFRS. Việc áp dụng kế toán theo cơ sở dồn tích là một điều kiện cần thiết (Bergmann, 2009; Athukorala và Reid, 2003).

3.1. Xây dựng lộ trình chuyển đổi sang IFRS chi tiết

Cần có một lộ trình chuyển đổi sang IFRS chi tiết, xác định rõ các giai đoạn, mục tiêu, và các biện pháp thực hiện. Lộ trình này cần được xây dựng dựa trên sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức nghề nghiệp, và các chuyên gia kế toán. Lộ trình cần xem xét đến đặc điểm của từng ngành, từng loại hình doanh nghiệp, và từng khu vực địa lý.

3.2. Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực kế toán IFRS

Cần tăng cường đào tạo nguồn nhân lực kế toán có kiến thức và kinh nghiệm về Chuẩn mực kế toán quốc tế. Các trường đại học và các tổ chức nghề nghiệp cần cập nhật chương trình giảng dạy, mời các chuyên gia quốc tế tham gia giảng dạy, và tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn về IFRS. Đồng thời, cần khuyến khích các kế toán viên tự học và tự nghiên cứu về IFRS.

3.3. Hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp áp dụng IFRS

Cần có các chính sách hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp trong quá trình áp dụng IFRS. Các chính sách này có thể bao gồm giảm thuế, cho vay ưu đãi, và hỗ trợ chi phí đào tạo. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn vốn vay từ các tổ chức tài chính quốc tế. Chính phủ nên quan tâm và có những chính sách giúp các doanh nghiệp chuyển đổi hiệu quả hơn.

IV. Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Các Nhân Tố Đến Vận Dụng IFRS

Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) tại Việt Nam cho thấy nhiều yếu tố tác động đến quá trình này. Nhận thức của nhà quản lý, trình độ của kế toán viên, cộng đồng kế toán, công tác thanh tra, kiểm tra, kinh nghiệm ban hành chuẩn mực, và hệ thống thông tin đều có vai trò quan trọng. Sự kỳ vọng lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ cũng là một yếu tố đáng kể. Mô hình nghiên cứu đề nghị cần xem xét đầy đủ các yếu tố này để có thể đưa ra các khuyến nghị phù hợp. Theo kết quả nghiên cứu của Bellanca và Vandernoot, các báo cáo tại Bỉ không hoàn toàn thực hiện theo IPSAS 1, 6 và 22, nhưng một số thông tin, dữ liệu có thể được ghi nhận. Tuy nhiên, bài nghiên cứu này lấy bối cảnh cải cách của Bỉ năm 2003.

4.1. Tác động của nhận thức quản lý và trình độ kế toán viên

Nhận thức của nhà quản lý về lợi ích của Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) có ảnh hưởng lớn đến quyết định áp dụng IFRS tại doanh nghiệp. Trình độ của kế toán viên cũng là một yếu tố quan trọng, vì kế toán viên là người trực tiếp thực hiện việc chuyển đổi và áp dụng IFRS. Cần nâng cao nhận thức của nhà quản lý và trình độ của kế toán viên để thúc đẩy quá trình áp dụng IFRS.

4.2. Vai trò của cộng đồng kế toán và công tác thanh tra

Cộng đồng kế toán, bao gồm các tổ chức nghề nghiệp, các chuyên gia kế toán, và các nhà nghiên cứu, có vai trò quan trọng trong việc chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, và hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS). Công tác thanh tra, kiểm tra cũng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính tuân thủ và hiệu quả của việc áp dụng IFRS. Cần phát huy vai trò của cộng đồng kế toán và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra.

4.3. Ảnh hưởng của hệ thống thông tin và kinh nghiệm

Một hệ thống thông tin hiệu quả là điều kiện cần thiết để áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) thành công. Kinh nghiệm ban hành chuẩn mực cũng đóng vai trò quan trọng. Các quốc gia đã có kinh nghiệm áp dụng IFRS thường có quá trình chuyển đổi suôn sẻ hơn. Cần đầu tư vào hệ thống thông tin và học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác.

V. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về IFRS

Việc vận dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) tại Việt Nam là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan. Nghiên cứu này đã xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình này, từ đó đưa ra các khuyến nghị để thúc đẩy việc áp dụng IFRS tại Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn còn một số hạn chế, cần được khắc phục trong các nghiên cứu tương lai. Cần có thêm các nghiên cứu về tác động của IFRS đến doanh nghiệp, về chi phí và lợi ích của việc áp dụng IFRS, và về các giải pháp để giảm thiểu các tác động tiêu cực của IFRS.

5.1. Các kiến nghị cụ thể để thúc đẩy vận dụng IFRS

Cần có các kiến nghị cụ thể để thúc đẩy vận dụng IFRS tại Việt Nam, bao gồm: Xây dựng lộ trình chuyển đổi chi tiết, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp, hoàn thiện hệ thống pháp lý, tăng cường hợp tác quốc tế, phát huy vai trò của cộng đồng kế toán, và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra. Các kiến nghị này cần được thực hiện một cách đồng bộ và nhất quán.

5.2. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo

Đề tài vẫn còn một số hạn chế, như phạm vi nghiên cứu còn hẹp, mẫu khảo sát chưa đại diện, và phương pháp nghiên cứu còn đơn giản. Các nghiên cứu tiếp theo cần mở rộng phạm vi nghiên cứu, tăng cường mẫu khảo sát, sử dụng các phương pháp nghiên cứu phức tạp hơn, và xem xét đến các yếu tố văn hóa, xã hội, và chính trị. Cần lưu ý rằng kế toán cơ sở dồn tích không phải là một giải pháp kỳ diệu để cải thiện hiệu quả quản lý tài chính công. Nó chỉ đơn giản là một công cụ để có được thông tin tốt hơn về chi phí thực sự của các đơn vị thuộc khu vực công.

Tổng quan nghiên cứu

Việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS) vào hệ thống kế toán hành chính sự nghiệp tại Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Theo ước tính, hiện nay các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Việt Nam chưa áp dụng Báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong hệ thống báo cáo tài chính, trong khi báo cáo này đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin minh bạch về dòng tiền, khả năng thanh toán và dự báo tài chính. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế số 2 (IPSAS 2) về Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tại các đơn vị hành chính sự nghiệp ở Việt Nam, tập trung khảo sát tại thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam trong quý 3 năm 2015. Nghiên cứu nhằm đo lường mức độ tác động của các nhân tố như nhận thức của người quản lý, trình độ kế toán viên, cộng đồng kế toán, công tác thanh tra kiểm tra, kinh nghiệm ban hành chuẩn mực và hệ thống thông tin đến việc vận dụng IPSAS 2. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách xây dựng hệ thống chuẩn mực kế toán công phù hợp, góp phần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và thu hút đầu tư nước ngoài thông qua cải thiện chất lượng báo cáo tài chính khu vực công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết nền tảng để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng IPSAS 2:

• Thuyết hành động hợp lý (TRA): Nhấn mạnh ý định thực hiện hành vi là yếu tố quyết định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ và tiêu chuẩn chủ quan liên quan đến hành vi.
• Lý thuyết hành vi dự định (TPB): Mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức, phản ánh khả năng và điều kiện thực hiện hành vi.
• Kinh tế học thể chế (Institutional Economics): Phân tích các ràng buộc chính thức và phi chính thức, chi phí giao dịch, thông tin bất đối xứng và quyền sở hữu ảnh hưởng đến hành vi tổ chức và cá nhân trong việc áp dụng chuẩn mực kế toán.

Ba lý thuyết này hỗ trợ nhận diện các nhân tố như nhận thức, trình độ chuyên môn, công tác kiểm tra, kinh nghiệm ban hành chuẩn mực và hệ thống thông tin trong mô hình nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp khảo sát thực tế. Dữ liệu được thu thập thông qua bảng câu hỏi thiết kế theo thang đo Likert 5 điểm, khảo sát các đối tượng là kế toán viên, kiểm toán viên và người quản lý tại các đơn vị hành chính sự nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam trong quý 3 năm 2015. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 200 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS với các bước phân tích gồm kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để đo lường mức độ tác động của các nhân tố độc lập đến biến phụ thuộc là sự kỳ vọng lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo quy trình gồm xây dựng thang đo, thu thập dữ liệu, kiểm định chất lượng thang đo, phân tích nhân tố và hồi quy, từ đó đưa ra kết luận và kiến nghị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức của người quản lý đơn vị có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến việc vận dụng IPSAS 2, với hệ số hồi quy đạt khoảng 0.45 và mức ý nghĩa p < 0.01. Khoảng 68% người quản lý được khảo sát thể hiện sự quan tâm cao đến vai trò của kế toán trong ra quyết định.

2. Trình độ của kế toán viên cũng là nhân tố quan trọng, có hệ số hồi quy khoảng 0.38, p < 0.05. Khoảng 60% kế toán viên được khảo sát có khả năng đọc hiểu chuẩn mực kế toán quốc tế và tham gia các khóa đào tạo bổ sung.

3. Cộng đồng kế toán gồm các tổ chức nghề nghiệp, đồng nghiệp và cơ quan thuế có ảnh hưởng tích cực với hệ số hồi quy 0.30, p < 0.05. Khoảng 55% kế toán viên thường xuyên tham gia hội thảo chuyên đề và nhận tư vấn từ cộng đồng.

4. Công tác thanh tra, kiểm tra có tác động tích cực nhưng mức độ thấp hơn, hệ số hồi quy khoảng 0.25, p < 0.1. Các báo cáo tài chính được lập định kỳ nhằm phục vụ công tác quản lý và quyết toán ngân sách.

5. Kinh nghiệm ban hành chuẩn mực và hệ thống thông tin cũng được xác định là các nhân tố có ảnh hưởng tích cực, với hệ số hồi quy lần lượt là 0.22 và 0.28, phản ánh tầm quan trọng của việc có thông tư hướng dẫn kèm theo chuẩn mực và sự phát triển hệ thống thông tin kế toán liên kết.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhận thức của người quản lý là nhân tố quyết định hàng đầu, phù hợp với lý thuyết hành vi dự định khi ý định và thái độ ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi vận dụng chuẩn mực. Trình độ kế toán viên đóng vai trò then chốt do tính phức tạp của báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo IPSAS 2 đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành. Cộng đồng kế toán tạo môi trường hỗ trợ, giúp kế toán viên cập nhật kiến thức và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Công tác thanh tra, kiểm tra tuy có tác động nhưng còn hạn chế do mục tiêu chính của các báo cáo hiện nay chủ yếu là quyết toán ngân sách, chưa hướng đến minh bạch tài chính toàn diện. Kinh nghiệm ban hành chuẩn mực và hệ thống thông tin là các yếu tố thể hiện sự chuẩn bị về mặt chính sách và công nghệ, cần được đầu tư nâng cao để hỗ trợ việc áp dụng IPSAS hiệu quả hơn. Các biểu đồ phân tích hồi quy và ma trận tương quan có thể minh họa rõ mức độ ảnh hưởng và mối quan hệ giữa các nhân tố, giúp người đọc dễ dàng hình dung cấu trúc mô hình nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức của người quản lý đơn vị thông qua các chương trình đào tạo, hội thảo chuyên sâu về lợi ích và cách vận dụng IPSAS 2, nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo trong việc áp dụng chuẩn mực kế toán công. Thời gian thực hiện đề xuất này trong vòng 12 tháng, chủ thể thực hiện là Bộ Tài chính phối hợp với các trường đại học và tổ chức đào tạo chuyên ngành.

2. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng trình độ kế toán viên bằng cách tổ chức các khóa học chuyên sâu về IPSAS, đặc biệt là kỹ năng lập và phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Mục tiêu nâng tỷ lệ kế toán viên có chứng chỉ chuyên môn lên ít nhất 70% trong 2 năm tới. Các đơn vị hành chính sự nghiệp phối hợp với các trung tâm đào tạo và hiệp hội kế toán chịu trách nhiệm thực hiện.

3. Phát triển và củng cố cộng đồng kế toán thông qua việc thành lập các câu lạc bộ chuyên môn, tổ chức hội thảo, tọa đàm thường xuyên để trao đổi kinh nghiệm và cập nhật chuẩn mực mới. Mục tiêu là tăng cường sự gắn kết và hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng kế toán trong vòng 18 tháng.

4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm đảm bảo việc tuân thủ chuẩn mực kế toán công quốc tế, đồng thời mở rộng phạm vi kiểm tra không chỉ tập trung vào quyết toán ngân sách mà còn đánh giá tính minh bạch và toàn vẹn thông tin tài chính. Cơ quan thanh tra tài chính phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện trong vòng 1 năm.

5. Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán công bằng cách đầu tư nâng cấp phần mềm, kết nối dữ liệu giữa các đơn vị hành chính sự nghiệp và cơ quan quản lý cấp trên, đảm bảo tính đồng bộ và chính xác của dữ liệu. Mục tiêu hoàn thành trong vòng 3 năm, do Bộ Tài chính và các cơ quan công nghệ thông tin chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách tài chính công: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng và hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán công quốc tế phù hợp với điều kiện Việt Nam, giúp nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính nhà nước.

2. Lãnh đạo và quản lý các đơn vị hành chính sự nghiệp: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng IPSAS 2, từ đó có chiến lược nâng cao nhận thức và hỗ trợ công tác kế toán trong đơn vị, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

3. Kế toán viên và chuyên gia kiểm toán khu vực công: Nắm bắt kiến thức về chuẩn mực kế toán công quốc tế, đặc biệt là Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và áp dụng hiệu quả trong thực tiễn công tác kế toán.

4. Các tổ chức đào tạo và nghiên cứu về kế toán, tài chính công: Tài liệu tham khảo quan trọng để phát triển chương trình đào tạo, nghiên cứu sâu hơn về vận dụng IPSAS và cải cách kế toán công tại Việt Nam, đồng thời làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế lại quan trọng đối với Việt Nam?
   Việc áp dụng IPSAS giúp nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và khả năng so sánh báo cáo tài chính khu vực công trên phạm vi quốc tế, từ đó thu hút đầu tư và cải thiện quản lý tài chính nhà nước.

2. Những khó khăn chính khi vận dụng IPSAS 2 tại các đơn vị hành chính sự nghiệp là gì?
   Khó khăn bao gồm trình độ kế toán viên chưa đồng đều, thiếu kinh nghiệm vận dụng chuẩn mực quốc tế, hệ thống thông tin chưa đồng bộ và sự khác biệt trong chế độ kế toán hiện hành so với IPSAS.

3. Làm thế nào để nâng cao nhận thức của người quản lý về IPSAS?
   Thông qua các chương trình đào tạo, hội thảo chuyên đề, cung cấp tài liệu hướng dẫn và tạo môi trường trao đổi kinh nghiệm nhằm giúp người quản lý hiểu rõ lợi ích và cách vận dụng chuẩn mực.

4. Vai trò của cộng đồng kế toán trong việc áp dụng IPSAS là gì?
   Cộng đồng kế toán hỗ trợ chia sẻ kiến thức, tư vấn kỹ thuật và tạo điều kiện cho kế toán viên cập nhật chuẩn mực mới, góp phần nâng cao chất lượng công tác kế toán trong khu vực công.

5. Hệ thống thông tin ảnh hưởng như thế nào đến việc vận dụng IPSAS?
   Hệ thống thông tin kế toán hiện đại, kết nối và đồng bộ giúp thu thập, xử lý và tổng hợp dữ liệu nhanh chóng, chính xác, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế.

Kết luận

• Luận văn đã xác định sáu nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến việc vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế số 2 tại các đơn vị hành chính sự nghiệp ở Việt Nam: nhận thức người quản lý, trình độ kế toán viên, cộng đồng kế toán, công tác thanh tra kiểm tra, kinh nghiệm ban hành chuẩn mực và hệ thống thông tin.
• Nhận thức của người quản lý và trình độ kế toán viên là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, đóng vai trò quyết định trong việc áp dụng IPSAS 2.
• Việc hoàn thiện hệ thống thông tin và tăng cường công tác thanh tra kiểm tra góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong báo cáo tài chính khu vực công.
• Các kiến nghị đề xuất tập trung vào nâng cao năng lực con người, phát triển cộng đồng nghề nghiệp, cải tiến hệ thống công nghệ thông tin và hoàn thiện chính sách ban hành chuẩn mực.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, xây dựng hệ thống thông tin đồng bộ và thực hiện các cuộc kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo việc áp dụng IPSAS 2 hiệu quả và bền vững.

Hành động ngay hôm nay để góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính công và hội nhập quốc tế!