Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực ngân hàng thương mại tại Việt Nam, việc gia tăng nguồn vốn huy động từ khách hàng cá nhân (KHCN) thông qua tiền gửi tiết kiệm trở thành một nhiệm vụ trọng yếu. Theo số liệu từ Ngân hàng TNHH MTV Shinhan Việt Nam (NHSHVN), nguồn vốn huy động từ tiền gửi tiết kiệm KHCN đã tăng từ 10.786 tỷ đồng năm 2017 lên 42.552 tỷ đồng năm 2022, tương đương mức tăng 31.766 tỷ đồng trong vòng 5 năm. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển bền vững, NHSHVN cần hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của KHCN nhằm xây dựng chiến lược phù hợp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định và đo lường các nhân tố tác động đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của KHCN tại NHSHVN, đồng thời đề xuất các hàm ý chính sách nhằm thu hút khách hàng gửi tiết kiệm, góp phần gia tăng vốn huy động. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi thời gian từ năm 2017 đến 2022, với dữ liệu sơ cấp thu thập từ 238 khách hàng cá nhân tại NHSHVN trong giai đoạn tháng 7 đến tháng 8 năm 2022. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho NHSHVN trong việc nâng cao hiệu quả huy động vốn, đồng thời đóng góp vào sự phát triển ổn định của hệ thống ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên sự kết hợp của nhiều lý thuyết và mô hình nghiên cứu nhằm làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân:

  • Lý thuyết hành vi hoạch định (Theory of Planned Behavior - TPB) của Ajzen (1991) nhấn mạnh ba yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi: thái độ đối với hành vi, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Trong bối cảnh gửi tiền tiết kiệm, thái độ tích cực, sự ủng hộ từ người thân và cảm nhận khả năng kiểm soát sẽ thúc đẩy quyết định gửi tiền.

  • Mô hình lý thuyết tín hiệu của Erdem và Swait (1998) tập trung vào vai trò của tín hiệu trong việc giảm bất cân xứng thông tin trên thị trường, gồm các yếu tố như rủi ro cảm nhận, chất lượng cảm nhận và chi phí thông tin, ảnh hưởng đến lợi ích mong đợi và xu hướng tiêu dùng.

  • Mô hình xu hướng tiêu dùng của Dodds, Monroe và Grewal (1991) cho thấy giá cả và thương hiệu là hai yếu tố quan trọng tác động đến chất lượng cảm nhận và xu hướng tiêu dùng của khách hàng.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: lợi ích tài chính, hình ảnh ngân hàng, chất lượng dịch vụ, sự thuận tiện và uy tín ngân hàng. Những nhân tố này được lựa chọn dựa trên tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước, phù hợp với đặc thù hoạt động của NHSHVN.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Phương pháp định tính: Thảo luận nhóm chuyên gia tại NHSHVN nhằm hiệu chỉnh thang đo các nhân tố tác động và mô hình nghiên cứu.

  • Phương pháp định lượng: Thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua bảng hỏi khảo sát 238 khách hàng cá nhân đã và đang gửi tiết kiệm tại NHSHVN, áp dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS phiên bản 22.0.

Quy trình phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến quyết định gửi tiền tiết kiệm. Ngoài ra, kiểm định ANOVA và T-test được thực hiện để so sánh sự khác biệt về quyết định gửi tiền tiết kiệm giữa các nhóm khách hàng có đặc điểm nhân khẩu học khác nhau.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năm nhân tố tác động đến quyết định gửi tiền tiết kiệm được xác định theo thứ tự mức độ ảnh hưởng giảm dần gồm: Chất lượng dịch vụ (β = 0,339), Lợi ích tài chính (β = 0,328), Sự thuận tiện (β = 0,315), Uy tín ngân hàng (β = 0,307), và Hình ảnh ngân hàng (β = 0,304). Mô hình hồi quy tuyến tính đa biến có mức độ phù hợp với dữ liệu là 69,6%.

  2. Không có sự khác biệt đáng kể về quyết định gửi tiền tiết kiệm giữa các nhóm khách hàng phân theo độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp và trình độ học vấn (kết quả kiểm định ANOVA và T-test).

  3. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về quyết định gửi tiền tiết kiệm theo nhóm thu nhập: khách hàng có thu nhập cao hơn có xu hướng gửi tiền tiết kiệm nhiều hơn, phản ánh mối quan hệ tích cực giữa thu nhập và quyết định gửi tiền.

  4. Mức độ hài lòng và tin tưởng vào chất lượng dịch vụ được khách hàng đánh giá cao, góp phần quan trọng vào quyết định gửi tiền tiết kiệm. Các yếu tố như thái độ phục vụ của nhân viên, thủ tục nhanh gọn và sự an toàn trong giao dịch được khách hàng nhấn mạnh.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của chất lượng dịch vụ và lợi ích tài chính trong việc thu hút khách hàng gửi tiền tiết kiệm. Sự thuận tiện trong giao dịch, bao gồm vị trí chi nhánh, thủ tục đơn giản và dịch vụ trực tuyến, cũng là yếu tố không thể thiếu trong bối cảnh hiện đại.

Việc không tìm thấy sự khác biệt về quyết định gửi tiền theo độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp và trình độ học vấn cho thấy các nhân tố ảnh hưởng chủ yếu là thuộc về trải nghiệm và nhận thức về dịch vụ ngân hàng hơn là đặc điểm cá nhân. Ngược lại, sự khác biệt theo thu nhập phản ánh khả năng tài chính là điều kiện tiên quyết để khách hàng có thể gửi tiền tiết kiệm với số tiền lớn hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hệ số β của từng nhân tố, biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ khách hàng theo nhóm thu nhập và biểu đồ hộp so sánh quyết định gửi tiền theo các nhóm nhân khẩu học. Bảng tổng hợp kết quả kiểm định ANOVA và T-test cũng giúp minh họa rõ ràng sự khác biệt hoặc không khác biệt giữa các nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng dịch vụ: Tăng cường đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp và nghiệp vụ chuyên môn, cải tiến quy trình giao dịch để giảm thời gian chờ đợi, đảm bảo sự thân thiện và chuyên nghiệp trong phục vụ khách hàng. Mục tiêu tăng điểm hài lòng dịch vụ lên ít nhất 8/10 trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự và phòng dịch vụ khách hàng NHSHVN thực hiện.

  2. Tối ưu hóa lợi ích tài chính cho khách hàng: Xây dựng các gói sản phẩm tiết kiệm đa dạng với lãi suất cạnh tranh, kèm theo các ưu đãi hấp dẫn như thưởng lãi suất, quà tặng hoặc chương trình tích điểm. Mục tiêu tăng trưởng số lượng khách hàng gửi tiết kiệm mới lên 15% trong 1 năm, do phòng sản phẩm và marketing triển khai.

  3. Cải thiện sự thuận tiện trong giao dịch: Mở rộng mạng lưới chi nhánh và điểm giao dịch tại các khu vực đông dân cư, phát triển dịch vụ gửi tiết kiệm trực tuyến với giao diện thân thiện, thủ tục đơn giản. Mục tiêu tăng tỷ lệ giao dịch online lên 30% trong 18 tháng, do phòng công nghệ thông tin và phòng vận hành phối hợp thực hiện.

  4. Xây dựng và duy trì uy tín ngân hàng: Tăng cường truyền thông về uy tín, an toàn và minh bạch trong hoạt động ngân hàng, đồng thời duy trì các chính sách bảo vệ quyền lợi khách hàng. Mục tiêu nâng cao chỉ số nhận diện thương hiệu lên 20% trong 2 năm, do phòng truyền thông và quan hệ công chúng đảm nhiệm.

  5. Tăng cường hình ảnh ngân hàng: Thực hiện các chiến dịch quảng bá thương hiệu, tổ chức sự kiện cộng đồng và các hoạt động xã hội nhằm nâng cao hình ảnh tích cực trong mắt khách hàng. Mục tiêu cải thiện chỉ số hình ảnh ngân hàng trên các khảo sát khách hàng lên 25% trong 2 năm, do phòng marketing và đối ngoại thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý NHSHVN: Nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm để xây dựng chiến lược kinh doanh và chính sách phù hợp, nâng cao hiệu quả huy động vốn.

  2. Phòng marketing và phát triển sản phẩm ngân hàng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các sản phẩm tiết kiệm và chương trình khuyến mãi đáp ứng nhu cầu khách hàng, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

  3. Nhân viên giao dịch và chăm sóc khách hàng: Hiểu rõ các yếu tố tác động đến hành vi khách hàng để nâng cao chất lượng phục vụ, tư vấn chính xác và thuyết phục khách hàng gửi tiền tiết kiệm.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình lý thuyết và kết quả phân tích để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan về hành vi khách hàng và huy động vốn ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại NHSHVN?
    Chất lượng dịch vụ và lợi ích tài chính là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số β lần lượt là 0,339 và 0,328, cho thấy khách hàng rất quan tâm đến trải nghiệm dịch vụ và lợi nhuận khi gửi tiền.

  2. Có sự khác biệt nào về quyết định gửi tiền tiết kiệm giữa các nhóm khách hàng theo độ tuổi hay giới tính không?
    Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về quyết định gửi tiền tiết kiệm giữa các nhóm khách hàng phân theo độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp và trình độ học vấn, điều này được kiểm định bằng ANOVA và T-test.

  3. Thu nhập ảnh hưởng như thế nào đến quyết định gửi tiền tiết kiệm?
    Khách hàng có thu nhập cao hơn có xu hướng gửi tiền tiết kiệm nhiều hơn, thể hiện mối quan hệ tích cực giữa thu nhập và quyết định gửi tiền, do khả năng tài chính tốt hơn.

  4. Tại sao sự thuận tiện lại quan trọng trong quyết định gửi tiền tiết kiệm?
    Sự thuận tiện giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận dịch vụ, tiết kiệm thời gian và công sức trong giao dịch, từ đó tăng khả năng lựa chọn gửi tiền tại ngân hàng đó, đặc biệt trong thời đại số hóa hiện nay.

  5. Làm thế nào ngân hàng có thể nâng cao uy tín và hình ảnh để thu hút khách hàng gửi tiền tiết kiệm?
    Ngân hàng cần duy trì hoạt động minh bạch, ổn định, đồng thời thực hiện các chiến dịch truyền thông tích cực, tổ chức sự kiện cộng đồng và cải thiện chất lượng dịch vụ để xây dựng niềm tin và hình ảnh tích cực trong mắt khách hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại NHSHVN gồm: chất lượng dịch vụ, lợi ích tài chính, sự thuận tiện, uy tín ngân hàng và hình ảnh ngân hàng.
  • Mô hình hồi quy tuyến tính đa biến giải thích được 69,6% sự biến thiên trong quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng.
  • Không có sự khác biệt về quyết định gửi tiền theo độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp và trình độ học vấn, nhưng có sự khác biệt theo nhóm thu nhập.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để NHSHVN xây dựng các chính sách và chiến lược thu hút khách hàng gửi tiền tiết kiệm hiệu quả hơn.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, tối ưu lợi ích tài chính, cải thiện sự thuận tiện, củng cố uy tín và hình ảnh ngân hàng nhằm gia tăng nguồn vốn huy động bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả huy động vốn tại NHSHVN và góp phần phát triển hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam!