## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và toàn cầu hóa, việc ứng dụng phần mềm kế toán (PMKT) tại các trường Đại học, Cao đẳng và Trung cấp ngày càng trở nên cần thiết. Theo ước tính, số lượng các trường đại học, cao đẳng và trung cấp tại khu vực phía Nam Việt Nam đã tăng lên đáng kể trong giai đoạn 2018, kéo theo nhu cầu sử dụng PMKT để nâng cao hiệu quả công tác kế toán và quản lý tài chính. Tuy nhiên, việc lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp vẫn là thách thức lớn do sự đa dạng về nhà cung cấp, tính năng phần mềm và chi phí đầu tư.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn PMKT tại các trường đại học, cao đẳng và trung cấp, đồng thời đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố này. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 06 đến tháng 08 năm 2018, tại các tỉnh phía Nam Việt Nam, với đối tượng khảo sát là kế toán viên, kế toán trưởng, ban giám hiệu chuyên môn và chủ tịch hội đồng quản trị các trường có ý định hoặc đã sử dụng PMKT.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các nhà quản lý giáo dục lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác kế toán và quản lý tài chính, đồng thời hỗ trợ các nhà cung cấp phần mềm hiểu rõ nhu cầu thực tế của các đơn vị giáo dục để phát triển sản phẩm đáp ứng tốt hơn.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết nền tảng chính:

- **Lý thuyết hành vi dự định (TPB)**: Giải thích ý định hành vi lựa chọn PMKT dựa trên thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Thái độ tích cực đối với phần mềm kế toán sẽ thúc đẩy ý định lựa chọn và sử dụng phần mềm.

- **Lý thuyết hợp nhất chấp nhận và sử dụng công nghệ (UTAUT và UTAUT2)**: Mô hình này bổ sung các yếu tố như hiệu quả mong đợi, tính dễ sử dụng, ảnh hưởng xã hội, điều kiện hỗ trợ, động lực thụ hưởng, giá trị giá cả và thói quen, giúp giải thích hành vi chấp nhận công nghệ của người dùng.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: yêu cầu của người sử dụng, chức năng của phần mềm, nhà cung cấp phần mềm, chi phí và lợi ích sử dụng phần mềm, và sự lựa chọn phần mềm kế toán.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp gồm:

- **Phương pháp định tính**: Phỏng vấn 10 chuyên gia là kế toán trưởng, ban giám hiệu và chuyên viên phát triển phần mềm để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và điều chỉnh thang đo khảo sát. Mục đích nhằm đảm bảo tính phù hợp và rõ ràng của các biến quan sát.

- **Phương pháp định lượng**: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát gửi trực tiếp và qua các nền tảng trực tuyến như Google Docs, SurveyMonkey, Email. Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp thuận tiện phi xác suất, với cỡ mẫu khoảng X người tham gia.

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0, thực hiện các phân tích thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm định mô hình và giả thuyết, đồng thời kiểm định sự khác biệt theo các đặc điểm nhân khẩu học như giới tính, trình độ, chức vụ, loại hình đào tạo và quy mô đào tạo.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Yêu cầu của người sử dụng** có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự lựa chọn PMKT, với mức độ tác động khoảng X%, thể hiện qua việc phần mềm phải phù hợp với quy định pháp luật, đặc điểm tổ chức và nhu cầu xử lý thông tin kế toán.

- **Chức năng của phần mềm** được đánh giá là yếu tố quan trọng nhất, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng khoảng Y%. Các tính năng như tính linh hoạt, độ tin cậy, bảo mật, khả năng bảo trì và khả năng chuyển đổi được người dùng ưu tiên.

- **Nhà cung cấp phần mềm** cũng đóng vai trò quan trọng với mức độ ảnh hưởng khoảng Z%. Các yếu tố như hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo, bảo trì, danh tiếng và khả năng tư vấn của nhà cung cấp được đánh giá cao.

- **Chi phí và lợi ích sử dụng phần mềm** có tác động tích cực đến quyết định lựa chọn, chiếm khoảng W%. Người dùng cân nhắc chi phí bản quyền, chi phí đào tạo, bảo trì, nâng cấp và lợi ích tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả công việc.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của chức năng phần mềm và yêu cầu người sử dụng trong việc lựa chọn PMKT. Sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng của nhà cung cấp và chi phí phản ánh đặc thù của các đơn vị giáo dục so với doanh nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ ảnh hưởng của từng nhân tố, hoặc bảng phân tích hồi quy bội minh họa mức độ tác động và ý nghĩa thống kê của các biến độc lập.

Việc lựa chọn PMKT không chỉ dựa trên yếu tố kỹ thuật mà còn phụ thuộc vào sự phù hợp với môi trường hoạt động và khả năng hỗ trợ từ nhà cung cấp, điều này giúp giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả sử dụng phần mềm trong các trường học.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường khảo sát nhu cầu người dùng**: Các trường cần thường xuyên đánh giá và cập nhật yêu cầu sử dụng PMKT để lựa chọn phần mềm phù hợp, đảm bảo đáp ứng đầy đủ các nghiệp vụ kế toán và quản lý tài chính. Thời gian thực hiện: hàng năm; Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng kế toán.

- **Ưu tiên lựa chọn phần mềm có chức năng linh hoạt và bảo mật cao**: Nhà trường nên ưu tiên các phần mềm có khả năng tùy biến, bảo mật thông tin và hỗ trợ nâng cấp liên tục để phù hợp với thay đổi của chế độ kế toán. Thời gian: trong quá trình lựa chọn phần mềm; Chủ thể: Ban quản lý dự án CNTT.

- **Chọn nhà cung cấp uy tín, có dịch vụ hỗ trợ tốt**: Lựa chọn nhà cung cấp có kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật nhanh chóng, đào tạo người dùng và bảo trì phần mềm hiệu quả nhằm đảm bảo vận hành ổn định. Thời gian: trước và sau khi triển khai phần mềm; Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng CNTT.

- **Xây dựng kế hoạch chi phí hợp lý và minh bạch**: Các trường cần lập kế hoạch ngân sách chi tiết cho việc mua sắm, đào tạo, bảo trì và nâng cấp phần mềm, đảm bảo chi phí phù hợp với khả năng tài chính và mang lại lợi ích tối đa. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: Phòng tài chính và kế toán.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Ban giám hiệu các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp**: Hỗ trợ ra quyết định lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp với đặc thù và quy mô của đơn vị.

- **Phòng kế toán và tài chính các trường**: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng để đề xuất và vận hành phần mềm kế toán hiệu quả.

- **Nhà cung cấp phần mềm kế toán**: Hiểu rõ nhu cầu và tiêu chí lựa chọn của các đơn vị giáo dục để phát triển sản phẩm phù hợp.

- **Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Kế toán, Quản trị kinh doanh**: Tham khảo mô hình nghiên cứu và kết quả phân tích về lựa chọn công nghệ trong lĩnh vực kế toán.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao chức năng phần mềm lại quan trọng nhất trong lựa chọn PMKT?**  
Chức năng phần mềm quyết định khả năng đáp ứng các nghiệp vụ kế toán và quản lý tài chính của đơn vị, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và độ chính xác của thông tin.

2. **Chi phí có phải là yếu tố quyết định trong lựa chọn phần mềm?**  
Chi phí là yếu tố quan trọng nhưng không phải quyết định duy nhất; lợi ích và tính phù hợp của phần mềm cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

3. **Làm thế nào để đánh giá nhà cung cấp phần mềm uy tín?**  
Có thể đánh giá qua kinh nghiệm phát triển sản phẩm, dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo, bảo trì và phản hồi từ khách hàng hiện tại.

4. **Phần mềm kế toán có cần phải linh hoạt và dễ nâng cấp không?**  
Rất cần thiết, vì các quy định kế toán và nhu cầu quản lý thay đổi theo thời gian, phần mềm phải đáp ứng được sự thay đổi này.

5. **Nghiên cứu này có áp dụng cho các doanh nghiệp không?**  
Mặc dù tập trung vào các trường học, các kết quả và mô hình nghiên cứu cũng có thể tham khảo để áp dụng cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

## Kết luận

- Xác định rõ các nhân tố chính ảnh hưởng đến sự lựa chọn phần mềm kế toán tại các trường Đại học, Cao đẳng và Trung cấp gồm: yêu cầu người sử dụng, chức năng phần mềm, nhà cung cấp và chi phí sử dụng.  
- Chức năng phần mềm và yêu cầu người sử dụng là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định lựa chọn.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học giúp các đơn vị giáo dục lựa chọn phần mềm phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác kế toán.  
- Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm hỗ trợ quá trình lựa chọn và sử dụng phần mềm kế toán hiệu quả.  
- Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm khảo sát nhu cầu định kỳ, lựa chọn nhà cung cấp uy tín và xây dựng kế hoạch chi phí hợp lý.

Hành động tiếp theo: Các trường nên áp dụng kết quả nghiên cứu để đánh giá và lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp, đồng thời các nhà cung cấp phần mềm cần nghiên cứu nhu cầu thực tế để cải tiến sản phẩm.