I. Tổng Quan Về Hệ Thống Học Tập Trực Tuyến LMS Học Viên Cao Học
Thế giới đang bước vào kỷ nguyên số, việc ứng dụng CNTT vào đời sống ngày càng quan trọng. Xã hội phát triển đòi hỏi nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Luật giáo dục nhấn mạnh bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu. Trong bối cảnh “lấy người học làm trung tâm”, giảng viên cần cập nhật kiến thức, đổi mới phương pháp giảng dạy và thúc đẩy vai trò tự học của học viên cao học. Việc áp dụng công nghệ học tập là cần thiết để phát huy tính sáng tạo và tự học. Hệ thống học tập trực tuyến LMS đang là xu hướng với nhiều ưu điểm: linh hoạt, tiết kiệm chi phí, dễ tiếp cận, nội dung đa dạng. Nhiều trường đại học triển khai nền tảng LMS như Moodle. HTTT giúp môi trường học tập không bị giới hạn, giảm chi phí đào tạo. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố cạnh tranh của doanh nghiệp và quốc gia. Nguồn vốn trí tuệ đóng góp quan trọng vào chiến lược và khả năng cạnh tranh. Nhu cầu học tập nâng cao trình độ ngày càng tăng, đặc biệt là đào tạo sau đại học. Đại dịch Covid-19 thúc đẩy hình thức DHTT. DHTT là toàn bộ hoạt động học tập sử dụng mạng internet (Fee, 2005; Cheng, 2006). Sự tương tác của người học và kỹ năng số của giảng viên góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
1.1. Tầm quan trọng của LMS trong đào tạo học viên cao học
Hiện nay các trường đại học đều triển khai hệ thống học tập trực tuyến mà trong đó nền tảng Moodle là nền tảng được sử dụng rộng rãi không chỉ ở Việt Nam và còn trên thế giới. Moodie là hệ thống quản lý học tập mã nguồn mở (gọi tắt là LMS) Với nhiệm vụ hỗ trợ sắp xếp, vận hành và quản lý khóa đào tạo, hệ thống LMS còn có chức năng mở rộng nhằm hướng dẫn các kỹ năng cho giảng viên và người học khai thác thông tin và quản lý thông tin cá nhân (Despotovic-Zrakic và cộng sự, 2012).
1.2. Ưu điểm của học tập trực tuyến đối với học viên cao học tại TP.HCM
Với sự phát triển của hệ thống internet cùng với CNTT hiện đại, hệ thống học tập trực tuyến ngày càng dễ dàng và tiện lợi tạo ra cơ hội mới cho các cơ sở giáo dục, đặc biệt trong số đó là các trường đại học. Một lợi ích khác có thể thấy hệ thống học tập trực tuyến giúp môi trường học tập và trao đổi tri thức không bị giới hạn về thời gian và không gian, đồng thời giảm chi phí đào tạo, các cơ sở giáo dục và cho xã hội.
II. Vấn Đề Thách Thức Ý Định Sử Dụng LMS Của Học Viên Cao Học
Triển khai DHTT đối với hệ đào tạo sau đại học, nhiều học viên cao học đã gặp khó khăn trong quá trình thích nghi và tiếp nhận sự thay đổi đột ngột. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng LMS là cần thiết. Một số nghiên cứu về hệ thống học tập trực tuyến ở Việt Nam và nước ngoài đã được thực hiện, nhưng chủ yếu tập trung vào phương pháp dạy học cho sinh viên. Hiện tại vẫn còn hạn chế trong công trình nghiên cứu về hệ đào tạo sau đại học, đặc biệt tại TP.HCM. Việc nghiên cứu hình thức DHTT là cơ sở để hệ đào tạo sau đại học hoạch định chiến lược. Nghiên cứu này nhằm làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng hệ thống LMS của học viên cao học. Đây là một vấn đề mới cần được quan tâm, đánh giá với mục đích tìm ra các nguyên nhân tác động và một số hàm ý quản trị nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến.
2.1. Khó khăn và rào cản khi học viên cao học tiếp cận LMS
Trong sự phát triển của mỗi quốc gia thì sự cạnh tranh về năng lực làm việc ngày càng gay gắt, điều đó cũng đòi hỏi người lao động phải thường xuyên cập nhật tri thức mới, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn và phát triển năng lực tự học, tự làm, bước ra khỏi điểm an toàn của bản thân. Vì thế, nhu cầu học tập nâng cao trình độ hiện nay cũng ngày càng tăng, nhất là nhu cầu đào tạo sau đại học.
2.2. Thiếu nghiên cứu về ý định sử dụng LMS cho học viên cao học tại TP.HCM
Trước bối cảnh đại dịch Covid-19 trên toàn thế giới đã và đang tác động mạnh mẽ trên toàn cầu trong những năm gần đây, các trường ĐH đã phải tạm dừng hình thức đào tạo truyền thống đây cũng là cơ hội thúc đẩy hình thức DHTT, một trong những giải pháp tối ưu giải quyết tình huống cách ly xã hội, tránh sự bùng nổ lây lan bệnh trong thời gian vừa qua.
III. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Sử Dụng LMS Của Học Viên
Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng hệ thống học tập trực tuyến LMS của học viên cao học tại các trường đại học ở TP.HCM. Dựa trên các lý thuyết và mô hình chấp nhận công nghệ (TAM), nghiên cứu xem xét các yếu tố như: Chất lượng hệ thống LMS, tính hữu ích cảm nhận, tính dễ sử dụng cảm nhận, chuẩn chủ quan, thái độ đối với LMS, sự hài lòng của học viên, hiệu quả học tập, môi trường học tập trực tuyến, động lực học tập, kinh nghiệm sử dụng LMS, hỗ trợ kỹ thuật, nội dung khóa học, giảng viên, tương tác trực tuyến, khả năng truy cập, chi phí học tập, thời gian học tập, thiết bị sử dụng, kết nối internet, độ tin cậy, bảo mật thông tin, và ứng dụng di động LMS. Các yếu tố này được đánh giá để xác định mức độ ảnh hưởng đến ý định sử dụng LMS của học viên cao học.
3.1. Tác động của tính hữu ích cảm nhận và tính dễ sử dụng đến ý định
DHTT được hiểu là toàn bộ các hoạt động học tập được sử dụng mạng internet hoặc mạng nội bộ (Fee, 2005). Hay nói rõ hơn DHTT là toàn bộ các hoạt động học tập có mục tiêu cụ thể, được triển khai thực hiện dựa trên nền tảng CNTT (Cheng, 2006). Nhờ sự tích cực tương tác của người học và kỹ năng số của giảng viên đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
3.2. Vai trò của chuẩn chủ quan và thái độ đối với LMS
Tuy nhiên, khi triển khai DHTT đối với hệ đào tạo sau đại học, nhiều học viên cao học đã gặp không ít khó khăn trong quá trình thích nghi và tiếp nhận sự thay đổi đột ngột. Do đó, bài nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến YĐSD hệ thống học tập trực tuyến (LMS) của học viên cao học tại các cơ sở giáo dục là việc làm thực sự cần thiết.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Các Yếu Tố Đến YĐSD LMS
Nghiên cứu khảo sát 313 học viên cao học tại TP.HCM cho thấy 06 yếu tố tác động đến ý định sử dụng LMS: nâng lực bản thân, tự nghiên cứu, động lực học tập, chuẩn chủ quan, tài chính, và tính hữu ích. Kết quả này được sử dụng để đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến cho học viên cao học. Cụ thể, cần tập trung vào việc phát triển nâng lực bản thân của học viên, khuyến khích tự nghiên cứu, tạo động lực học tập, đáp ứng chuẩn chủ quan của học viên, giảm chi phí tài chính, và tăng tính hữu ích của LMS.
4.1. Mức độ tác động của năng lực bản thân và tự nghiên cứu đến YĐSD
Hiện nay, có một số nghiên cứu về hệ thống học tập trực tuyến ở Việt Nam như của Phạm Minh và Bùi Ngọc Tuấn Anh (2020), Cao Thị Xuân Liên (2021) hay ở nước ngoài như Mo và cộng sự (2021), Alem và cộng sự (2016),. Nhưng chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu phương pháp dạy học cho đối tượng là sinh viên tham gia học tập trực tuyến và hiện tại vẫn tồn tại các hạn chế trong công trình nghiên cứu về hệ đào tạo sau đại học.
4.2. Ảnh hưởng của động lực học tập chuẩn chủ quan và tài chính
Việc nghiên cứu hình thức DHTT là cơ sở để hệ đào tạo sau đại học tại các trường hoạch định chiến lược đảm bảo các yếu tố giúp nhà trường thay đổi kịp thời và đáp ứng nhu cầu của xã hội và học viên. Đứng trước các vấn đề quan trọng của Covid-19 và giúp cho hệ thống đào tạo triển khai đồng bộ việc dạy học trực tuyến đối với bậc cao học tôi quyết định chọn đề tài để nghiên cứu nhằm làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng hệ thống HTTT của học viên cao học, đây là một vấn đề mới cần được quan tâm, đánh giá với mục đích tìm ra các nguyên nhân tác động và một số hàm ý quản trị nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trực tuyến.
V. Hàm Ý Quản Trị Giải Pháp Nâng Cao Ý Định Sử Dụng LMS
Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao ý định sử dụng LMS. Cần cải thiện chất lượng hệ thống LMS, tăng cường tính hữu ích và tính dễ sử dụng cảm nhận. Xây dựng môi trường học tập trực tuyến thân thiện, hỗ trợ học viên cao học. Tạo điều kiện để học viên phát triển năng lực bản thân và tự nghiên cứu. Cung cấp hỗ trợ kỹ thuật kịp thời và hiệu quả. Thiết kế nội dung khóa học hấp dẫn và phù hợp với nhu cầu của học viên. Khuyến khích tương tác trực tuyến giữa giảng viên và học viên. Đảm bảo khả năng truy cập dễ dàng và ổn định. Xem xét chi phí học tập để giảm gánh nặng cho học viên. Đảm bảo độ tin cậy và bảo mật thông tin của hệ thống.
5.1. Cải thiện chất lượng LMS và tăng tính hữu ích cho học viên
Nghiên cứu này góp phần xây dựng và tổng kết các lý thuyết về việc sử dụng hệ thống HTTT trong giảng dạy tại các trường đại học ở TP.HCM. Hi vọng nghiên cứu này góp phần tổng kết và bổ sung vào hệ thống thang đo còn thiếu cho các nghiên cứu trước đồng thời hình thành khung nghiên cứu để triển khai các nghiên cứu tương tự trong tương lai.
5.2. Xây dựng môi trường học tập trực tuyến thân thiện hỗ trợ học viên cao học
Trong bối cảnh hiện nay, khi mà khoa học công nghệ ngày càng phát triển thì việc giảng dạy ngày càng trở nên thuận lợi và dễ dàng. Việc đáp ứng được đa dạng nhu cầu học tập và học tập dễ dàng của học viên là chìa khóa then chốt để giữ chân và thu hút nhiều học viên hơn nữa, đặc biệt đối với các học viên có trình độ cao như hệ cao học hiện nay.
5.3. Đề xuất các giải pháp cụ thể về mặt kỹ thuật và sư phạm
Kết quả của bài nghiên cứu là cơ sở khoa học cho việc hoạch định các giải pháp để đáp ứng đa dạng nhu cầu học tập của học viên cao học. Nhằm nâng cao chất lượng đào tạo hệ cao học và thu hút thêm nhiều học viên trong tương lai tại các trường đại học ở TP.HCM.
VI. Hạn Chế Nghiên Cứu Hướng Phát Triển Về Học Tập Trực Tuyến LMS
Nghiên cứu này có một số hạn chế về phạm vi và phương pháp. Cần có thêm nghiên cứu với mẫu lớn hơn và đa dạng hơn. Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào các yếu tố khác chưa được xem xét trong nghiên cứu này, hoặc so sánh ý định sử dụng LMS giữa các nhóm học viên cao học khác nhau. Đồng thời, cần nghiên cứu sâu hơn về tác động của các yếu tố này đến hiệu quả học tập thực tế của học viên cao học.
6.1. Giới hạn về mẫu và phương pháp thu thập dữ liệu
Trong phương pháp nghiên cứu định tính tác giả sử dụng các kỹ thuật thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh, để tổng kết các nghiên cứu liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến YĐSD hệ thống HTTT của học viên cao học. Kế đó phỏng vấn nhóm chuyên gia là những người vừa có kiến thức và kinh nghiệm trong nghiên cứu về giáo dục đặt cơ sở để đề xuất mô hình nghiên cứu.
6.2. Đề xuất hướng nghiên cứu mở rộng trong tương lai
Trong phương pháp nghiên cứu định lượng được thực hiện thông qua bảng khảo sát với với 313 bảng câu hỏi nhằm đánh giá độ tin cậy thang đo, yếu tố ảnh hưởng đến YĐSD hệ thống HTTT của học viên cao học. Sau đó tác giả sử dụng phần mềm SPSS để phân tích dữ liệu thống kê.
