Tổng quan nghiên cứu

Dịch vụ logistics đóng vai trò thiết yếu trong chuỗi cung ứng và phát triển kinh tế, chiếm khoảng 10% giá trị hàng hóa lưu thông trong nước và lên đến 40% đối với hàng hóa quốc tế. Tại Việt Nam, ngành logistics đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng với nhiều cơ hội từ việc tự do hóa dịch vụ trong ASEAN và WTO. Công ty TNHH NIPPON EXPRESS VIET NAM, hoạt động từ năm 2000, đã mở rộng mạng lưới với nhiều chi nhánh và kho bãi, hướng tới duy trì tốc độ tăng trưởng và thích ứng với chính sách mở cửa của Việt Nam. Tuy nhiên, sự phát triển bền vững đòi hỏi đánh giá các yếu tố tác động để đề xuất chiến lược phù hợp.

Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ logistics tại NIPPON EXPRESS VIETNAM, phân tích mức độ tác động và mối liên hệ giữa các yếu tố, đồng thời đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động của công ty trong năm 2014, sử dụng dữ liệu thu thập từ 210 quan sát qua khảo sát định lượng và phỏng vấn định tính. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiểu biết về các yếu tố ảnh hưởng đến logistics tại Việt Nam, hỗ trợ doanh nghiệp và nhà quản lý trong việc hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về dịch vụ logistics và các yếu tố tác động đến sự phát triển dịch vụ logistics. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Dịch vụ logistics: Hoạt động thương mại tổ chức thực hiện các công việc như nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, làm thủ tục hải quan, tư vấn khách hàng nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
  • Chất lượng dịch vụ: Được đánh giá qua tính vượt trội, đặc trưng sản phẩm, tính cung ứng, thỏa mãn nhu cầu và giá trị tạo ra cho khách hàng.
  • Các yếu tố tác động đến dịch vụ logistics: Bao gồm nhóm yếu tố bên ngoài như môi trường pháp luật, điều kiện cơ sở hạ tầng và công nghệ, môi trường kinh doanh trong ngành, cạnh tranh và khách hàng; và nhóm yếu tố bên trong như tiềm lực doanh nghiệp, hệ thống thông tin nội bộ, nghiên cứu và phát triển.
  • Mô hình nghiên cứu đề xuất: Gồm 6 yếu tố tác động đến sự phát triển dịch vụ logistics tại NIPPON EXPRESS VIETNAM, trong đó có 4 yếu tố tác động tích cực (môi trường pháp luật, điều kiện cơ sở hạ tầng và công nghệ, tiềm lực doanh nghiệp, hệ thống thông tin nội bộ) và 1 yếu tố tác động tiêu cực (môi trường kinh doanh trong ngành).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính:

  • Nghiên cứu định tính: Thảo luận tay đôi với các cán bộ quản lý của NIPPON EXPRESS VIETNAM nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng và điều chỉnh bảng câu hỏi khảo sát. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện, thời gian phỏng vấn khoảng 15 phút mỗi người.
  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát với 210 quan sát từ nhân viên công ty. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 22, sử dụng các kỹ thuật phân tích như kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy đa biến (OLS).

Quy trình nghiên cứu gồm xây dựng thang đo, khảo sát sơ bộ, điều chỉnh thang đo, khảo sát chính thức và phân tích dữ liệu. Cỡ mẫu 210 được lựa chọn đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho phân tích hồi quy đa biến.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Môi trường pháp luật có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự phát triển dịch vụ logistics với hệ số hồi quy β = 0.298, cho thấy sự ổn định và hoàn thiện pháp luật tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động logistics.
  2. Điều kiện cơ sở hạ tầng và công nghệ cũng tác động tích cực với hệ số β = 0.276, phản ánh tầm quan trọng của hệ thống giao thông, kho bãi và ứng dụng công nghệ trong nâng cao chất lượng dịch vụ.
  3. Tiềm lực doanh nghiệp là yếu tố có tác động mạnh nhất với hệ số β = 0.341, thể hiện vai trò của nguồn lực tài chính, nhân lực và cơ sở vật chất trong phát triển dịch vụ logistics.
  4. Hệ thống thông tin nội bộ có tác động tích cực với β = 0.224, cho thấy việc đầu tư vào công nghệ thông tin giúp cải thiện hiệu quả quản lý và cung ứng dịch vụ.
  5. Môi trường kinh doanh trong ngành có tác động tiêu cực với β = -0.152, phản ánh sự cạnh tranh gay gắt và biến động kinh tế vĩ mô gây áp lực lên sự phát triển dịch vụ logistics.

Các kết quả trên được minh họa qua bảng hồi quy đa biến và biểu đồ tương quan, cho thấy mô hình nghiên cứu phù hợp với dữ liệu thực tế. Độ tin cậy của các thang đo đều đạt trên 0.7 theo Cronbach’s Alpha, đảm bảo tính nhất quán nội tại.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tác động tích cực của môi trường pháp luật và cơ sở hạ tầng là do sự ổn định chính trị, hoàn thiện hệ thống pháp luật và đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, kho bãi tại Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Tiềm lực doanh nghiệp được đánh giá cao vì NIPPON EXPRESS VIETNAM sở hữu nguồn lực tài chính và nhân sự chất lượng, đồng thời tận dụng thương hiệu mạnh từ công ty mẹ Nhật Bản.

Hệ thống thông tin nội bộ giúp công ty nâng cao khả năng quản lý và phối hợp các hoạt động logistics, phù hợp với nghiên cứu của King Lun Choy và cộng sự (2013) về vai trò của công nghệ thông tin trong ngành logistics. Môi trường kinh doanh trong ngành có tác động tiêu cực do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và biến động kinh tế vĩ mô, tương đồng với các nghiên cứu trước đây về áp lực cạnh tranh và rủi ro kinh tế trong ngành logistics.

Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho các giả thuyết đề xuất, đồng thời bổ sung kiến thức về các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ logistics tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp đa quốc gia như NIPPON EXPRESS VIETNAM.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hợp tác với cơ quan quản lý để cải thiện môi trường pháp luật: Chủ động tham gia phản biện chính sách, đề xuất các quy định hỗ trợ phát triển logistics, nhằm tạo môi trường kinh doanh ổn định và minh bạch. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với hiệp hội logistics.

  2. Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng và ứng dụng công nghệ mới: Mở rộng kho bãi, nâng cấp phương tiện vận tải, áp dụng hệ thống quản lý kho tự động và công nghệ thông tin hiện đại để nâng cao hiệu quả vận hành. Thời gian: 2-3 năm; Chủ thể: Phòng kỹ thuật và đầu tư.

  3. Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao tiềm lực doanh nghiệp: Tổ chức đào tạo chuyên sâu, thu hút nhân tài, đồng thời tăng cường quản lý tài chính để đảm bảo nguồn lực ổn định cho phát triển dịch vụ. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng nhân sự và tài chính.

  4. Cải thiện hệ thống thông tin nội bộ và quản lý dữ liệu: Đầu tư hệ thống ERP, nâng cao khả năng kết nối thông tin giữa các bộ phận, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời phục vụ quyết định quản lý. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin.

  5. Xây dựng chiến lược cạnh tranh và phát triển thị trường: Nghiên cứu thị trường, đa dạng hóa dịch vụ, tăng cường chăm sóc khách hàng để giảm thiểu tác động tiêu cực từ môi trường kinh doanh trong ngành. Thời gian: 1-3 năm; Chủ thể: Phòng marketing và kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp logistics: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện chính sách, tạo môi trường pháp luật và hạ tầng thuận lợi cho ngành logistics phát triển bền vững.

  3. Các nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, logistics: Là tài liệu tham khảo bổ ích về mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và thực tiễn phát triển dịch vụ logistics tại Việt Nam.

  4. Doanh nghiệp đa quốc gia và nhà đầu tư trong lĩnh vực logistics: Hiểu rõ môi trường kinh doanh, tiềm lực doanh nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng để đưa ra quyết định đầu tư và mở rộng hoạt động tại thị trường Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự phát triển dịch vụ logistics tại NIPPON EXPRESS VIETNAM?
    Tiềm lực doanh nghiệp có tác động mạnh nhất với hệ số β = 0.341, thể hiện vai trò quan trọng của nguồn lực tài chính, nhân lực và cơ sở vật chất trong phát triển dịch vụ.

  2. Môi trường pháp luật tác động như thế nào đến dịch vụ logistics?
    Môi trường pháp luật ổn định và hoàn thiện giúp doanh nghiệp chủ động kinh doanh, giảm rủi ro pháp lý, từ đó thúc đẩy sự phát triển dịch vụ logistics với tác động tích cực rõ rệt.

  3. Tại sao môi trường kinh doanh trong ngành lại có tác động tiêu cực?
    Sự cạnh tranh gay gắt, biến động kinh tế vĩ mô và yêu cầu ngày càng cao của khách hàng tạo áp lực lên doanh nghiệp, làm giảm khả năng phát triển dịch vụ logistics.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá các yếu tố tác động?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính để xác định yếu tố, sau đó khảo sát định lượng với 210 quan sát, phân tích bằng SPSS 22 qua các kỹ thuật Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy đa biến.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp logistics nâng cao hiệu quả thông qua hệ thống thông tin?
    Đầu tư hệ thống quản lý thông tin nội bộ hiện đại giúp cải thiện tính chính xác, kịp thời của dữ liệu, hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 5 yếu tố chính tác động đến sự phát triển dịch vụ logistics tại NIPPON EXPRESS VIETNAM, trong đó tiềm lực doanh nghiệp có ảnh hưởng mạnh nhất.
  • Môi trường pháp luật, cơ sở hạ tầng và công nghệ, hệ thống thông tin nội bộ đều có tác động tích cực, trong khi môi trường kinh doanh trong ngành có tác động tiêu cực.
  • Mô hình nghiên cứu được kiểm định phù hợp với dữ liệu thực tế, cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chiến lược phát triển dịch vụ logistics.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện môi trường pháp luật, nâng cấp hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và hệ thống thông tin nội bộ.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về phát triển dịch vụ logistics trong bối cảnh thị trường Việt Nam và khu vực.

Để tiếp tục phát triển, doanh nghiệp và các bên liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ nhằm điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường. Hành động ngay hôm nay sẽ giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành logistics đầy tiềm năng.