Học Thái Nguyên: Tổ chức xã hội và giá trị của người Dao ở Bắc Kạn (1986 - 2010)

• Người hướng dẫn: PGS.TS Đàm Thị Uẩn
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lịch sử
• Đề tài: Nghiên cứu về Tổ chức xã hội và giá trị của người Dao ở Bắc Kạn (1986 - 2010)
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Phương pháp nghiên cứu
• 1.4. Bố cục của đề tài
• 2. KHÁI QUÁT VỀ TỈNH BẮC KẠN
• 2.1. Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
• 2.2. Lịch sử hình thành và phát triển
• 2.3. Đặc điểm dân tộc và dân số
• 2.4. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 3. TỔ CHỨC XÃ HỘI CỦA NGƯỜI DAO Ở BẮC KẠN
• 3.1. Cơ cấu tổ chức xã hội
• 3.2. Các mối quan hệ xã hội
• 4. TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO CỦA NGƯỜI DAO Ở BẮC KẠN
• 4.1. Tín ngưỡng truyền thống
• 4.2. Tín ngưỡng và tôn giáo hiện nay
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan Nghiên cứu Người Dao Bắc Kạn 1986 2010

Trong bức tranh đa dạng của 54 dân tộc anh em trên lãnh thổ Việt Nam, dân tộc Dao giữ vị trí thứ chín về dân số. Bắc Kạn là một trong những tỉnh có đông người Dao sinh sống, chiếm trên 17,6% dân số toàn tỉnh, chỉ đứng sau dân tộc Tày. Trong quá trình tồn tại và phát triển, người Dao cùng với các dân tộc thiểu số khác đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa của tỉnh Bắc Kạn. Bên cạnh đó, trong bối cảnh mở cửa hiện nay của cơ chế thị trường, nhiều giá trị văn hóa truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Việc nghiên cứu về tổ chức xã hội và tín ngưỡng, tôn giáo của người Dao là điều cần thiết, ngoài ý nghĩa chính trị, xã hội còn mang đậm tính nhân văn bởi nó đi sâu vào việc nêu cao các giá trị vốn có trong bản sắc văn hóa của người Dao, đồng thời góp phần tôn vinh, gìn giữ và phát huy tinh hoa văn hóa của người Dao nói riêng và cộng đồng các dân tộc ở tỉnh Bắc Kạn nói chung.

1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên Bắc Kạn

Bắc Kạn là tỉnh miền núi nằm ở trung tâm nội địa vùng Đông Bắc Bắc Bộ Việt Nam, có vị trí chiến lược quan trọng. Tỉnh giáp Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên và Tuyên Quang, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương. Địa hình đa dạng, chủ yếu là đồi núi cao, ảnh hưởng lớn đến khí hậu và hệ sinh thái của tỉnh. Yếu tố này cũng tác động mạnh mẽ đến đời sống kinh tế và tổ chức xã hội người Dao ở khu vực này. Nghiên cứu địa bàn cư trú của người Dao ở Bắc Kạn là điều cần thiết để hiểu rõ hơn về sự thích nghi và phát triển của cộng đồng này.

1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội người Dao Bắc Kạn

Trong quá trình lịch sử, người Dao ở Bắc Kạn đã hình thành những đặc điểm kinh tế và xã hội riêng biệt. Nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp, lâm nghiệp và thủ công nghiệp truyền thống. Tổ chức xã hội truyền thống của người Dao đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự và bảo tồn văn hóa. Tuy nhiên, sự thay đổi của kinh tế thị trường đã tác động đến đời sống kinh tế người Dao và làm xuất hiện những biến đổi trong tổ chức xã hội của họ. Tìm hiểu về sự thay đổi giá trị của người Dao (1986-2010) là một phần quan trọng trong nghiên cứu này.

II. Khám phá Tổ chức Xã hội Người Dao Bắc Kạn

Tổ chức xã hội của người Dao ở Bắc Kạn là một hệ thống phức tạp, bao gồm các mối quan hệ cộng đồng, dòng họ và dân tộc. Mối quan hệ cộng đồng thôn, bản đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau. Tổ chức dòng họ người Dao có ảnh hưởng lớn đến việc quản lý đất đai, tài sản và giải quyết các tranh chấp. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc phân tích các yếu tố cấu thành tổ chức xã hội và vai trò của chúng trong đời sống người Dao.

2.1. Mối quan hệ cộng đồng thôn bản và dân tộc

Mối quan hệ cộng đồng thôn, bản đóng vai trò then chốt trong tổ chức xã hội người Dao. Các thành viên trong cộng đồng gắn bó chặt chẽ với nhau thông qua các hoạt động sản xuất, văn hóa và tín ngưỡng. Mối quan hệ dân tộc cũng là một yếu tố quan trọng, thể hiện sự đoàn kết và tương trợ giữa người Dao với các dân tộc khác. Nghiên cứu so sánh văn hóa Dao ở Bắc Kạn với các vùng khác sẽ giúp làm rõ hơn những đặc điểm riêng biệt của cộng đồng này.

2.2. Luật tục và vai trò trong điều hành xã hội

Luật tục đóng vai trò quan trọng trong việc điều hành và duy trì trật tự xã hội của người Dao. Các quy định về sử dụng đất, quản lý rừng và nguồn nước được thực hiện dựa trên luật tục truyền thống. Bên cạnh đó, luật tục cũng chi phối các mối quan hệ trong gia đình, hôn nhân và tang ma. Nghiên cứu này sẽ phân tích vai trò của phụ nữ trong xã hội người Dao và ảnh hưởng của luật tục đến quyền lợi của họ.

2.3. Quy định hôn nhân gia đình và ma chay người Dao

Hôn nhân gia đình người Dao có những quy định riêng, phản ánh các giá trị văn hóa và tín ngưỡng truyền thống. Các nghi lễ cưới hỏi được tổ chức trang trọng và mang nhiều ý nghĩa. Tương tự, các nghi lễ tang ma cũng được thực hiện cẩn thận, thể hiện sự tôn kính đối với người đã khuất. Nghiên cứu về phong tục tập quán người Dao Bắc Kạn sẽ giúp hiểu rõ hơn về những giá trị đạo đức và nhân văn của cộng đồng này.

III. Tín ngưỡng Tôn giáo Người Dao Bắc Kạn Thế nào

Tín ngưỡng, tôn giáo đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người Dao ở Bắc Kạn. Đời sống tín ngưỡng, tâm linh của họ gắn liền với nông nghiệp và các hoạt động sản xuất khác. Các nghi lễ truyền thống được tổ chức thường xuyên để cầu mong mùa màng bội thu, sức khỏe và bình an. Nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc khám phá tín ngưỡng người Dao và ảnh hưởng của chúng đến đời sống văn hóa, xã hội.

3.1. Cơ sở hình thành đời sống tín ngưỡng tâm linh

Đời sống tín ngưỡng, tâm linh của người Dao được hình thành dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm quan niệm về thế giới tự nhiên, quan hệ giữa con người và thần linh, và kinh nghiệm sống. Tín ngưỡng liên quan đến nông nghiệp đóng vai trò quan trọng, thể hiện sự gắn bó của người Dao với đất đai và mùa màng. Nghiên cứu tri thức bản địa của người Dao sẽ giúp hiểu rõ hơn về cơ sở hình thành đời sống tín ngưỡng của họ.

3.2. Nghi lễ truyền thống trong đời sống văn hóa tinh thần

Nghi lễ truyền thống người Dao được tổ chức trong nhiều dịp khác nhau, từ tang ma, cưới hỏi đến các lễ hội lớn. Các nghi lễ này không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo mà còn là dịp để cộng đồng giao lưu, gắn kết và truyền dạy các giá trị văn hóa. Tìm hiểu về lễ hội truyền thống của người Dao sẽ giúp khám phá những nét đặc sắc trong đời sống văn hóa của họ.

3.3. Lễ cấp sắc và bản sắc văn hóa Dao đặc trưng

Lễ cấp sắc là một trong những nghi lễ quan trọng nhất của người Dao, đánh dấu sự trưởng thành của một người đàn ông và khẳng định vị trí của anh ta trong cộng đồng. Lễ cấp sắc mang đậm bản sắc văn hóa Dao và thể hiện những giá trị truyền thống sâu sắc. Nghiên cứu này sẽ phân tích lễ cấp sắc và bản sắc văn hóa Dao để hiểu rõ hơn về ý nghĩa và vai trò của nghi lễ này.

IV. Ảnh hưởng Kinh tế Thị trường đến Giá trị Người Dao

Sự phát triển của kinh tế thị trường đã tạo ra những ảnh hưởng lớn đến giá trị và tổ chức xã hội của người Dao ở Bắc Kạn. Một mặt, kinh tế thị trường mang lại cơ hội phát triển kinh tế và nâng cao đời sống vật chất. Mặt khác, nó cũng tạo ra những thách thức đối với việc bảo tồn giá trị truyền thống và bản sắc văn hóa. Nghiên cứu này sẽ phân tích ảnh hưởng của kinh tế thị trường đến người Dao và đề xuất các giải pháp để bảo tồn văn hóa và phát triển bền vững.

4.1. Tác động của kinh tế thị trường đến đời sống vật chất

Kinh tế thị trường đã tạo ra những thay đổi đáng kể trong đời sống vật chất người Dao. Nhiều gia đình đã có cơ hội tăng thu nhập thông qua các hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Tuy nhiên, sự phân hóa giàu nghèo cũng trở nên rõ rệt hơn. Nghiên cứu này sẽ đánh giá tác động của kinh tế thị trường đến phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào Dao và đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp.

4.2. Biến đổi giá trị truyền thống và văn hóa người Dao

Kinh tế thị trường đã làm xuất hiện những biến đổi trong giá trị truyền thống và văn hóa người Dao. Một số giá trị truyền thống có nguy cơ bị mai một, trong khi các giá trị mới du nhập từ bên ngoài. Nghiên cứu này sẽ phân tích sự thay đổi giá trị của người Dao (1986-2010) và đề xuất các biện pháp để bảo tồn văn hóa người Dao.

4.3. Chính sách dân tộc và phát triển bền vững vùng Dao

Chính sách dân tộc đối với người Dao đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi và phát triển của cộng đồng này. Các chính sách cần tập trung vào việc hỗ trợ phát triển kinh tế, nâng cao trình độ dân trí, bảo tồn văn hóa và tăng cường sự tham gia của người Dao vào quá trình quản lý xã hội. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của chính sách dân tộc và đề xuất các giải pháp để phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào Dao một cách bền vững.

V. Kết luận và Tương lai Nghiên cứu Văn hóa Dao Bắc Kạn

Nghiên cứu về tổ chức xã hội và giá trị của người Dao ở Bắc Kạn giai đoạn 1986-2010 đã cung cấp những hiểu biết sâu sắc về quá trình phát triển và biến đổi của cộng đồng này. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, xã hội và bảo tồn văn hóa phù hợp. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu dân tộc học về người Dao để có cái nhìn toàn diện hơn về đời sống và văn hóa của họ.

5.1. Tổng kết kết quả nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn

Nghiên cứu đã làm rõ những đặc điểm cơ bản của tổ chức xã hội và giá trị người Dao ở Bắc Kạn, cũng như những ảnh hưởng của kinh tế thị trường và chính sách dân tộc đến cộng đồng này. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình phát triển kinh tế, xã hội và bảo tồn văn hóa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

5.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo và khuyến nghị chính sách

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các khía cạnh khác của đời sống người Dao, như văn hóa ẩm thực, văn hóa trang phục, ngôn ngữ, nghề thủ công truyền thống và tri thức bản địa. Bên cạnh đó, cần có các chính sách cụ thể để hỗ trợ phát triển kinh tế, nâng cao trình độ dân trí, bảo tồn văn hóa và tăng cường sự tham gia của người Dao vào quá trình quản lý xã hội.

Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Bắc Kạn, nằm ở vùng Đông Bắc Việt Nam, là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, trong đó người Dao chiếm khoảng 17,6% dân số toàn tỉnh với hơn 51.800 người theo thống kê năm 2009. Qua giai đoạn từ năm 1986 đến 2010, tổ chức xã hội và tín ngưỡng, tôn giáo của người Dao tại Bắc Kạn đã trải qua nhiều biến đổi quan trọng, gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội và truyền thống văn hóa địa phương. Nghiên cứu nhằm làm rõ cấu trúc tổ chức xã hội, tín ngưỡng và tôn giáo của người Dao trong bối cảnh lịch sử và xã hội đặc thù của tỉnh Bắc Kạn, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời hỗ trợ phát triển bền vững cộng đồng dân tộc thiểu số.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tỉnh Bắc Kạn, một tỉnh miền núi với địa hình đa dạng, khí hậu nhiệt đới gió mùa, có nhiều hệ sinh thái rừng phong phú và nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong giai đoạn 1986-2010, giai đoạn có nhiều thay đổi về chính sách và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp số liệu cụ thể về dân số, phân bố các nhóm dân tộc Dao, cũng như phân tích các yếu tố xã hội, tín ngưỡng và tôn giáo ảnh hưởng đến đời sống cộng đồng, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về tổ chức xã hội trong cộng đồng dân tộc thiểu số và lý thuyết về tín ngưỡng, tôn giáo trong văn hóa dân gian. Lý thuyết tổ chức xã hội giúp phân tích cấu trúc cộng đồng, các mối quan hệ dân tộc, quan hệ làng bản, và vai trò của các tổ chức xã hội truyền thống trong việc duy trì sự ổn định và phát triển cộng đồng. Lý thuyết tín ngưỡng, tôn giáo tập trung vào các khái niệm như tín ngưỡng tâm linh, lễ hội truyền thống, các nghi lễ tâm linh và vai trò của tôn giáo trong đời sống tinh thần của người Dao.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: tổ chức xã hội (bao gồm các đơn vị làng, bản, dòng họ), tín ngưỡng dân gian (như tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ thần núi, thần rừng), tôn giáo truyền thống (bao gồm các nghi lễ như lễ cấp sắc, lễ cúng ma), và văn hóa truyền thống (bao gồm phong tục, tập quán, lễ hội). Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa tổ chức xã hội và tín ngưỡng, tôn giáo trong việc duy trì bản sắc văn hóa và phát triển cộng đồng người Dao.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tài liệu thành văn kết hợp với phương pháp điều tra dân số và phỏng vấn sâu tại địa phương. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các tài liệu nghiên cứu đã công bố, báo cáo ngành, các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý đất đai, bảo vệ rừng và các quy định về hôn nhân, gia đình trong cộng đồng dân tộc thiểu số. Ngoài ra, dữ liệu điền dã được thu thập qua tiếp xúc trực tiếp với người dân, các già làng, trưởng bản và các nhân vật có uy tín trong cộng đồng người Dao tại Bắc Kạn.

Cỡ mẫu điều tra dân số khoảng vài trăm người, được chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm dân tộc Dao khác nhau trong tỉnh. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm phân tích định tính và định lượng, so sánh các nhóm dân tộc, phân tích mối quan hệ giữa tổ chức xã hội và tín ngưỡng, tôn giáo. Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng 12 tháng, từ thu thập tài liệu, điều tra thực địa đến phân tích và tổng hợp kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cấu trúc tổ chức xã hội của người Dao tại Bắc Kạn: Người Dao phân bố chủ yếu ở các huyện Ba Bể, Pác Nặm, Ngân Sơn, Chợ Đồn với các đơn vị xã, bản, làng truyền thống. Dân số người Dao chiếm 17,6% tổng dân số tỉnh, với ba nhóm chính là Dao Đại Bản, Dao Tiểu Bản và Dao Áo Dài. Mối quan hệ dân tộc và quan hệ làng bản được duy trì chặt chẽ, góp phần ổn định xã hội và phát triển kinh tế địa phương.

2. Tín ngưỡng và tôn giáo truyền thống: Người Dao duy trì nhiều nghi lễ truyền thống như lễ cấp sắc, lễ cúng ma, thờ cúng tổ tiên và các thần linh tự nhiên như thần núi, thần rừng. Lễ cấp sắc là nghi lễ quan trọng nhất, thể hiện sự chuyển đổi xã hội và tâm linh của cá nhân trong cộng đồng. Khoảng 80% người Dao tham gia các nghi lễ này, góp phần củng cố niềm tin và sự gắn kết cộng đồng.

3. Ảnh hưởng của biến đổi xã hội và kinh tế: Từ năm 1986 đến 2010, sự phát triển kinh tế thị trường và chính sách đổi mới đã tác động đến tổ chức xã hội và tín ngưỡng của người Dao. Một số giá trị truyền thống bị mai một, tuy nhiên, các nghi lễ và tín ngưỡng vẫn được duy trì và thích nghi với điều kiện mới. Ví dụ, lễ cấp sắc được tổ chức quy mô hơn, kết hợp với các hoạt động văn hóa, du lịch nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

4. Vai trò của pháp luật và chính sách địa phương: Các quy định về quản lý đất đai, bảo vệ rừng và hôn nhân gia đình có ảnh hưởng tích cực đến việc duy trì tổ chức xã hội và tín ngưỡng của người Dao. Khoảng 60% diện tích đất rừng được bảo vệ và sử dụng hợp lý, góp phần bảo tồn môi trường sinh thái và nguồn tài nguyên phục vụ tín ngưỡng truyền thống.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự duy trì tổ chức xã hội và tín ngưỡng truyền thống của người Dao tại Bắc Kạn là do sự gắn bó mật thiết giữa cộng đồng với môi trường tự nhiên, cũng như vai trò quan trọng của các nghi lễ trong việc củng cố bản sắc dân tộc. So sánh với các nghiên cứu về người Dao ở các tỉnh khác, Bắc Kạn có sự đa dạng về nhóm Dao và phong phú về tín ngưỡng, tôn giáo hơn, do điều kiện địa lý và lịch sử phát triển riêng biệt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố dân số các nhóm Dao theo huyện, bảng thống kê tỷ lệ tham gia các nghi lễ truyền thống, và biểu đồ diện tích đất rừng được bảo vệ theo thời gian. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu không chỉ giúp bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn hỗ trợ xây dựng các chính sách phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với đặc thù cộng đồng người Dao.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về giá trị văn hóa truyền thống: Động viên người Dao tham gia các hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống nhằm nâng cao nhận thức về bảo tồn tín ngưỡng và tổ chức xã hội. Chủ thể thực hiện: các cơ quan văn hóa, chính quyền địa phương. Thời gian: trong vòng 2 năm tới.

2. Hỗ trợ phát triển du lịch văn hóa cộng đồng: Xây dựng các sản phẩm du lịch gắn với lễ cấp sắc, lễ hội truyền thống của người Dao để tạo nguồn thu nhập bền vững, đồng thời bảo tồn văn hóa. Chủ thể thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Kạn phối hợp với cộng đồng người Dao. Thời gian: 3-5 năm.

3. Bảo vệ và phát triển rừng tự nhiên phục vụ tín ngưỡng: Thực hiện các chính sách quản lý, bảo vệ rừng, đồng thời khuyến khích trồng rừng mới để duy trì môi trường sinh thái phục vụ tín ngưỡng truyền thống. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý rừng, chính quyền địa phương. Thời gian: liên tục, ưu tiên giai đoạn 5 năm tới.

4. Xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế phù hợp với đặc thù cộng đồng người Dao: Hỗ trợ phát triển nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ truyền thống, tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Chủ thể thực hiện: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các tổ chức xã hội. Thời gian: 3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc thiểu số: Luận văn cung cấp dữ liệu chi tiết về tổ chức xã hội, tín ngưỡng và tôn giáo của người Dao, giúp hiểu sâu sắc về văn hóa truyền thống và sự biến đổi trong bối cảnh hiện đại.

2. Cán bộ quản lý văn hóa, du lịch địa phương: Thông tin trong luận văn hỗ trợ xây dựng các chương trình bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch cộng đồng gắn với đặc trưng văn hóa người Dao.

3. Sinh viên ngành lịch sử, nhân học, văn hóa học: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu về dân tộc thiểu số, tín ngưỡng và tổ chức xã hội tại Việt Nam.

4. Các tổ chức phi chính phủ và nhà hoạch định chính sách: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng người Dao.

Câu hỏi thường gặp

1. Người Dao ở Bắc Kạn có những nhóm dân tộc nào chính?
   Người Dao tại Bắc Kạn gồm ba nhóm chính: Dao Đại Bản, Dao Tiểu Bản và Dao Áo Dài, phân bố chủ yếu ở các huyện Ba Bể, Pác Nặm, Ngân Sơn và Chợ Đồn.

2. Lễ cấp sắc có vai trò như thế nào trong tín ngưỡng người Dao?
   Lễ cấp sắc là nghi lễ quan trọng nhất, đánh dấu sự chuyển đổi xã hội và tâm linh của cá nhân, củng cố niềm tin và sự gắn kết cộng đồng người Dao.

3. Tổ chức xã hội của người Dao được duy trì ra sao trong bối cảnh hiện đại?
   Tổ chức xã hội dựa trên các đơn vị làng, bản, dòng họ vẫn được duy trì chặt chẽ, tuy có sự thích nghi với điều kiện kinh tế - xã hội mới, góp phần ổn định và phát triển cộng đồng.

4. Chính sách nào hỗ trợ bảo tồn tín ngưỡng và tổ chức xã hội của người Dao?
   Các quy định về quản lý đất đai, bảo vệ rừng và hôn nhân gia đình giúp duy trì môi trường sinh thái và cấu trúc xã hội truyền thống, hỗ trợ bảo tồn văn hóa người Dao.

5. Làm thế nào để phát triển du lịch văn hóa gắn với người Dao?
   Phát triển các sản phẩm du lịch dựa trên lễ hội truyền thống như lễ cấp sắc, kết hợp quảng bá văn hóa, tạo nguồn thu nhập bền vững và bảo tồn giá trị văn hóa.

Kết luận

• Người Dao tại Bắc Kạn chiếm khoảng 17,6% dân số tỉnh, gồm nhiều nhóm dân tộc với tổ chức xã hội và tín ngưỡng phong phú.
• Tín ngưỡng truyền thống như lễ cấp sắc giữ vai trò trung tâm trong đời sống tinh thần và củng cố cộng đồng.
• Biến đổi kinh tế - xã hội từ 1986 đến 2010 ảnh hưởng đến tổ chức xã hội và tín ngưỡng, nhưng các giá trị truyền thống vẫn được duy trì và phát triển.
• Chính sách bảo vệ rừng và quản lý đất đai góp phần bảo tồn môi trường sinh thái phục vụ tín ngưỡng và phát triển cộng đồng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế và du lịch cộng đồng người Dao tại Bắc Kạn.

Tiếp theo, cần triển khai các chương trình tuyên truyền, hỗ trợ phát triển du lịch văn hóa và bảo vệ môi trường sinh thái trong vòng 2-5 năm tới. Mời các nhà nghiên cứu, cán bộ quản lý và các tổ chức liên quan cùng phối hợp thực hiện để phát huy giá trị văn hóa truyền thống và phát triển bền vững cộng đồng người Dao.