Nghiên cứu phân bổ nguồn nước mặt cho lưu vực sông Vu Gia

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU PHÂN BỔ NGUỒN NƯỚC VÀ ĐẶC ĐIỂM LƯU VỰC SÔNG VU GIA - THU BỒN

1.1. Khái niệm và vai trò của phân bổ nguồn nước

1.2. Vai trò của phân bổ nguồn nước

1.3. Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến phân bổ nguồn nước

1.3.1. Trên thế giới

1.3.2. Tại Việt Nam

1.4. Những khoảng trống chưa được nghiên cứu trong phân bổ nguồn nước

1.5. Đặc điểm lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

1.5.1. Đặc điểm tự nhiên

1.5.2. Tài nguyên nước mặt

1.5.3. Thủy triều và xâm nhập mặn

1.5.4. Tình hình và định hướng phát triển kinh tế - xã hội

1.5.5. Hiện trạng khai thác và sử dụng nguồn nước

1.5.6. Những vấn đề nổi cộm và mâu thuẫn khi tích và xả nước

1.6. Một số nhận xét về lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

1.7. Kết luận Chương 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ KHOA HỌC VỀ PHÂN BỔ NGUỒN NƯỚC MẶT Ở LƯU VỰC SÔNG VU GIA - THU BỒN

2.1. Thể chế, chính sách liên quan đến sử dụng và phân bổ nguồn nước

2.1.1. Mối quan hệ giữa thể chế, cơ chế, chính sách

2.1.2. Luật Tài nguyên nước năm 2012

2.1.3. Chiến lược quốc gia về TNN đến năm 2020

2.1.4. Thông tư số 04/2020/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường

2.2. Cơ chế phân bổ hợp lý nguồn nước mặt cho lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

2.2.1. Nguyên tắc chung

2.2.2. Cơ chế phân bổ ưu tiên

2.2.3. Phương pháp phân bổ nguồn nước mặt

2.3. Lựa chọn mô hình toán phân bổ hợp lý nguồn nước mặt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

2.3.1. Mô hình toán ứng dụng trong phân bổ

2.3.2. Điều kiện lựa chọn mô hình

2.3.3. Lụa chọn mô hình toán phân bổ hợp lý nguồn nước mặt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

2.4. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: PHÂN BỔ NGUỒN NƯỚC MẶT VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CHIA SẺ LỢI ÍCH, TRÁCH NHIỆM TRÊN LƯU VỰC SÔNG VU GIA - THU BỒN

3.1. Phân vùng tính toán phân bổ nguồn nước

3.1.1. Căn cứ phân vùng tính toán

3.1.2. Phân vùng theo nguồn nước

3.1.3. Kết quả phân vùng tính toán phân bổ

3.2. Xác định điểm phân bổ

3.3. Xác định lượng nước mặt có thể phân bổ

3.3.1. Lượng nước mặt có thể sử dụng (Wsd)

3.3.2. Lượng nước đảm bảo dòng chảy tối thiểu (Wtt)

3.3.3. Lượng nước đảm bảo nhu cầu thiết yếu (Wty)

3.3.4. Lượng nước có thể phân bổ (Wpb)

3.4. Tiêu chuẩn và tính toán nhu cầu sử dụng nước

3.4.1. Tiêu chuẩn sử dụng nước

3.4.2. Nhu cầu sử dụng nước hiện trạng năm 2014

3.4.3. Nhu cầu sử dụng nước năm 2030

3.5. Phân vùng chức năng nguồn nước mặt

3.5.1. Căn cứ xác định chức năng nguồn nước

3.5.2. Kết quả xác định chức năng nguồn nước

3.6. Xác định thứ tự ưu tiên

3.6.1. Ưu tiên phân bổ theo vùng

3.6.2. Ưu tiên phân bổ theo các mục đích sử dụng nước

3.6.3. Ưu tiên sử dụng nguồn nước mặt

3.7. Xây dựng kịch bản và phương án phân bổ nguồn nước

3.7.1. Xây dựng kịch bản phân bổ nguồn nước

3.7.2. Các phương án phân bổ nguồn nước

3.7.3. Tính toán phân bổ nguồn nước mặt theo các phương án

3.8. Lựa chọn phương án phân bổ

3.8.1. Tiêu chí lựa chọn phương án phân bổ

3.8.2. Kết quả lựa chọn phương án

3.9. Đề xuất giải pháp, cơ chế chia sẻ lợi ích, trách nhiệm trong khai thác, sử dụng và quản lý bền vững nguồn nước mặt lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

3.9.1. Giải pháp khai thác, sử dụng và quản lý bền vững nguồn nước mặt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

3.9.2. Cơ chế chia sẻ lợi ích, trách nhiệm trong khai thác, sử dụng nguồn nước mặt trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

3.10. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phân bổ nguồn nước

Phân bổ nguồn nước là một vấn đề quan trọng trong quản lý tài nguyên nước, đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng nhu cầu sử dụng nước. Phân bổ nguồn nước không chỉ liên quan đến việc cung cấp nước cho các hoạt động kinh tế mà còn ảnh hưởng đến bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Nghiên cứu cho thấy rằng việc quản lý nguồn nước hiệu quả có thể giúp giảm thiểu xung đột giữa các ngành sử dụng nước như nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt. Đặc biệt, trong lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn, việc phân bổ nguồn nước cần được thực hiện một cách công bằng và hợp lý để đảm bảo an ninh nguồn nước cho cộng đồng và các hoạt động phát triển kinh tế. Theo đó, các nguyên tắc phân bổ cần được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế và khả năng cung cấp của nguồn nước mặt.

1.1. Vai trò của phân bổ nguồn nước

Phân bổ nguồn nước có vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của các lưu vực sông. Nguồn nước mặt không chỉ phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt mà còn cho sản xuất nông nghiệp và công nghiệp. Việc đánh giá nguồn nước và xác định lượng nước có thể phân bổ là rất quan trọng để tránh tình trạng khan hiếm nước, đặc biệt trong mùa khô. Nghiên cứu cho thấy rằng, trong lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn, gần 95% lượng nước từ các tiểu lưu vực phía thượng nguồn đóng vai trò thiết yếu cho an ninh nguồn nước. Do đó, việc quy hoạch lưu vực và phân bổ nguồn nước cần được thực hiện một cách đồng bộ và khoa học.

II. Đặc điểm lưu vực sông Vu Gia Thu Bồn

Lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn có những đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội đặc thù, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp và sử dụng nguồn nước. Đặc điểm địa hình, khí hậu và hệ sinh thái của khu vực này tạo ra những thách thức trong việc quản lý tài nguyên nước. Nguồn nước mặt tại đây không chỉ phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt mà còn cho các hoạt động nông nghiệp và công nghiệp. Tuy nhiên, áp lực từ phát triển đô thị hóa và biến đổi khí hậu đã làm gia tăng tình trạng khan hiếm nước. Việc đánh giá nguồn nước và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến dòng chảy là cần thiết để có thể đưa ra các giải pháp phân bổ hợp lý.

2.1. Tài nguyên nước mặt

Tài nguyên nước mặt tại lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn rất phong phú, nhưng cũng chịu nhiều áp lực từ các hoạt động khai thác và sử dụng. Nghiên cứu cho thấy rằng, lượng nước mặt có thể phân bổ cho các nhu cầu khác nhau cần được xác định rõ ràng. Các yếu tố như biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, và thủy triều đều ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng nước mặt. Do đó, việc xây dựng các kịch bản và phương án phân bổ nguồn nước là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững cho khu vực này.

III. Giải pháp phân bổ nguồn nước mặt

Để phân bổ nguồn nước mặt một cách hợp lý, cần có các giải pháp cụ thể và khả thi. Việc xây dựng các phương án phân bổ dựa trên nhu cầu sử dụng nước hiện tại và tương lai là rất cần thiết. Các giải pháp này cần phải đảm bảo tính công bằng và hợp lý giữa các ngành sử dụng nước. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc quản lý nguồn nước hiệu quả không chỉ giúp giảm thiểu xung đột giữa các ngành mà còn bảo vệ môi trường. Cần thiết phải có cơ chế chia sẻ lợi ích và trách nhiệm trong việc khai thác và sử dụng nguồn nước, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn.

3.1. Cơ chế chia sẻ lợi ích

Cơ chế chia sẻ lợi ích trong khai thác và sử dụng nguồn nước là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự công bằng và hợp lý. Việc xác định rõ ràng trách nhiệm của các bên liên quan trong việc sử dụng nguồn nước sẽ giúp giảm thiểu xung đột và nâng cao hiệu quả sử dụng. Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể để xây dựng cơ chế chia sẻ lợi ích, bao gồm việc thiết lập các quy định pháp lý và chính sách hỗ trợ cho việc phân bổ nguồn nước. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo an ninh nguồn nước cho cộng đồng.

Luận án tiến sĩ về phân bổ hợp lý nguồn nước mặt cho lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn