I. Lý do lựa chọn đề tài
Ô nhiễm dầu trên biển hiện nay là một vấn đề thời sự được dư luận đặc biệt quan tâm. Gần đây, nhiều vụ tràn dầu không rõ nguồn gốc trên vùng biển Việt Nam và biển Đông đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái và thiệt hại nặng về kinh tế - xã hội. Vùng biển Việt Nam, nơi có hoạt động giao thông vận tải và khai thác dầu khí nhộn nhịp, đang đối mặt với nguy cơ cao về ô nhiễm dầu. Việc xác định nguồn gốc, mức độ ô nhiễm, sự phân bố ô nhiễm, và xu thế của quá trình ô nhiễm là những vấn đề phức tạp đang được các nhà khoa học và nhà quản lý quan tâm. Để đáp ứng yêu cầu cấp bách này, cần có một hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) phục vụ cho việc phát hiện, phân vùng và tính toán dự báo lan truyền ô nhiễm dầu.
II. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu của đề tài là xác lập cơ sở khoa học và phương pháp luận tối ưu xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển trong điều kiện thực tế ở Việt Nam. Nhiệm vụ bao gồm đánh giá lại công tác xây dựng CSDL đã thực hiện, nghiên cứu phương pháp luận tối ưu, và xây dựng cơ sở dữ liệu hoàn thiện phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu. Đề tài cũng hướng đến việc chia sẻ CSDL đã xây dựng cho vùng biển Việt Nam và biển Đông qua hệ thống mạng với sự trợ giúp của công nghệ ATCBIS Server.
III. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài bao gồm khu vực biển Việt Nam và biển Đông, nơi có nguy cơ cao về ô nhiễm dầu. Về giới hạn địa lý, vùng nghiên cứu nằm trong phạm vi từ 1° đến 25° vĩ bắc và từ 99° đến 121° độ kinh đông. Thời gian nghiên cứu được thu thập từ quá khứ đến năm 2010, nhằm đảm bảo tính khả thi và tính kế thừa của các kết quả nghiên cứu trước đó.
IV. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài đã kết hợp giữa các phương pháp truyền thống và hiện đại. Các phương pháp bao gồm tổng quan tài liệu, thu thập số liệu, phân tích hệ thống, đánh giá tổng hợp và ứng dụng công nghệ GIS. Phương pháp GIS được sử dụng để biểu diễn đồ họa, hiển thị thông tin và xem xét chúng một cách toàn diện. Các chuẩn dữ liệu và nguyên tắc xây dựng dữ liệu theo cấu trúc Personal Geodatabase sẽ được tích hợp để xây dựng CSDL phục vụ nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Đề tài có ý nghĩa khoa học quan trọng trong việc xây dựng cơ sở khoa học và phương pháp luận cho nghiên cứu ô nhiễm dầu trên biển. Về mặt thực tiễn, CSDL và hệ thống chia sẻ dữ liệu được xây dựng sẽ hỗ trợ công tác phối hợp giữa các cơ quan, nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả trong công tác cứu hộ cứu nạn. Hệ thống này cũng cho phép người dùng không chuyên nghiệp về GIS có thể khai thác và sử dụng thông tin trực tuyến thông qua trình duyệt Web.
