I. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu về phân tích vi rút trong nhuyễn thể hai mảnh vỏ (NTHMV) trở nên cấp thiết do nhu cầu tiêu thụ gia tăng và các vấn đề an toàn thực phẩm. Theo báo cáo của FAO, nhu cầu đối với NTHMV đã tăng mạnh trong năm 2021. Việt Nam đã xuất khẩu NTHMV đạt 141,6 triệu USD, trong đó ngao chiếm 73%. Tuy nhiên, thị trường EU có quy định nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, tạo ra thách thức cho ngành nuôi trồng. Việc phát triển ngành hàng nhuyễn thể cần đảm bảo kiểm soát chất lượng từ khâu sản xuất đến chế biến. Tình trạng viêm dạ dày ruột và viêm gan do tiêu thụ NTHMV nhiễm vi rút là vấn đề đáng lo ngại. Các vi rút như Norovirus (NoV), vi rút viêm gan A (HAV), vi rút viêm gan E (HEV) và Astrovirus (HAstV) thường gặp trong NTHMV. Nghiên cứu cho thấy tình trạng đồng nhiễm nhiều vi rút trong cùng một mẫu, điều này nhấn mạnh sự cần thiết phát triển quy trình phát hiện và định lượng các vi rút này.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng quy trình phân tích vi rút nguy cơ cao trong NTHMV. Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc phát hiện và định lượng các vi rút như NoV, HAV, HEV và HAstV. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu sẽ phát triển các phương pháp tách chiết RNA vi rút và xác định vi rút bằng kỹ thuật Real-time RT-PCR. Quy trình này sẽ được tối ưu hóa để đảm bảo độ nhạy và độ đặc hiệu cao. Việc phát triển quy trình này không chỉ giúp nâng cao chất lượng kiểm nghiệm mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và an toàn thực phẩm. Nghiên cứu cũng sẽ phân tích đặc điểm sinh học phân tử của các vi rút để hiểu rõ hơn về sự lưu hành và tính đa dạng của chúng trong NTHMV.
III. Nội dung nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu bao gồm nhiều khía cạnh quan trọng liên quan đến phân tích vi rút trong NTHMV. Đầu tiên, nghiên cứu sẽ khảo sát tình hình sản xuất và tiêu thụ NTHMV, đồng thời đánh giá tình trạng nhiễm vi rút trong các mẫu. Tiếp theo, nghiên cứu sẽ xây dựng quy trình phát hiện và định lượng vi rút dựa trên kỹ thuật Real-time RT-PCR. Các phương pháp tách chiết RNA vi rút sẽ được áp dụng để đảm bảo chất lượng mẫu. Nghiên cứu cũng sẽ sử dụng công nghệ MGB và LNA nhằm tăng cường độ nhạy của phản ứng. Cuối cùng, việc phân tích đặc điểm sinh học phân tử của các vi rút sẽ giúp xác định kiểu gen và mối liên hệ giữa các chủng vi rút, từ đó cung cấp thông tin quan trọng cho công tác quản lý và kiểm soát dịch bệnh.
IV. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học và thực tiễn sâu sắc. Về mặt khoa học, việc phát triển quy trình phân tích vi rút sẽ đóng góp vào kho tàng kiến thức về vi rút gây bệnh trong NTHMV. Nó sẽ cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về sinh học phân tử và dịch tễ học của các vi rút này. Về mặt thực tiễn, quy trình phát hiện và định lượng vi rút sẽ giúp các cơ quan chức năng kiểm soát chất lượng thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao an toàn thực phẩm. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ NTHMV ngày càng tăng và các quy định nghiêm ngặt từ thị trường quốc tế. Nghiên cứu cũng sẽ hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu của thị trường.
