Luận văn thạc sĩ về khai thác tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, tỉnh Hòa Bình

• Tác giả: Đoàn Sỹ Võ
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Ngọc Hải
• Trường học: Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Lâm nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu hiện trạng tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, tỉnh Hòa Bình
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Một vài đặc điểm về thực vật cho LSNG
• 1.2. Những nghiên cứu về LSNG trên thế giới
• 1.3. Những nghiên cứu về LSNG ở Việt Nam
• 1.4. Tình hình nghiên cứu và sử dụng cây LSNG ở Khu BTTN Phu Canh, tỉnh Hòa Bình
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của Khu BTTN Phu Canh, tỉnh Hòa Bình
• 2.2. Điều kiện tự nhiên
• 2.3. Tình hình dân sinh - kinh tế - xã hội
• 2.4. Dân số, lao động và giới
• 2.5. Hiện trạng sản xuất. Cơ sở hạ tầng
• 3. CHƯƠNG 3: MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 3.2. Mục tiêu chung
• 3.3. Mục tiêu cụ thể
• 3.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.5. Đối tượng nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu
• 3.6. Nội dung nghiên cứu
• 3.7. Phương pháp nghiên cứu
• 3.7.1. Phương pháp kế thừa tài liệu
• 3.7.2. Phương pháp chuyên gia
• 3.7.3. Điều tra thực địa theo tuyến
• 3.7.4. Phương pháp phỏng vấn có sự tham gia của người dân (PRA)
• 3.7.5. Xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Sự đa dạng của thực vật bậc cao có mạch và thực vật LSNG ở Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, tỉnh Hòa Bình
• 4.2. Đa dạng về các taxon phân loại
• 4.3. Đa dạng về phân bố, dạng thân và bộ phận sử dụng. Thành phần các loài cây LSNG có giá trị cần được bảo vệ. Thực trạng LSNG ở KBT Phu Canh
• 4.4. Phân loại theo mục đích sử dụng
• 4.4.1. Nhóm cây cho sợi
• 4.4.2. Nhóm cây làm thực phẩm
• 4.4.3. Nhóm cây làm dược liệu
• 4.4.4. Nhóm cây cho tanin, thuốc nhuộm
• 4.4.5. Nhóm cây cho tinh dầu, tanin, nhựa, dầu béo, sơn
• 4.4.6. Nhóm cây cảnh, bóng mát và cây có công dụng khác
• 4.5. Thực trạng các loài LSNG tại Khu bảo tồn Phu Canh được người dân khai thác sử dụng theo phương pháp điều tra phỏng vấn
• 4.5.1. Các cây cho dược liệu ở Khu BTTN Phu Canh
• 4.5.2. Các cây cho rau, quả, thực phẩm, gia vị
• 4.5.3. Các cây cho tinh dầu, tanin, nhựa, dầu béo
• 4.5.4. Các loài LSNG khác. Các loài có giá trị, quý hiếm, các loài cần bảo tồn và phát triển
• 4.5.4.1. Nhóm loài nằm trong danh mục ưu tiên bảo tồn
• 4.5.4.2. Các loài chịu áp lực cao của khai thác và buôn bán
• 4.5.4.3. Nhóm loài có giá trị kinh tế và có khả năng gây trồng
• 4.6. Kiến thức bản địa của người dân địa phương trong khai thác, chế biến và sử dụng LSNG
• 4.7. Thị trường và tiềm năng phát triển thực vật cho LSNG
• 4.7.1. Thị trường LSNG ở Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh
• 4.7.2. Tiềm năng phát triển thực vật cho LSNG
• 4.7.3. Khó khăn và thuận lợi trong việc phát triển thực vật cho LSNG
• 4.8. Tình hình quản lý nguồn tài nguyên thực vật LSNG tại địa phương
• 4.8.1. Hệ thống quản lý của nhà nước đối với nguồn LSNG
• 4.8.2. Hệ thống quản lý cộng đồng
• 4.8.3. Chính sách quản lý tài nguyên
• 4.8.4. Các chính sách hỗ trợ
• 4.9. Giải pháp quản lý bền vững nguồn tài nguyên LSNG tại Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh
• 4.9.1. Giải pháp về tổ chức
• 4.9.2. Giải pháp về kỹ thuật
• 4.9.3. Giải pháp về vốn
• 4.9.4. Giải pháp về xã hội
• 4.9.5. Giải pháp thị trường
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về khai thác tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại Phu Canh

Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, tỉnh Hòa Bình, là một trong những khu vực có giá trị sinh thái cao với nguồn tài nguyên lâm sản ngoài gỗ phong phú. Việc khai thác tài nguyên này không chỉ giúp cải thiện đời sống của người dân địa phương mà còn góp phần bảo tồn đa dạng sinh học. Tuy nhiên, việc khai thác cần được thực hiện một cách bền vững để đảm bảo sự phát triển lâu dài.

1.1. Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội của khu vực

Khu bảo tồn Phu Canh có diện tích 5.647 ha, với địa hình đa dạng và hệ sinh thái phong phú. Dân số tại đây chủ yếu là các dân tộc thiểu số, họ phụ thuộc nhiều vào rừng để sinh sống. Điều này tạo ra một mối liên hệ chặt chẽ giữa con người và tài nguyên thiên nhiên.

1.2. Vai trò của lâm sản ngoài gỗ trong đời sống

Lâm sản ngoài gỗ (LSNG) đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thực phẩm, dược liệu và nguyên liệu cho các ngành nghề thủ công. Chúng không chỉ mang lại thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn văn hóa và kiến thức bản địa.

II. Thách thức trong việc khai thác tài nguyên lâm sản ngoài gỗ

Mặc dù tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn Phu Canh rất phong phú, nhưng việc khai thác cũng đối mặt với nhiều thách thức. Sự suy giảm chất lượng rừng, áp lực từ khai thác quá mức và biến đổi khí hậu là những vấn đề cần được giải quyết.

2.1. Suy giảm chất lượng rừng và đa dạng sinh học

Việc khai thác không bền vững đã dẫn đến sự suy giảm chất lượng rừng, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học. Nhiều loài thực vật quý hiếm đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do khai thác quá mức.

2.2. Áp lực từ nhu cầu thị trường

Nhu cầu ngày càng tăng về các sản phẩm từ lâm sản ngoài gỗ đã tạo ra áp lực lớn lên tài nguyên rừng. Điều này đòi hỏi cần có các biện pháp quản lý hiệu quả để bảo vệ nguồn tài nguyên này.

III. Phương pháp nghiên cứu khai thác tài nguyên lâm sản ngoài gỗ

Để nghiên cứu và khai thác tài nguyên lâm sản ngoài gỗ một cách hiệu quả, cần áp dụng các phương pháp khoa học và thực tiễn. Việc kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực địa sẽ giúp đánh giá đúng tiềm năng và hiện trạng của tài nguyên này.

3.1. Phương pháp điều tra thực địa

Phương pháp điều tra thực địa giúp thu thập thông tin về sự phân bố và tình trạng của các loài thực vật lâm sản ngoài gỗ. Điều này rất quan trọng để đánh giá tiềm năng khai thác và bảo tồn.

3.2. Phương pháp phỏng vấn người dân địa phương

Phỏng vấn người dân địa phương cung cấp thông tin quý giá về kiến thức bản địa và thói quen khai thác. Điều này giúp xây dựng các mô hình khai thác bền vững phù hợp với thực tế.

IV. Ứng dụng thực tiễn từ nghiên cứu tài nguyên lâm sản ngoài gỗ

Kết quả nghiên cứu về tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn Phu Canh đã chỉ ra nhiều ứng dụng thực tiễn. Những sản phẩm từ lâm sản ngoài gỗ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu lớn.

4.1. Phát triển sản phẩm từ lâm sản ngoài gỗ

Các sản phẩm từ lâm sản ngoài gỗ như dược liệu, thực phẩm và nguyên liệu thủ công mỹ nghệ đang được phát triển mạnh mẽ. Điều này không chỉ tạo ra thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.

4.2. Tăng cường quảng bá và tiêu thụ sản phẩm

Việc quảng bá sản phẩm từ lâm sản ngoài gỗ cần được chú trọng để nâng cao giá trị và nhận diện thương hiệu. Các chương trình xúc tiến thương mại sẽ giúp mở rộng thị trường tiêu thụ.

V. Kết luận và hướng đi tương lai cho tài nguyên lâm sản ngoài gỗ

Kết luận từ nghiên cứu cho thấy tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn Phu Canh có tiềm năng lớn nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức. Cần có các giải pháp quản lý bền vững để bảo vệ và phát triển nguồn tài nguyên này trong tương lai.

5.1. Đề xuất giải pháp quản lý bền vững

Các giải pháp quản lý bền vững cần được xây dựng dựa trên sự tham gia của cộng đồng địa phương. Điều này sẽ giúp bảo vệ tài nguyên và nâng cao đời sống của người dân.

5.2. Tương lai của tài nguyên lâm sản ngoài gỗ

Tương lai của tài nguyên lâm sản ngoài gỗ tại khu bảo tồn Phu Canh phụ thuộc vào sự hợp tác giữa các bên liên quan. Việc phát triển bền vững sẽ đảm bảo nguồn tài nguyên này được bảo tồn và phát huy giá trị.