Nghiên cứu đặc điểm sinh học và kỹ thuật trồng vù hương Cinnamomum balansae tại miền Bắc

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Sự cần thiết của luận án Vù hương (Cinnamomum balansae H. Lecomte) thuộc chi Quế (Cinnamomum) họ Long não (Lauraceae) là nguồn gen quý, đặc hữu của Việt Nam (IUCN, 1998)

1.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án

1.3. Mục tiêu nghiên cứu

1.4. Những đóng góp mới của luận án

1.5. Đối tượng và giới hạn nghiên cứu

1.6. Cấu trúc luận án

2. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

2.1. Trên thế giới

2.2. Các nghiên cứu về chi Cinnamomum

2.3. Nghiên cứu về loài Vù hương

2.4. Nhận xét, đánh giá chung

3. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Nội dung nghiên cứu

3.2. Nghiên cứu bổ sung đặc điểm sinh học của loài Vù hương ở một số tỉnh phía Bắc

3.3. Chọn cây trội, nghiên cứu bổ sung giá trị nguồn gen và biện pháp kỹ thuật nhân giống hữu tính Vù hương

3.4. Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật trồng rừng Vù hương

3.5. Đề xuất biện pháp bảo tồn và phát triển nguồn gen Vù hương ở một số tỉnh phía Bắc

3.6. Phương pháp nghiên cứu

3.7. Quan điểm và cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu cụ thể. Đặc điểm khu vực bố trí thí nghiệm trồng rừng

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Nghiên cứu bổ sung đặc điểm sinh học của loài Vù hương ở một số tỉnh phía Bắc

4.1.1. Đặc điểm phân bố, sinh thái

4.1.2. Đặc điểm cấu trúc, tái sinh

4.1.3. Đặc điểm vật hậu

4.1.4. Đa dạng di truyền các quần thể Vù hương tại một số tỉnh phía Bắc

4.2. Chọn cây trội, nghiên cứu bổ sung giá trị nguồn gen và biện pháp kỹ thuật nhân giống hữu tính Vù hương

4.2.1. Chọn cây trội Vù hương

4.2.2. Nghiên cứu bổ sung giá trị nguồn gen của loài Vù hương

4.2.3. Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật nhân giống hữu tính Vù hương

4.3. Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật trồng rừng Vù hương

4.3.1. Đánh giá sinh trưởng, năng suất rừng trồng Vù hương ở một số tỉnh phía Bắc

4.3.2. Ảnh hưởng của tiêu chuẩn cây con đem trồng đến sinh trưởng rừng trồng Vù hương

4.3.3. Ảnh hưởng của phân bón thúc tới sinh trưởng rừng trồng Vù hương

4.3.4. Ảnh hưởng tỉa cành tới sinh trưởng rừng trồng Vù hương

4.4. Đề xuất biện pháp bảo tồn và phát triển nguồn gen Vù hương ở một số tỉnh phía Bắc

4.4.1. Bảo tồn tại chỗ

4.4.2. Bảo tồn chuyển chỗ và phát triển nguồn gen

5. KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN TỚI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm sinh học của cây vù hương Cinnamomum balansae

Nghiên cứu đã bổ sung các đặc điểm sinh học của cây vù hương (Cinnamomum balansae) tại miền Bắc, bao gồm phân bố, sinh thái, cấu trúc rừng, và tái sinh. Cây phân bố chủ yếu ở các tỉnh như Hòa Bình, Bắc Giang, Phú Thọ, và Thanh Hóa. Đặc điểm sinh thái cho thấy cây thích nghi với địa hình đồi núi, đất feralit, và khí hậu nhiệt đới ẩm. Cấu trúc rừng tự nhiên nơi cây phân bố có tổ thành loài đa dạng, với mật độ tái sinh cao, chủ yếu từ hạt.

1.1. Phân bố và sinh thái

Cây vù hương phân bố ở các tỉnh miền Bắc như Hòa Bình, Bắc Giang, Phú Thọ, và Thanh Hóa. Cây thích nghi với địa hình đồi núi, đất feralit, và khí hậu nhiệt đới ẩm. Nghiên cứu chỉ ra rằng cây phát triển tốt ở độ cao dưới 300m, trong các lâm phần rừng tự nhiên hỗn giao gỗ và tre nứa.

1.2. Cấu trúc rừng và tái sinh

Cấu trúc rừng tự nhiên nơi cây vù hương phân bố có tổ thành loài đa dạng, với mật độ tái sinh cao. Cây tái sinh chủ yếu từ hạt, với tỷ lệ sống cao trong điều kiện che bóng vừa phải. Điều này cho thấy tiềm năng phục hồi và bảo tồn loài trong tự nhiên.

II. Kỹ thuật trồng và nhân giống cây vù hương

Nghiên cứu đã xác định các kỹ thuật trồng và nhân giống hiệu quả cho cây vù hương. Các thí nghiệm về nhân giống hữu tính cho thấy tỷ lệ nảy mầm cao khi xử lý hạt với nhiệt độ nước ấm và thời gian ngâm phù hợp. Kỹ thuật trồng rừng thâm canh được đề xuất, bao gồm bón phân thúc và tỉa cành để tăng năng suất và chất lượng rừng trồng.

2.1. Nhân giống hữu tính

Các thí nghiệm về nhân giống hữu tính cho thấy tỷ lệ nảy mầm của hạt cây vù hương đạt cao nhất khi xử lý hạt với nhiệt độ nước 40°C trong 24 giờ. Điều này giúp tăng hiệu quả nhân giống và cung cấp nguồn cây con chất lượng cho trồng rừng.

2.2. Kỹ thuật trồng rừng thâm canh

Kỹ thuật trồng rừng thâm canh bao gồm bón phân thúc và tỉa cành được đề xuất để tăng năng suất và chất lượng rừng trồng. Các thí nghiệm cho thấy bón phân NPK và tỉa cành đúng kỹ thuật giúp cây sinh trưởng nhanh, đạt đường kính và chiều cao vượt trội sau 3 năm trồng.

III. Bảo tồn và phát triển nguồn gen cây vù hương

Nghiên cứu đề xuất các biện pháp bảo tồn và phát triển nguồn gen cây vù hương tại miền Bắc. Bảo tồn tại chỗ được khuyến nghị thông qua quản lý rừng tự nhiên và hạn chế khai thác. Bảo tồn chuyển chỗ thông qua trồng rừng thâm canh và nhân giống hữu tính. Các biện pháp này giúp duy trì đa dạng di truyền và phát triển bền vững loài cây quý hiếm này.

3.1. Bảo tồn tại chỗ

Bảo tồn tại chỗ được khuyến nghị thông qua quản lý rừng tự nhiên, hạn chế khai thác, và bảo vệ các quần thể cây vù hương trong tự nhiên. Điều này giúp duy trì đa dạng di truyền và sinh thái của loài.

3.2. Bảo tồn chuyển chỗ

Bảo tồn chuyển chỗ thông qua trồng rừng thâm canh và nhân giống hữu tính được đề xuất để phát triển nguồn gen cây vù hương. Các mô hình trồng rừng tại các tỉnh như Hòa Bình, Yên Bái, và Tuyên Quang đã cho thấy hiệu quả cao trong việc bảo tồn và phát triển loài.

Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm sinh học và biện pháp kỹ thuật trồng vù hương Cinnamomum balansae tại miền Bắc