Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với xu hướng toàn cầu hóa, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trở nên đa dạng và phức tạp hơn. Theo ước tính, việc quản lý hiệu quả các hoạt động kinh tế tài chính trong doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh là một trong những công cụ quản lý quan trọng, cung cấp thông tin chính xác về doanh thu, chi phí và lợi nhuận, giúp nhà quản trị đưa ra quyết định phù hợp.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Samdo Việt Nam trong quý IV năm 2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng tổ chức bộ máy kế toán, quy trình hạch toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại công ty. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các nghiệp vụ kế toán bán hàng, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, doanh thu và chi phí tài chính, thuế thu nhập doanh nghiệp.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện công tác kế toán tại các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa, góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý tài chính, đồng thời hỗ trợ các nhà quản trị trong việc ra quyết định kinh doanh chính xác và kịp thời.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán doanh nghiệp, tập trung vào kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết kế toán doanh thu và chi phí: Doanh thu được xác định khi doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích liên quan đến hàng hóa cho khách hàng, đồng thời doanh thu phải được xác định một cách chắc chắn và có thể đo lường được. Chi phí liên quan đến hoạt động bán hàng bao gồm chi phí giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí tài chính.

  2. Mô hình xác định kết quả kinh doanh: Kết quả kinh doanh được xác định bằng cách so sánh doanh thu thuần với tổng chi phí phát sinh trong kỳ, bao gồm chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí tài chính và các chi phí khác. Mô hình này giúp phản ánh chính xác lợi nhuận hoặc lỗ của doanh nghiệp trong kỳ kế toán.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm: doanh thu thuần, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí tài chính, thuế thu nhập doanh nghiệp, lợi nhuận gộp, lợi nhuận thuần.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp duy vật biện chứng kết hợp với phân tích thống kê. Nguồn dữ liệu chính là số liệu thực tế thu thập từ báo cáo tài chính, sổ sách kế toán và các chứng từ kế toán của Công ty TNHH Samdo Việt Nam trong quý IV năm 2019.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các nghiệp vụ kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh phát sinh trong kỳ tại công ty. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ mẫu (census) nhằm đảm bảo tính đầy đủ và chính xác của dữ liệu.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách tổng hợp, đối chiếu số liệu kế toán, so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm và đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán. Thời gian nghiên cứu tập trung vào quý IV năm 2019, với việc tham khảo các báo cáo tài chính của các năm trước để so sánh và đánh giá xu hướng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty còn hạn chế về nhân sự: Phòng kế toán gồm 1 kế toán trưởng kiêm kế toán tổng hợp và một số kế toán viên kiêm nhiệm nhiều công việc như kế toán vật tư, tiền lương, tài sản cố định, bán hàng và thủ quỹ. Điều này dẫn đến áp lực công việc lớn và tiềm ẩn rủi ro sai sót trong xử lý nghiệp vụ kế toán.

  2. Quy trình kế toán doanh thu bán hàng được thực hiện đầy đủ nhưng còn thiếu sự tự động hóa cao: Công ty áp dụng phần mềm kế toán MISA SME.NET 2012 với các phần hành cơ bản như mua hàng, bán hàng, kho, thuế, tổng hợp. Tuy nhiên, việc nhập liệu và kiểm tra chứng từ vẫn còn thủ công nhiều bước, ảnh hưởng đến tốc độ xử lý và độ chính xác của số liệu.

  3. Phương pháp xác định giá vốn hàng bán áp dụng phương pháp bình quân cuối kỳ, phù hợp với đặc điểm kinh doanh: Giá vốn hàng bán được tính dựa trên số lượng xuất kho và đơn giá bình quân gia quyền cuối kỳ, giúp phản ánh chính xác chi phí hàng hóa tiêu thụ trong kỳ. Chi phí mua hàng được phân bổ hợp lý cho hàng tồn kho và hàng bán.

  4. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp được hạch toán đầy đủ, chi tiết: Chi phí bán hàng bao gồm chi phí nhân viên bán hàng, chi phí vật liệu bao bì, chi phí khấu hao tài sản cố định phục vụ bán hàng, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác. Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm chi phí nhân viên quản lý, chi phí văn phòng phẩm, thuế phí và chi phí dự phòng. Các chi phí này được theo dõi và phân bổ chính xác theo quy định.

Thảo luận kết quả

Việc tổ chức bộ máy kế toán với nhân sự hạn chế là điểm yếu chung của nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, dẫn đến nguy cơ sai sót và chậm trễ trong báo cáo tài chính. So với các nghiên cứu trong ngành, việc áp dụng phần mềm kế toán MISA SME.NET giúp nâng cao tính chính xác và bảo mật số liệu, tuy nhiên cần tăng cường tự động hóa và kiểm soát nội bộ để giảm thiểu rủi ro.

Phương pháp tính giá vốn hàng bán theo bình quân cuối kỳ phù hợp với đặc điểm nhập hàng đa dạng và biến động giá cả của công ty, giúp phản ánh sát thực chi phí tiêu thụ. Việc hạch toán chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp chi tiết giúp công ty kiểm soát tốt các khoản chi phí, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ chi phí bán hàng và chi phí quản lý trên tổng doanh thu qua các năm, hoặc bảng tổng hợp các chỉ tiêu tài chính chính để minh họa xu hướng và hiệu quả hoạt động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nhân sự kế toán chuyên trách: Công ty nên tuyển dụng thêm kế toán viên chuyên trách cho từng phần hành như kế toán bán hàng, kế toán chi phí, kế toán thuế để giảm tải công việc cho kế toán trưởng, nâng cao chất lượng và độ chính xác của số liệu. Mục tiêu đạt được trong 6 tháng tới.

  2. Nâng cấp và tối ưu hóa phần mềm kế toán: Đề xuất áp dụng các phiên bản phần mềm kế toán mới hơn hoặc tích hợp các công cụ tự động hóa nhập liệu, kiểm tra chứng từ để giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ xử lý dữ liệu. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, do phòng IT phối hợp với phòng kế toán thực hiện.

  3. Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ hơn: Thiết lập các bước kiểm tra, đối chiếu chứng từ kế toán, phân quyền rõ ràng trong công tác kế toán để đảm bảo tính minh bạch và chính xác của số liệu. Thực hiện trong 3 tháng, do kế toán trưởng chủ trì.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực cho nhân viên kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo về nghiệp vụ kế toán, cập nhật các quy định mới về thuế và kế toán để nâng cao trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao. Lên kế hoạch đào tạo hàng năm, phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp nhỏ và vừa: Giúp hiểu rõ vai trò và quy trình tổ chức kế toán bán hàng, xác định kết quả kinh doanh để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và ra quyết định kinh doanh chính xác.

  2. Nhân viên kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức thực tiễn về nghiệp vụ kế toán bán hàng, giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ công tác hạch toán và kiểm tra số liệu.

  3. Giảng viên và sinh viên chuyên ngành kế toán, tài chính: Là tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn kế toán doanh nghiệp thương mại, giúp nâng cao kiến thức chuyên môn và kỹ năng nghiên cứu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về thuế và tài chính: Tham khảo để hiểu rõ hơn về thực trạng tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách, hướng dẫn phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán bán hàng có vai trò gì trong doanh nghiệp?
    Kế toán bán hàng cung cấp thông tin về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, giúp nhà quản trị đánh giá hiệu quả hoạt động, kiểm soát công nợ và lập báo cáo tài chính chính xác. Ví dụ, thông tin doanh thu giúp xác định lợi nhuận gộp và đưa ra quyết định điều chỉnh chiến lược bán hàng.

  2. Phương pháp xác định giá vốn hàng bán nào phù hợp với doanh nghiệp thương mại?
    Phương pháp bình quân gia quyền cuối kỳ được áp dụng phổ biến vì tính đơn giản và phản ánh sát thực chi phí hàng hóa tiêu thụ, đặc biệt khi giá nhập hàng biến động. Công ty TNHH Samdo Việt Nam áp dụng phương pháp này hiệu quả.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại doanh nghiệp nhỏ?
    Tăng cường nhân sự chuyên trách, áp dụng phần mềm kế toán hiện đại, xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ và đào tạo nâng cao năng lực nhân viên là các giải pháp thiết thực giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán.

  4. Các khoản chi phí bán hàng bao gồm những gì?
    Chi phí bán hàng gồm chi phí nhân viên bán hàng, chi phí vật liệu bao bì, chi phí khấu hao tài sản cố định phục vụ bán hàng, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác như quảng cáo, tiếp khách. Việc hạch toán chi tiết giúp kiểm soát và phân bổ chi phí hợp lý.

  5. Thuế thu nhập doanh nghiệp được hạch toán như thế nào?
    Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp bao gồm thuế hiện hành và thuế hoãn lại, được hạch toán vào tài khoản chi phí thuế TNDN (TK 821) và phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh, giúp xác định lợi nhuận sau thuế chính xác.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Samdo Việt Nam, từ tổ chức bộ máy, quy trình hạch toán đến áp dụng phần mềm kế toán.
  • Phát hiện chính là công tác kế toán được thực hiện đầy đủ nhưng còn hạn chế về nhân sự và tự động hóa, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như tăng cường nhân sự, nâng cấp phần mềm, xây dựng quy trình kiểm soát và đào tạo nhân viên nhằm hoàn thiện công tác kế toán.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các doanh nghiệp khác để hoàn thiện hơn công tác kế toán doanh nghiệp.

Quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng các kiến thức và giải pháp trong luận văn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kế toán và quản lý tài chính doanh nghiệp.