Nghiên Cứu Các Nhân Tố Tác Động Đến Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Các Công Ty Phi Tài Chính Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Hà Linh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Hữu Ánh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Các Công Ty Phi Tài Chính Niêm Yết Ở Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Thiết kế nghiên cứu
• 1.7. Kết cấu của luận án
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC SƠ ĐỒ
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HÀNH VI ĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP
• 2.1. Những vấn đề cơ bản về điều chỉnh lợi nhuận
• 2.2. Khái niệm điều chỉnh lợi nhuận
• 2.3. Động cơ điều chỉnh lợi nhuận của nhà quản trị
• 2.4. Cơ sở của hành vi điều chỉnh lợi nhuận
• 2.5. Các lý thuyết vận dụng để nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.5.1. Lý thuyết kế toán thực chứng
• 2.5.2. Lý thuyết đại diện
• 2.5.3. Lý thuyết thông tin bất đối xứng
• 2.6. Một số mô hình đo lường điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.6.1. Mô hình Healy (1985)
• 2.6.2. Mô hình DeAngelo (1986)
• 2.6.3. Mô hình Jones (1991)
• 2.6.4. Mô hình của Dechow, Sloan & Sweeney (1995)
• 2.6.5. Mô hình của Kothari, Leone & Wasley (2005)
• 2.6.6. Mô hình của Rahman & Shahrur (2008)
• 2.7. Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.7.1. Các nhân tố thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 2.7.2. Các nhân tố thuộc đặc điểm quản lý – kiểm soát
• 2.8. Khoảng trống nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Xây dựng giả thuyết khoa học
• 3.2. Giả thuyết về các nhân tố thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 3.3. Giả thuyết về các nhân tố thuộc đặc điểm quản lý - kiểm soát
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.5. Xây dựng phương trình hồi quy bội
• 3.6. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 3.7. Phương pháp sử dụng trong các mô hình hồi quy
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN HÀNH VI ĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN TẠI CÁC CÔNG TY PHI TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 4.1. Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam và vấn đề điều chỉnh lợi nhuận
• 4.2. Thống kê mô tả và mối tương quan giữa các biến nghiên cứu
• 4.3. Thống kê mô tả các biến thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 4.4. Thống kê mô tả các biến thuộc đặc điểm quản lý - kiểm soát
• 4.5. Kết quả thực hiện phân tích đơn biến (Univariate Analysis)
• 4.6. Kết quả thực hiện phân tích nhân tố tác động đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.7. Kết quả hồi quy theo mô hình bình phương bé nhất OLS
• 4.8. Kết quả hồi quy theo mô hình ảnh hưởng cố định FEM
• 4.9. Kết quả hồi quy theo mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên REM
• 4.10. Kiểm định Hausman, giả thiết về tự tương quan và phương sai không đổi
• 4.11. Kết quả hồi quy FEM theo sai số chuẩn vững (robust SE)
• 5. CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, CÁC KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN
• 5.1. Phân tích, so sánh giữa các mô hình hồi quy
• 5.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu của mô hình được lựa chọn
• 5.3. “Hệ số nợ” (DEBT) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.4. “Hiệu quả tài chính” (PERF) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.5. “Quy mô công ty” (SIZE) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.6. “Quy mô hội đồng quản trị” (BOARD) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.7. “Cấu trúc sở hữu” (OWN) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.8. “Kiểm toán độc lập” (AUDIT) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.9. “Số lượng thành viên HĐQT độc lập” (IDV) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.10. “Sự kiêm nhiệm CEO và chủ tịch HĐQT” (DUAL) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.11. Một số khuyến nghị
• 5.11.1. Khuyến nghị đối với nhà đầu tư
• 5.11.2. Khuyến nghị đối với doanh nghiệp
• 5.11.3. Khuyến nghị đối với các cơ quan chức năng
• 5.11.4. Khuyến nghị đối với nhóm đối tượng khác
• 5.12. Những đóng góp của luận án
• 5.12.1. Về mặt khoa học và lý luận
• 5.12.2. Về mặt thực tiễn
• 5.13. Những hạn chế của luận án
• 5.14. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Việt Nam

Nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết ở Việt Nam đang trở thành một chủ đề nóng hổi. Với sự phát triển của thị trường chứng khoán, việc hiểu rõ các yếu tố tác động đến hành vi này là rất cần thiết. Các công ty thường điều chỉnh lợi nhuận để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư và các bên liên quan. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính mà còn đến sự tin tưởng của nhà đầu tư.

1.1. Định Nghĩa Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Hành vi điều chỉnh lợi nhuận là việc các công ty thay đổi cách thức ghi nhận doanh thu và chi phí nhằm tạo ra lợi nhuận cao hơn. Điều này có thể dẫn đến việc bóp méo thông tin tài chính, gây ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu

Nghiên cứu này không chỉ giúp làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận mà còn cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong việc giám sát và điều chỉnh các hành vi này.

II. Những Thách Thức Trong Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Việc nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận gặp phải nhiều thách thức. Các công ty thường không công khai thông tin đầy đủ, dẫn đến khó khăn trong việc thu thập dữ liệu. Hơn nữa, sự khác biệt trong quy định kế toán giữa các công ty cũng tạo ra những khó khăn trong việc so sánh và phân tích.

2.1. Khó Khăn Trong Việc Thu Thập Dữ Liệu

Nhiều công ty không công bố đầy đủ thông tin tài chính, khiến cho việc thu thập dữ liệu trở nên khó khăn. Điều này ảnh hưởng đến độ tin cậy của nghiên cứu.

2.2. Sự Khác Biệt Trong Quy Định Kế Toán

Các quy định kế toán khác nhau giữa các công ty có thể dẫn đến sự không đồng nhất trong cách thức điều chỉnh lợi nhuận, gây khó khăn cho việc phân tích và so sánh.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Để nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận, các phương pháp định lượng và định tính được áp dụng. Phân tích hồi quy là một trong những phương pháp chính được sử dụng để xác định mối quan hệ giữa các yếu tố và hành vi điều chỉnh lợi nhuận.

3.1. Phân Tích Hồi Quy

Phân tích hồi quy giúp xác định mối quan hệ giữa các biến độc lập và hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Các mô hình hồi quy như OLS, FEM và REM được sử dụng để kiểm tra giả thuyết nghiên cứu.

3.2. Phương Pháp Định Tính

Ngoài phân tích định lượng, phương pháp định tính cũng được áp dụng để hiểu rõ hơn về động cơ và hành vi của các nhà quản lý trong việc điều chỉnh lợi nhuận.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Kết quả nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết. Các yếu tố như quy mô công ty, hiệu quả tài chính và cấu trúc sở hữu đều có tác động đáng kể.

4.1. Tác Động Của Quy Mô Công Ty

Nghiên cứu chỉ ra rằng quy mô công ty có ảnh hưởng lớn đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Các công ty lớn thường có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận nhiều hơn để duy trì hình ảnh tốt trong mắt nhà đầu tư.

4.2. Ảnh Hưởng Của Hiệu Quả Tài Chính

Hiệu quả tài chính cũng là một yếu tố quan trọng. Các công ty có hiệu quả tài chính cao thường ít có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận hơn so với các công ty có hiệu quả tài chính thấp.

V. Khuyến Nghị Đối Với Các Công Ty Phi Tài Chính

Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số khuyến nghị được đưa ra nhằm giảm thiểu hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Các công ty nên tăng cường minh bạch trong báo cáo tài chính và tuân thủ các quy định kế toán một cách nghiêm ngặt.

5.1. Tăng Cường Minh Bạch

Các công ty cần công khai thông tin tài chính một cách đầy đủ và chính xác để tạo dựng lòng tin với nhà đầu tư và các bên liên quan.

5.2. Tuân Thủ Quy Định Kế Toán

Việc tuân thủ các quy định kế toán sẽ giúp giảm thiểu rủi ro trong việc điều chỉnh lợi nhuận và nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.

VI. Kết Luận Về Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết ở Việt Nam đã chỉ ra nhiều yếu tố tác động đến hành vi này. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp các nhà đầu tư và cơ quan quản lý có những quyết định hợp lý hơn trong việc giám sát và điều chỉnh hành vi điều chỉnh lợi nhuận.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu đã xác định được các yếu tố chính ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận, từ đó cung cấp thông tin hữu ích cho các bên liên quan.

6.2. Định Hướng Nghiên Cứu Tương Lai

Nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng ra các lĩnh vực khác hoặc áp dụng cho các công ty tài chính để có cái nhìn toàn diện hơn về hành vi điều chỉnh lợi nhuận.