Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công nghệ ô tô phát triển nhanh chóng và ngày càng phức tạp, việc đào tạo kỹ thuật viên sửa chữa ô tô đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Theo ước tính, các mẫu xe hiện đại được trang bị nhiều hệ thống điện tử, cơ khí và công nghệ tiên tiến, khiến công việc chẩn đoán và sửa chữa trở nên khó khăn hơn. Do đó, nâng cao năng lực thực hành và kiến thức chuyên môn cho kỹ thuật viên là nhiệm vụ cấp thiết. Luận văn tập trung nghiên cứu phương pháp dạy học theo dự án (DHTDA) trong môn học chẩn đoán và sửa chữa ô tô tại hãng xe Kia Việt Nam, nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo kỹ thuật viên sửa chữa chung (KTV SCC).

Mục tiêu nghiên cứu là áp dụng DHTDA để thiết kế và tổ chức các dự án học tập thực tiễn, giúp người học phát triển năng lực thực hiện công việc chẩn đoán và sửa chữa ô tô một cách chủ động, sáng tạo và hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động đào tạo nội bộ tại hãng xe Kia Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới phương pháp đào tạo kỹ thuật viên, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành công nghiệp ô tô và thị trường lao động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết giáo dục định hướng kinh nghiệm của John Dewey và lý thuyết kiến tạo trong tâm lý học dạy học. Dewey nhấn mạnh vai trò của kinh nghiệm và hành động trong quá trình học tập, cho rằng giáo dục phải gắn liền với thực tiễn và phát triển tư duy thông qua hành động. Lý thuyết kiến tạo bổ sung quan điểm rằng kiến thức được người học tự xây dựng qua tương tác xã hội và giải quyết vấn đề phức hợp, đặc biệt trong môi trường học tập nhóm.

Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình dạy học theo dự án với các đặc điểm chính: định hướng thực tiễn, định hướng hành động, định hướng sản phẩm và phát huy tính tự lực, cộng tác của người học. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: dự án học tập (DAHT), dạy học theo dự án (DHTDA), năng lực thực hiện (NLTH), kỹ thuật viên sửa chữa chung (KTV SCC), và các loại dự án theo thời gian và mức độ phức hợp nội dung.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Cỡ mẫu khảo sát gồm các chuyên gia và kỹ thuật viên trong ngành ô tô tại các trường học và doanh nghiệp, với số lượng phiếu phỏng vấn khoảng 30-40 người. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện và mẫu chuyên gia nhằm đảm bảo tính đại diện và chuyên môn.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính qua phần mềm Microsoft Excel. Các công cụ thu thập dữ liệu gồm bảng hỏi khảo sát, phiếu phỏng vấn chuyên gia và quan sát thực tế. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 5/2019 đến tháng 5/2021, bao gồm các giai đoạn: thu thập tài liệu, thiết kế dự án học tập, triển khai dạy học theo dự án và đánh giá kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tính khả thi và phù hợp của DHTDA: Kết quả phỏng vấn cho thấy 85% chuyên gia đánh giá phương pháp dạy học theo dự án phù hợp và khả thi trong đào tạo môn chẩn đoán và sửa chữa ô tô tại hãng Kia Việt Nam. Các kỹ thuật viên cũng thể hiện sự hài lòng với phương pháp này, đặc biệt về tính thực tiễn và khả năng áp dụng kiến thức vào công việc.

  2. Tăng cường năng lực thực hành: Sau khi áp dụng DHTDA, tỷ lệ kỹ thuật viên hoàn thành đúng và chính xác công việc chẩn đoán và sửa chữa trong lần đầu tiên tăng từ khoảng 60% lên 78%, thể hiện sự cải thiện rõ rệt về năng lực thực hiện.

  3. Phát huy tính chủ động và sáng tạo: 90% người học tham gia dự án thể hiện sự chủ động trong việc lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá dự án học tập, tăng cường kỹ năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm.

  4. Hạn chế về thời gian và cơ sở vật chất: Một số ý kiến phản ánh rằng thời gian dành cho các dự án học tập còn hạn chế (trung bình 4-6 giờ cho mỗi dự án nhỏ), cùng với cơ sở vật chất chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả tối ưu của DHTDA.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những phát hiện tích cực trên xuất phát từ việc DHTDA tạo điều kiện cho người học tiếp cận kiến thức một cách thực tiễn, kết hợp lý thuyết và thực hành, phù hợp với đặc thù công việc sửa chữa ô tô hiện đại. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với báo cáo của một số nghiên cứu về dạy học dựa trên dự án trong lĩnh vực kỹ thuật và giáo dục nghề nghiệp.

Việc tăng tỷ lệ sửa chữa đúng lần đầu tiên không chỉ nâng cao hiệu quả công việc mà còn góp phần giảm chi phí và tăng sự hài lòng của khách hàng. Tuy nhiên, hạn chế về thời gian và cơ sở vật chất cần được khắc phục để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hoàn thành công việc trước và sau khi áp dụng DHTDA, cùng bảng tổng hợp ý kiến chuyên gia về các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường thời lượng dành cho dự án học tập: Mở rộng thời gian thực hiện các dự án nhỏ từ 4-6 giờ lên 8-10 giờ để người học có đủ thời gian thực hành và thảo luận, nâng cao chất lượng học tập. Chủ thể thực hiện: Ban đào tạo hãng Kia Việt Nam, trong vòng 1 năm.

  2. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư bổ sung các thiết bị chẩn đoán hiện đại, phòng thực hành đạt chuẩn để hỗ trợ quá trình dạy học theo dự án hiệu quả hơn. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý kỹ thuật và đào tạo, trong vòng 2 năm.

  3. Đào tạo nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về phương pháp DHTDA cho giáo viên và huấn luyện viên kỹ thuật nhằm nâng cao kỹ năng hướng dẫn và đánh giá dự án. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, trong vòng 6 tháng.

  4. Xây dựng hệ thống đánh giá đa chiều: Phát triển bộ công cụ đánh giá kết quả học tập dựa trên sản phẩm dự án, sự tham gia và phản hồi của người học để đảm bảo tính khách quan và toàn diện. Chủ thể thực hiện: Ban nghiên cứu và phát triển chương trình đào tạo, trong vòng 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên và giảng viên đào tạo kỹ thuật ô tô: Nghiên cứu giúp hiểu rõ phương pháp DHTDA, áp dụng thiết kế dự án học tập phù hợp với đặc thù môn học, nâng cao hiệu quả giảng dạy.

  2. Quản lý đào tạo tại các doanh nghiệp ô tô: Có thể vận dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến chương trình đào tạo nội bộ, nâng cao năng lực kỹ thuật viên, giảm thiểu sai sót trong sửa chữa.

  3. Sinh viên và học viên ngành kỹ thuật ô tô: Tham khảo để phát triển kỹ năng tự học, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề thực tế thông qua dự án học tập.

  4. Nhà nghiên cứu giáo dục nghề nghiệp: Tài liệu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học theo dự án trong lĩnh vực kỹ thuật, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Dạy học theo dự án là gì và có ưu điểm gì trong đào tạo kỹ thuật ô tô?
    Dạy học theo dự án là phương pháp học tập tích cực, trong đó người học thực hiện nhiệm vụ phức hợp gắn với thực tiễn để tạo ra sản phẩm cụ thể. Ưu điểm là tăng tính chủ động, sáng tạo, kết hợp lý thuyết và thực hành, giúp kỹ thuật viên nâng cao năng lực thực tế.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp hỗn hợp, bao gồm nghiên cứu lý luận, khảo sát ý kiến chuyên gia, phỏng vấn và quan sát thực tế, với phân tích dữ liệu bằng thống kê mô tả qua phần mềm Excel.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của dạy học theo dự án trong môn chẩn đoán và sửa chữa ô tô?
    Hiệu quả được đánh giá qua tỷ lệ hoàn thành đúng và chính xác công việc sửa chữa lần đầu, sự chủ động và sáng tạo của người học, cũng như phản hồi từ chuyên gia và kỹ thuật viên tham gia đào tạo.

  4. Có những khó khăn nào khi áp dụng DHTDA trong đào tạo kỹ thuật viên ô tô?
    Khó khăn chính gồm hạn chế về thời gian thực hiện dự án, cơ sở vật chất chưa đồng bộ, và cần nâng cao năng lực giảng viên để hướng dẫn hiệu quả.

  5. Làm thế nào để khắc phục những hạn chế khi áp dụng DHTDA?
    Cần tăng thời lượng dự án, cải thiện trang thiết bị thực hành, tổ chức đào tạo nâng cao cho giảng viên và xây dựng hệ thống đánh giá toàn diện nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo.

Kết luận

  • Dạy học theo dự án là phương pháp phù hợp và khả thi trong đào tạo môn chẩn đoán và sửa chữa ô tô tại hãng Kia Việt Nam, giúp nâng cao năng lực thực hành của kỹ thuật viên.
  • Việc áp dụng DHTDA đã làm tăng tỷ lệ sửa chữa đúng lần đầu từ khoảng 60% lên 78%, đồng thời phát huy tính chủ động và sáng tạo của người học.
  • Hạn chế về thời gian và cơ sở vật chất là những yếu tố cần được cải thiện để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bao gồm tăng thời lượng dự án, cải thiện trang thiết bị, đào tạo giảng viên và xây dựng hệ thống đánh giá.
  • Tiếp tục nghiên cứu mở rộng áp dụng DHTDA trong các môn học kỹ thuật khác và theo dõi đánh giá hiệu quả lâu dài để hoàn thiện phương pháp.

Luận văn kêu gọi các nhà quản lý đào tạo, giảng viên và chuyên gia trong ngành ô tô cùng phối hợp triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo kỹ thuật viên, đáp ứng yêu cầu phát triển công nghệ ô tô hiện đại.