Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đột biến gen bệnh mucopolysaccharide ở trẻ em

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Tần suất của bệnh

1.2. Cơ chế bệnh sinh

1.3. Các thể của bệnh Mucopolysaccharide

1.4. Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng

1.5. Tư vấn di truyền

1.6. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU BỆNH MPS Ở VIỆT NAM

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

2.2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ

2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu

2.3.2. Mẫu nghiên cứu

2.3.3. Biến số nghiên cứu và phương pháp thu thập thông tin

2.4. XỬ LÝ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU

2.4.1. Làm sạch số liệu

2.4.2. Xử lý số liệu

2.5. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. ĐẶC ĐIỂM NHÓM NGHIÊN CỨU

3.1.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi

3.1.2. Phân bố theo thể và giới

3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN MPS

3.2.1. Tuổi xuất hiện triệu chứng đầu tiên và tuổi chẩn đoán

3.2.2. Các triệu chứng xuất hiện đầu tiên của các bệnh nhân MPS

3.2.3. Các triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân MPS I

3.2.4. Các triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân MPS II

3.2.5. Các triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân MPS III

3.2.6. Các triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân MPS IVA

3.2.7. Các triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân MPS VI

3.2.8. Tổn thương xương trên X quang của các thể MPS

3.2.9. Xét nghiệm GAGs trong nước tiểu của các bệnh nhân MPS trong nghiên cứu

3.2.10. Hoạt độ enzyme của các bệnh nhân MPS nghiên cứu

3.3. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH GEN CỦA MỘT SỐ BỆNH NHÂN MPS

3.3.1. Phân bố kiểu gen của bệnh nhân

3.3.2. Các đột biến của gen IDUA và tương quan kiểu gen - biểu hiện lâm sàng của các bệnh nhân MPS I

3.3.3. Các đột biến của gen IDS và tương quan kiểu gen - biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân MPS II nghiên cứu

3.3.4. Các đột biến của gen GALNS trên 5 bệnh nhân MPS IV nghiên cứu

3.3.5. Đột biến của gen ARSB trên bệnh nhân MPS VI trong nghiên cứu

4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN

4.1. ĐẶC ĐIỂM NHÓM NGHIÊN CỨU

4.1.1. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi

4.1.2. Phân bố bệnh nhân theo thể bệnh và giới

4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA CÁC BỆNH NHÂN MPS TRONG NGHIÊN CỨU

4.3. PHÂN TÍCH ĐỘT BIẾN GEN TRÊN 23 BỆNH NHÂN

4.3.1. Đột biến gen IDUA trên 3 bệnh nhân MPS I

4.3.2. Đột biến gen IDS trên 14 bệnh nhân MPS II

4.3.3. Đột biến gen GALNS trên 5 bệnh nhân MPS IVA

4.3.4. Đột biến của gen ARSB trên 1 bệnh nhân MPS VI

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Bệnh án nghiên cứu bệnh Mucopolysaccharide

Phụ lục 2. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh Mucopolysaccharide

Phụ lục 3. Đánh giá sự phát triển tâm thần - vận động

Phụ lục 4. Kinh phí thực hiện đề tài - Danh sách bệnh nhân nghiên cứu

DANH MỤC CÁC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm lâm sàng

Đặc điểm lâm sàng của bệnh Mucopolysaccharide (MPS) ở trẻ em được mô tả chi tiết trong nghiên cứu. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm biến dạng nét mặt, gan lách to, hạn chế vận động khớp, tổn thương van tim, và các vấn đề về thị lực và thần kinh. Các triệu chứng này xuất hiện sớm và tiến triển nặng dần theo thời gian, dẫn đến tàn phế hoặc tử vong sớm. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tuổi xuất hiện triệu chứng đầu tiên và tuổi chẩn đoán có sự khác biệt giữa các thể bệnh, với các thể MPS I, MPS II, MPS III, MPS IVA, và MPS VI có biểu hiện lâm sàng đặc trưng riêng.

1.1. Triệu chứng lâm sàng của MPS I

Các bệnh nhân MPS I thường xuất hiện triệu chứng sớm, bao gồm biến dạng nét mặt, gan lách to, và chậm phát triển tâm thần vận động. Các triệu chứng này tiến triển nhanh, dẫn đến tàn phế nặng nề nếu không được điều trị kịp thời.

1.2. Triệu chứng lâm sàng của MPS II

Bệnh nhân MPS II có các triệu chứng tương tự MPS I nhưng thường xuất hiện muộn hơn. Các biểu hiện đặc trưng bao gồm tổn thương xương, hạn chế vận động khớp, và các vấn đề về thần kinh. Bệnh nhân thường được chẩn đoán muộn do các triệu chứng không đặc hiệu.

II. Đặc điểm cận lâm sàng

Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh MPS được nghiên cứu thông qua các xét nghiệm như đo nồng độ GAGs trong nước tiểu, xét nghiệm hoạt độ enzyme, và phân tích gen. Kết quả cho thấy sự gia tăng đáng kể nồng độ GAGs trong nước tiểu ở các bệnh nhân MPS, đặc biệt là ở các thể MPS I và MPS II. Xét nghiệm hoạt độ enzyme cũng cho thấy sự thiếu hụt rõ rệt các enzyme liên quan đến quá trình giáng hóa GAGs. Phân tích gen xác định các đột biến gen gây bệnh, giúp chẩn đoán chính xác thể bệnh và hỗ trợ tư vấn di truyền.

2.1. Xét nghiệm GAGs trong nước tiểu

Nồng độ GAGs trong nước tiểu là một chỉ số quan trọng trong chẩn đoán MPS. Nghiên cứu cho thấy sự gia tăng đáng kể nồng độ GAGs ở các bệnh nhân MPS, đặc biệt là ở các thể MPS I và MPS II. Xét nghiệm này giúp sàng lọc và chẩn đoán sớm bệnh.

2.2. Phân tích gen

Phân tích gen xác định các đột biến gen gây bệnh MPS, bao gồm các đột biến trên gen IDUA, IDS, GALNS, và ARSB. Kết quả phân tích gen giúp chẩn đoán chính xác thể bệnh và hỗ trợ tư vấn di truyền cho gia đình bệnh nhân.

III. Đột biến gen

Nghiên cứu xác định các đột biến gen liên quan đến bệnh MPS ở trẻ em. Các đột biến trên gen IDUA, IDS, GALNS, và ARSB được phát hiện ở các bệnh nhân MPS I, MPS II, MPS IVA, và MPS VI. Các đột biến này gây thiếu hụt enzyme, dẫn đến tích tụ GAGs trong lysosome và gây tổn thương đa cơ quan. Kết quả phân tích gen giúp chẩn đoán chính xác thể bệnh và hỗ trợ tư vấn di truyền cho gia đình bệnh nhân.

3.1. Đột biến gen IDUA

Các đột biến trên gen IDUA được phát hiện ở bệnh nhân MPS I. Các đột biến này gây thiếu hụt enzyme α-L-Iduronidase, dẫn đến tích tụ dermatan sulfate và heparan sulfate trong lysosome. Kết quả phân tích gen giúp chẩn đoán chính xác thể bệnh và hỗ trợ tư vấn di truyền.

3.2. Đột biến gen IDS

Các đột biến trên gen IDS được phát hiện ở bệnh nhân MPS II. Các đột biến này gây thiếu hụt enzyme Iduronate 2 sulfatase, dẫn đến tích tụ dermatan sulfate và heparan sulfate trong lysosome. Kết quả phân tích gen giúp chẩn đoán chính xác thể bệnh và hỗ trợ tư vấn di truyền.

IV. Ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, và đột biến gen của bệnh MPS ở trẻ em có giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu giúp cải thiện chẩn đoán sớm bệnh, hỗ trợ tư vấn di truyền, và định hướng điều trị hiệu quả. Các phương pháp điều trị như liệu pháp enzyme thay thế và ghép tế bào gốc được áp dụng dựa trên kết quả nghiên cứu, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

4.1. Chẩn đoán sớm

Nghiên cứu giúp cải thiện chẩn đoán sớm bệnh MPS thông qua các xét nghiệm đo nồng độ GAGs trong nước tiểu và phân tích gen. Chẩn đoán sớm giúp bệnh nhân được điều trị kịp thời, giảm thiểu các biến chứng nặng nề.

4.2. Tư vấn di truyền

Kết quả phân tích gen giúp hỗ trợ tư vấn di truyền cho gia đình bệnh nhân, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ở các thế hệ sau. Tư vấn di truyền là một phần quan trọng trong quản lý bệnh MPS.

Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và phát hiện đột biến gen trong bệnh mucopolysaccharide ở trẻ em