Tổng quan nghiên cứu

Du lịch nội địa tại huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận, đang trở thành một lĩnh vực kinh tế quan trọng với tiềm năng phát triển lớn. Theo số liệu thống kê, lượng khách du lịch đến Phú Quý tăng từ 16.600 lượt khách năm 2017 lên 19.500 lượt khách năm 2018, tương ứng doanh thu tăng từ 41,5 tỷ đồng lên 48,75 tỷ đồng. Tuy nhiên, doanh thu này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng du lịch phong phú của đảo, do mức chi tiêu của du khách còn thấp, chủ yếu tập trung vào lưu trú và đi lại, trong khi chi phí cho tham quan, giải trí và mua sắm còn hạn chế.

Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu của du khách nội địa khi đến Phú Quý, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao mức chi tiêu và thu hút khách du lịch quay lại. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào du khách nội địa đến Phú Quý trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 năm 2019, khảo sát tại các điểm tập trung khách lớn như bến tàu Phan Thiết - Phú Quý và địa bàn huyện đảo. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ giúp các doanh nghiệp du lịch và cơ quan quản lý địa phương tối ưu hóa chiến lược phát triển sản phẩm, dịch vụ mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho huyện đảo.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình hành vi người tiêu dùng, bao gồm:

  • Mô hình hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler: Giải thích quá trình nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá các phương án, quyết định mua và hành vi sau mua. Mô hình nhấn mạnh vai trò của các yếu tố môi trường, đặc điểm cá nhân và quá trình tâm lý trong quyết định tiêu dùng.

  • Thuyết hành động hợp lý (TRA): Ý định hành vi của cá nhân bị chi phối bởi thái độ và chuẩn chủ quan, là cơ sở dự báo hành vi tiêu dùng.

  • Thuyết hành vi dự định (TPB): Mở rộng TRA bằng cách bổ sung biến “hành vi kiểm soát cảm nhận”, thể hiện sự tự tin và khả năng thực hiện hành vi của cá nhân.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: du lịch nội địa, điểm đến du lịch, tài nguyên du lịch, sản phẩm du lịch, hành vi chi tiêu của khách du lịch, quyết định chi tiêu và các yếu tố ảnh hưởng như đặc điểm nhân khẩu học, đặc điểm chuyến đi, cảm nhận về sản phẩm và dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính.

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát 300 phiếu hỏi với du khách nội địa đến Phú Quý trong giai đoạn tháng 4 đến tháng 9 năm 2019, sau khi loại bỏ phiếu không hợp lệ còn 210 mẫu đạt yêu cầu. Dữ liệu thứ cấp được lấy từ Tổng cục Du lịch, Viện nghiên cứu Phát triển Du lịch, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, Cục Thống kê và các cơ quan địa phương.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu thuận tiện tại các điểm tập trung khách lớn như bến tàu Phan Thiết - Phú Quý và các địa điểm du lịch trên đảo.

  • Phương pháp phân tích: Ứng dụng mô hình hồi quy đa bội tuyến tính-log-log với biến phụ thuộc là logarit tự nhiên của mức chi tiêu bình quân ngày của du khách. Mô hình bao gồm 20 biến độc lập, trong đó có 1 biến định lượng (log thu nhập) và 19 biến định tính được mã hóa dưới dạng biến giả (dummy variables). Các kiểm định mô hình như kiểm định Wald, kiểm định F, kiểm định phân phối chuẩn phần dư (Jarque-Bera), kiểm định phương sai phần dư (White), kiểm định tự tương quan (Breusch-Godfrey) và kiểm định đa cộng tuyến (VIF) được thực hiện để đảm bảo tính hợp lệ và độ tin cậy của mô hình.

  • Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn chuyên gia và thảo luận nhóm với các cán bộ quản lý du lịch, giảng viên và nhà nghiên cứu để xây dựng và hiệu chỉnh bảng hỏi, đồng thời bổ sung các nhân tố ảnh hưởng phù hợp với bối cảnh Phú Quý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của đặc điểm nhân khẩu học: Mức thu nhập bình quân có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến quyết định chi tiêu của du khách. Độ tuổi cũng ảnh hưởng rõ rệt, nhóm tuổi từ 26-55 chi tiêu cao hơn nhóm dưới 26 tuổi. Tình trạng hôn nhân và nghề nghiệp (công chức, viên chức nhà nước hoặc kinh doanh) cũng là các yếu tố quan trọng tác động đến mức chi tiêu.

  2. Đặc điểm chuyến đi: Thời gian lưu trú có ảnh hưởng đáng kể; du khách lưu trú từ 3 ngày trở lên chi tiêu nhiều hơn so với nhóm lưu trú 1-2 ngày. Người đi cùng chuyến đi và hình thức tổ chức chuyến đi (đăng ký theo tour hoặc tự tổ chức) cũng ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu. Việc kết hợp tham quan nhiều điểm đến ngoài Phú Quý làm tăng mức chi tiêu bình quân.

  3. Cảm nhận về sản phẩm và dịch vụ du lịch: Sự hài lòng về tính đa dạng của sản phẩm du lịch và chất lượng dịch vụ tại Phú Quý có ảnh hưởng tích cực đến mức chi tiêu của du khách. Du khách đến từ các tỉnh Nam bộ có xu hướng chi tiêu cao hơn so với các vùng khác.

  4. Mức chi tiêu bình quân: Mức chi tiêu bình quân ngày của du khách nội địa tại Phú Quý dao động trong khoảng từ dưới 2 triệu đến trên 4 triệu đồng, với phần lớn du khách chi tiêu trong khoảng 2-4 triệu đồng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước về hành vi chi tiêu của khách du lịch nội địa, khẳng định vai trò quan trọng của thu nhập, thời gian lưu trú và cảm nhận về sản phẩm dịch vụ trong quyết định chi tiêu. Sự khác biệt về mức chi tiêu theo độ tuổi và nghề nghiệp phản ánh đặc điểm tiêu dùng đa dạng của các nhóm khách hàng. Việc kết hợp nhiều điểm đến trong chuyến đi không chỉ tăng trải nghiệm mà còn kích thích chi tiêu nhiều hơn, góp phần nâng cao doanh thu du lịch địa phương.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức chi tiêu bình quân theo nhóm tuổi, biểu đồ đường thể hiện mối quan hệ giữa thời gian lưu trú và mức chi tiêu, cùng bảng phân tích hồi quy chi tiết các biến độc lập có ý nghĩa thống kê. So sánh với các nghiên cứu trước đây, nghiên cứu này bổ sung thêm yếu tố xuất xứ khu vực và cảm nhận về sản phẩm dịch vụ, làm rõ hơn các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu tại điểm đến du lịch đảo Phú Quý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ du lịch: Đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch mới, đặc biệt là các dịch vụ giải trí, tham quan kết hợp nhằm thu hút phân khúc du khách có mức chi tiêu cao. Thời gian thực hiện: 1-3 năm. Chủ thể thực hiện: các doanh nghiệp du lịch, Ban Quản lý khu du lịch Phú Quý.

  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ: Tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng phục vụ, cải thiện cơ sở vật chất lưu trú và nhà hàng, đảm bảo tiêu chuẩn dịch vụ để tăng sự hài lòng của du khách. Thời gian thực hiện: liên tục, ưu tiên trong 2 năm đầu. Chủ thể thực hiện: các cơ sở lưu trú, nhà hàng, doanh nghiệp du lịch.

  3. Quảng bá và xây dựng thương hiệu du lịch Phú Quý: Tăng cường các hoạt động xúc tiến quảng bá trên các phương tiện truyền thông đại chúng, tập trung vào các thị trường trọng điểm như các tỉnh Nam bộ và TP. Hồ Chí Minh. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể thực hiện: Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, Ban Quản lý du lịch Phú Quý.

  4. Khuyến khích tổ chức tour kết hợp nhiều điểm đến: Hỗ trợ các công ty lữ hành xây dựng các tour du lịch đa điểm, kết hợp Phú Quý với các điểm du lịch lân cận để kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu. Thời gian thực hiện: 1 năm. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp lữ hành, cơ quan quản lý du lịch.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp du lịch và lữ hành: Nghiên cứu giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu của khách, từ đó thiết kế sản phẩm, dịch vụ phù hợp nhằm tăng doanh thu và thu hút khách quay lại.

  2. Cơ quan quản lý du lịch địa phương: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững, định hướng quảng bá và nâng cao chất lượng dịch vụ tại Phú Quý.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, du lịch: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mô hình kinh tế lượng trong phân tích hành vi tiêu dùng du lịch, đồng thời cung cấp dữ liệu thực tiễn về du lịch đảo.

  4. Các nhà đầu tư và phát triển dự án du lịch: Giúp đánh giá tiềm năng thị trường, xác định phân khúc khách hàng mục tiêu và các yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chi tiêu của du khách nội địa tại Phú Quý?
    Mức thu nhập bình quân và thời gian lưu trú là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chi phối trực tiếp mức chi tiêu của du khách. Ví dụ, du khách lưu trú trên 3 ngày chi tiêu cao hơn đáng kể so với nhóm lưu trú ngắn ngày.

  2. Cảm nhận về sản phẩm và dịch vụ có tác động như thế nào đến chi tiêu của khách?
    Sự hài lòng về tính đa dạng sản phẩm và chất lượng dịch vụ làm tăng mức chi tiêu bình quân, bởi du khách sẵn sàng chi nhiều hơn khi cảm thấy dịch vụ đáp ứng tốt nhu cầu.

  3. Tại sao việc kết hợp nhiều điểm đến trong chuyến đi lại làm tăng chi tiêu?
    Kết hợp nhiều điểm đến kéo dài thời gian lưu trú và tạo thêm cơ hội tiêu dùng cho du khách, từ đó làm tăng tổng chi tiêu trong chuyến đi.

  4. Mức chi tiêu bình quân của du khách nội địa tại Phú Quý là bao nhiêu?
    Mức chi tiêu bình quân ngày dao động từ dưới 2 triệu đến trên 4 triệu đồng, với phần lớn du khách chi tiêu trong khoảng 2-4 triệu đồng.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp du lịch tận dụng kết quả nghiên cứu này?
    Doanh nghiệp có thể tập trung phát triển sản phẩm đa dạng, nâng cao chất lượng dịch vụ và xây dựng các tour kết hợp nhiều điểm đến để kích thích chi tiêu và thu hút khách quay lại.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xây dựng thành công mô hình kinh tế lượng tuyến tính-log-log với 20 biến độc lập, xác định các yếu tố nhân khẩu học, đặc điểm chuyến đi và cảm nhận sản phẩm dịch vụ ảnh hưởng đáng kể đến quyết định chi tiêu của du khách nội địa tại Phú Quý.

  • Mức thu nhập, độ tuổi, tình trạng hôn nhân, nghề nghiệp, thời gian lưu trú, người đi cùng và hình thức tổ chức chuyến đi là những nhân tố chủ chốt tác động đến mức chi tiêu.

  • Cảm nhận hài lòng về sự đa dạng sản phẩm và chất lượng dịch vụ, cùng với xuất xứ khu vực Nam bộ, góp phần gia tăng chi tiêu bình quân của du khách.

  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao mức chi tiêu và phát triển du lịch bền vững tại huyện đảo Phú Quý.

  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát để hoàn thiện mô hình và chính sách phát triển du lịch địa phương.

Hành động ngay hôm nay: Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý du lịch tại Phú Quý nên phối hợp triển khai các giải pháp đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và quảng bá thương hiệu để tận dụng tối đa tiềm năng du lịch, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.