Nghiên cứu bệnh thối gốc rễ Phytophthora sp. và bệnh đốm nâu Alternaria sp. trên cây chanh leo tại Tây Nguyên và miền Bắc

• Tác giả: Nguyễn Xuân Vân
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đức Huy
• Trường học: Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Bảo Vệ Thực Vật
• Đề tài: Nghiên cứu bệnh thối gốc rễ (Phytophthora sp.) và bệnh đốm nâu (Alternaria sp.) cây chanh leo tại một số tỉnh Tây Nguyên, Miền Trung và Miền Bắc
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. Danh mục chữ viết tắt
• 1.2. Danh mục bảng
• 1.3. Danh mục hình
• 1.4. Danh mục đồ thị
• 1.5. Trích yếu luận văn
• 1.6. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.7. Mục đích và yêu cầu của đề tài
• 1.8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
• 1.8.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
• 1.8.2. Giới thiệu sơ lược về cây chanh leo
• 1.8.3. Nghiên cứu về bệnh hại cây chanh leo
• 1.8.3.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.8.3.2. Bệnh đốm nâu do Alternaria
• 1.8.3.3. Bệnh do Phytophthora
• 1.8.3.4. Nghiên cứu về các biện pháp sinh học trong phòng trừ Phytophthora
• 1.9. Đối tượng, vật liệu, nội dung và phương pháp nghiên cứu
• 1.9.1. Đối tượng, vật liệu, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 1.9.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.9.1.2. Vật liệu và dụng cụ nghiên cứu
• 1.9.1.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 1.9.2. Nội dung nghiên cứu
• 1.9.3. Phương pháp nghiên cứu
• 1.9.3.1. Phương pháp điều tra mức độ và diễn biến bệnh ngoài đồng ruộng
• 1.9.3.2. Phương pháp chẩn đoán bệnh
• 1.9.3.3. Phương pháp thu thập mẫu
• 1.9.3.4. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm
• 1.9.3.4.1. Phương pháp phân lập Phytophthora sp. gây bệnh thối gốc rễ cây chanh leo
• 1.9.3.4.2. Xác định nấm gây bệnh tàn lụi bằng kĩ thuật PCR, giải trình tự vùng ITS của nấm và phân tích trình tự
• 1.9.3.4.3. Nghiên cứu đặc điểm hình thái, sinh học của Phytophthora nicotinanae
• 1.9.3.4.4. Phương pháp kích thích sinh bọc bào tử
• 1.9.3.4.5. Phương pháp lây bệnh nhân tạo
• 1.9.3.4.6. Phương pháp khảo sát hiệu lực của chế phẩm sinh học
• 1.9.4. Chỉ tiêu theo dõi, đánh giá và xử lý số liệu
• 1.10. Kết quả nghiên cứu
• 1.10.1. Kết quả điều tra thành phần bệnh, hiện trạng và diễn biến bệnh thối gốc rễ, đốm nâu lá chanh leo tại vùng Tây Nguyên, miền Trung và miền Bắc
• 1.10.1.1. Kết quả điều tra thành phần bệnh và diễn biến bệnh hại chanh leo tại vùng Tây Nguyên
• 1.10.1.2. Kết quả điều tra thành phần bệnh và diễn biến bệnh hại chanh leo tại các tỉnh miền Bắc
• 1.10.1.3. Diễn biến bệnh thối gốc rễ trên chanh leo tại Gia Lai và Sơn La
• 1.10.1.3.1. Tình hình bệnh thối gốc rễ trên chanh leo tại Gia Lai
• 1.10.1.3.2. Tình hình bệnh thối gốc rễ trên chanh leo tại Sơn La
• 1.10.1.4. Tình hình bệnh đốm nâu lá chanh leo tại các tỉnh Tây Nguyên
• 1.10.2. Kết quả phân thu thập và giám định Phytophthora sp.
• 1.10.2.1. Kết quả thu thập mẫu bệnh
• 1.10.2.2. Kết quả xác định nấm gây bệnh bằng kỹ thuật PCR và giải trình tự gene vùng ITS của nấm gây bệnh
• 1.10.2.3. Kết quả lây bệnh nhân tạo Phytophthora nicotianae gây bệnh trên chanh leo trong điều kiện invitro
• 1.10.2.4. Nghiên cứu đặc điểm hình thái và sinh học của Phytophthora nicotianae
• 1.10.2.5. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ, pH và môi trường nuôi cấy đến sự phát triển của Phytophthora nicotianae
• 1.10.3. Thử nghiệm hiệu lực ức chế của nấm, vi khuẩn đối kháng và thuốc đến sự phát triển của Phytophthora nicotianae
• 1.10.3.1. Hiệu lực ức chế của vi khuẩn đối kháng Bacillus velezensis đến sự phát triển của Phytophthora nicotianae
• 1.10.3.2. Hiệu lực ức chế của nấm đối kháng Tricoderma asperellum đến sự phát triển của Phytophthora nicotianae
• 1.10.3.3. Thử nghiệm phòng trừ Phytophthora nicotianae bằng biện pháp hóa học
• 1.10.3.4. Thử nghiệm phòng chống Phytophthora nicotianae gây bệnh thối gốc rễ chanh leo
• 1.10.3.5. Hiệu lực ức chế của sản phẩm KR833 chiết tách từ xạ khuẩn Streptomyces đến sự phát triển của Phytophthora nicotianae
• 1.11. Kết luận và kiến nghị
• Tài liệu tham khảo

I. Tổng quan về bệnh thối gốc rễ và đốm nâu trên cây chanh leo

Cây chanh leo (Passiflora edulis) là một trong những loại cây trồng có giá trị kinh tế cao tại Việt Nam, đặc biệt ở các tỉnh Tây Nguyên và miền Bắc. Tuy nhiên, cây chanh leo thường bị ảnh hưởng bởi nhiều loại bệnh, trong đó bệnh thối gốc rễ do Phytophthora sp. và bệnh đốm nâu do Alternaria sp. là hai bệnh phổ biến nhất. Những bệnh này không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng đến chất lượng quả, gây thiệt hại lớn cho nông dân. Việc nghiên cứu và tìm ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả là rất cần thiết để bảo vệ cây chanh leo.

1.1. Đặc điểm sinh học của cây chanh leo và bệnh hại

Cây chanh leo có đặc điểm sinh học đặc trưng, bao gồm khả năng sinh trưởng nhanh và thích nghi tốt với điều kiện khí hậu Việt Nam. Tuy nhiên, cây cũng dễ bị tấn công bởi các loại nấm gây bệnh. Bệnh thối gốc rễ thường phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, trong khi bệnh đốm nâu lại xuất hiện khi thời tiết ẩm ướt và có mưa. Việc hiểu rõ đặc điểm sinh học của cây và bệnh hại sẽ giúp nông dân có biện pháp phòng trừ hiệu quả hơn.

1.2. Tình hình nghiên cứu bệnh hại cây chanh leo tại Việt Nam

Nghiên cứu về bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu trên cây chanh leo đã được thực hiện ở nhiều tỉnh thành, đặc biệt là Tây Nguyên và miền Bắc. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh có thể lên đến 70% trong một số vụ mùa. Việc xác định chính xác tác nhân gây bệnh và các biện pháp phòng trừ là rất quan trọng để bảo vệ cây trồng và nâng cao năng suất.

II. Vấn đề và thách thức trong việc phòng trừ bệnh hại cây chanh leo

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu, nhưng việc phòng trừ vẫn gặp nhiều khó khăn. Các yếu tố như khí hậu, độ ẩm và sự phát triển của nấm bệnh đều ảnh hưởng đến hiệu quả của các biện pháp phòng trừ. Nông dân thường gặp khó khăn trong việc nhận diện bệnh và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời. Điều này dẫn đến thiệt hại lớn về kinh tế cho người trồng chanh leo.

2.1. Khó khăn trong việc nhận diện bệnh

Việc nhận diện sớm các triệu chứng của bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu là rất quan trọng. Tuy nhiên, nhiều nông dân chưa có đủ kiến thức để phân biệt các triệu chứng bệnh, dẫn đến việc không phát hiện kịp thời. Điều này làm cho bệnh phát triển mạnh và gây thiệt hại lớn cho cây trồng.

2.2. Thiếu biện pháp phòng trừ hiệu quả

Mặc dù có nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật có thể sử dụng để phòng trừ bệnh, nhưng việc lạm dụng thuốc có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Hơn nữa, không phải tất cả các biện pháp sinh học đều được áp dụng rộng rãi, dẫn đến hiệu quả phòng trừ không cao. Cần có các nghiên cứu sâu hơn để tìm ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả và bền vững.

III. Phương pháp nghiên cứu và giải pháp phòng trừ bệnh hại

Để nghiên cứu và phòng trừ bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu, nhiều phương pháp đã được áp dụng. Các nghiên cứu hiện tại tập trung vào việc xác định tác nhân gây bệnh, đặc điểm sinh học của nấm và thử nghiệm các biện pháp phòng trừ sinh học và hóa học. Việc áp dụng các biện pháp này một cách đồng bộ sẽ giúp nâng cao hiệu quả phòng trừ.

3.1. Phương pháp điều tra và thu thập mẫu bệnh

Phương pháp điều tra hiện trạng bệnh hại được thực hiện theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Việc thu thập mẫu bệnh từ các vùng trồng chanh leo giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh. Các mẫu bệnh được phân lập và nuôi cấy trong điều kiện phòng thí nghiệm để nghiên cứu đặc điểm sinh học của nấm.

3.2. Thử nghiệm các biện pháp phòng trừ

Các biện pháp phòng trừ bao gồm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nấm đối kháng và vi khuẩn đối kháng. Nghiên cứu cho thấy vi khuẩn Bacillus velezensis và nấm Trichoderma asperellum có hiệu quả cao trong việc ức chế sự phát triển của Phytophthora nicotianae. Việc áp dụng các biện pháp này cần được thực hiện đúng thời điểm để đạt hiệu quả cao nhất.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả có thể giảm thiểu thiệt hại do bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu gây ra. Các thử nghiệm cho thấy rằng việc sử dụng nấm đối kháng và vi khuẩn đối kháng có thể đạt hiệu quả phòng trừ lên đến 73%. Điều này mở ra hướng đi mới cho việc bảo vệ cây chanh leo một cách bền vững.

4.1. Kết quả điều tra thành phần bệnh

Kết quả điều tra cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh thối gốc rễ và đốm nâu ở các tỉnh Tây Nguyên và miền Bắc có sự khác biệt rõ rệt. Tại Gia Lai, tỷ lệ nhiễm bệnh có thể lên đến 50%, trong khi ở Sơn La, tỷ lệ này chỉ khoảng 10%. Việc nắm rõ tình hình bệnh hại sẽ giúp nông dân có biện pháp phòng trừ kịp thời.

4.2. Ứng dụng các biện pháp sinh học trong phòng trừ

Việc ứng dụng các biện pháp sinh học như sử dụng Bacillus velezensis và Trichoderma asperellum đã cho thấy hiệu quả cao trong việc phòng trừ bệnh. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc xử lý nấm đối kháng trước khi bệnh xuất hiện sẽ mang lại hiệu quả cao hơn so với xử lý khi bệnh đã xuất hiện.

V. Kết luận và tương lai của nghiên cứu bệnh hại cây chanh leo

Nghiên cứu về bệnh thối gốc rễ và bệnh đốm nâu trên cây chanh leo là rất cần thiết để bảo vệ cây trồng và nâng cao năng suất. Các biện pháp phòng trừ hiệu quả sẽ giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại và nâng cao thu nhập. Tương lai của nghiên cứu cần tập trung vào việc phát triển các biện pháp sinh học và hóa học an toàn, hiệu quả để bảo vệ cây chanh leo một cách bền vững.

5.1. Định hướng nghiên cứu trong tương lai

Các nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc phát triển các giống chanh leo kháng bệnh, cũng như nghiên cứu sâu hơn về đặc điểm sinh học của các tác nhân gây bệnh. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả phòng trừ và bảo vệ cây trồng một cách bền vững.

5.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục nông dân

Giáo dục nông dân về các biện pháp phòng trừ bệnh hại là rất quan trọng. Việc cung cấp thông tin và kiến thức sẽ giúp nông dân nhận diện bệnh sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.