I. Tổng Quan Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Văn Hóa Tổ Chức VNPT
Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển vượt bậc, việc tăng cường tri thức cho lực lượng lao động trở thành yếu tố then chốt. Các nhà quản lý nhận ra giá trị của doanh nghiệp nằm ở nguồn nhân lực chất lượng cao, chứ không phải tài sản hữu hình. Tri thức của mỗi nhân viên là tài sản quý báu nhất. Tuy nhiên, không phải tổ chức nào cũng nắm bắt được ý nghĩa của việc quản lý và phát huy nguồn tài sản tri thức này. Chia sẻ tri thức là một yếu tố quan trọng cho sự thành công của quản lý tri thức. Điều này vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với doanh nghiệp trong việc duy trì và nâng cao sức mạnh từ bên trong. Chia sẻ tri thức giúp các tổ chức phát triển kỹ năng, năng lực, nâng cao giá trị và duy trì lợi thế cạnh tranh. Theo Renzl (2008), tri thức là hiện thân của tài sản vô hình, thói quen và các quá trình sáng tạo khó có thể bắt chước, và vì vậy đó chính là nguồn tài nguyên có giá trị nhất của một doanh nghiệp.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Chia Sẻ Tri Thức Tại VNPT TP.HCM
Chia sẻ tri thức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao, như ngành Viễn thông – Công nghệ Thông tin (VT - CNTT). Đây là lĩnh vực phát triển rất nhanh và được Chính phủ Việt Nam ưu tiên. Việc mỗi nhân viên sẵn sàng chia sẻ tri thức với đồng nghiệp và ý thức được rằng tri thức không chỉ là tài sản cá nhân mà là tài sản chung của tập thể là rất quan trọng. Điều này đòi hỏi một quá trình xây dựng Văn hóa Tổ chức chia sẻ.
1.2. Tính Cấp Thiết Nghiên Cứu Văn Hóa Tổ Chức và Tri Thức
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng Văn hóa Tổ chức (VHTC) có vai trò rất quan trọng, giúp gắn kết các nhân viên, thu hút nhân tài, tạo dựng niềm tin để họ tận tâm và trung thành với tổ chức. Một VHTC tốt sẽ tạo ra môi trường làm việc thúc đẩy chia sẻ tri thức (CSTT). Mặc dù mối quan hệ giữa VHTC và chia sẻ tri thức đã được nghiên cứu nhiều trên thế giới, nhưng tại Việt Nam thì vấn đề này vẫn còn khá mới mẻ và chưa được nghiên cứu nhiều, đặc biệt trong lĩnh vực VT - CNTT. Đề tài nghiên cứu “Nghiên cứu ảnh hƣởng của các yếu tố Văn hóa Tổ chức đến chia sẻ tri thức tại VNPT Thành phố Hồ Chí Minh” được hình thành từ nhu cầu thực tế đó.
II. Thách Thức Chia Sẻ Tri Thức Tại VNPT TP
Các yếu tố Văn hóa Tổ chức có tác động đến chia sẻ tri thức trong tổ chức là một đề tài có lĩnh vực nghiên cứu khá rộng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi tri thức trở thành một một nguồn lực quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Tri thức được xem là nguồn tài nguyên chiến lược quan trọng, là năng lực để các doanh nghiệp phát triển bền vững và tạo lợi thế cạnh tranh. Trong doanh nghiệp, chia sẻ tri thức giữa nhân viên trong đơn vị là việc rất cần thiết, giúp nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc của mỗi nhân viên, mỗi bộ phận. Đề tài nghiên cứu ảnh hưởng của Văn hóa Tổ chức đến chia sẻ tri thức đã được một số tác giả thực hiện và nhận ra rằng chia sẻ tri thức không dễ thực hiện trong các Tổ chức, nhưng rất quan trọng góp phần mang lại thành công cho Tổ chức.
2.1. Rào Cản Văn Hóa Trong Chia Sẻ Tri Thức Tại VNPT
Việc xây dựng một văn hóa chia sẻ không hề đơn giản. Theo lẽ thông thường, tính cá nhân và tính sở hữu luôn hiện hữu trong mỗi con người. Ai cũng muốn giữ lại chút hiểu biết, kinh nghiệm làm điểm mạnh của riêng mình. Tuy nhiên, nếu được nuôi dưỡng trong một môi trường tốt, có văn hoá chia sẻ, tính cá nhân và tính sở hữu cũng sẽ được thay thế và loại bỏ dần. Điều này cần một quá trình xây dựng Văn hóa Tổ chức chia sẻ.
2.2. Thiếu Nghiên Cứu Chuyên Sâu Về VNPT TP. Hồ Chí Minh
Đã có một số công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về ảnh hưởng của các yếu tố Văn hóa Tổ chức đến chia sẻ tri thức của nhân viên trong Tổ chức, nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu chuyên sâu về ảnh hưởng của các yếu tố Văn hóa Tổ chức đến chia sẻ tri thức trong ngành Viễn thông – Công nghệ thông tin. Vì vậy tác giả đã đưa ra đề tài “Nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố Văn hoá Tổ chức đến chia sẻ tri thức tại VNPT Thành phố Hồ Chí Minh” có tính cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Văn Hóa Tổ Chức VNPT
Đề tài được thực hiện dựa trên phương pháp nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu định tính nhằm khám phá các yếu tố Văn hóa Tổ chức ảnh hưởng đến chia sẻ tri thức, điều chỉnh các thang đo của các yếu tố trong mô hình nghiên cứu đã đề xuất. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua 2 giai đoạn: Nghiên cứu tổng quan cơ sở lý thuyết để đưa ra các giả thuyết và đề xuất mô hình nghiên cứu; Tiến hành phỏng vấn một số cán bộ quản lý thuộc các bộ phận, đơn vị khác nhau trực thuộc VNPT HCM để khám phá các yếu tố Văn hóa Tổ chức ảnh hưởng đến chia sẻ tri thức, điều chỉnh các thang đo của các yếu tố trong mô hình nghiên cứu đã đề xuất.
3.1. Nghiên Cứu Định Tính Khám Phá Yếu Tố Văn Hóa VNPT
Kết quả nghiên cứu định tính làm cơ sở xây dựng bảng câu hỏi thu thập thông tin để thực hiện nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu định lượng được sử dụng nhằm kiểm định và đo lường ảnh hưởng của các yếu tố Văn hóa Tổ chức đến chia sẻ tri thức của nhân viên VNPT HCM thông qua các giá trị, độ tin cậy và mức độ phù hợp của các thang đo; kiểm định mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu.
3.2. Nghiên Cứu Định Lượng Đánh Giá Mức Độ Ảnh Hưởng
Thu thập dữ liệu bằng bảng câu hỏi và phỏng vấn chuyên gia là các lãnh đạo có kinh nghiệm, thâm niên công tác tại VNPT HCM. Cỡ mẫu để nghiên cứu dựa trên chọn mẫu thuận tiện (N=250). Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 22.0 đánh giá sơ bộ độ tin cậy và giá trị thang đo bằng hệ số Cronbach‟s Alpha và phân tích nhân số khám phá (EFA) bằng kiểm định KMO và Factor loading, nhằm đánh giá độ tin cậy của các thang đo, qua đó loại bỏ các biến quan sát không giải thích cho khái niệm nghiên cứu, đồng thời tái cấu trúc các biến quan sát còn lại vào các thành phần đo lường phù hợp làm cơ sở cho việc hiệu chỉnh mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Văn Hóa Tổ Chức VNPT
Kết quả nghiên cứu cho thấy 5 yếu tố văn hóa tổ chức có tác động tích cực đến chia sẻ tri thức. Trong đó yếu tố niềm tin vào tổ chức tác động mạnh nhất (Beta =0 450), thứ hai là quy trình làm việc hợp lý (Beta =0 230), tiếp theo là vai trò của lãnh đạo (Beta =0 160), phần thưởng (Beta =0 145) và cuối cùng là giao tiếp của nhân viên (Beta =0 139). Còn yếu tố cơ hội học hỏi được kết luận là không có tác động đến chia sẻ tri thức.
4.1. Các Yếu Tố Văn Hóa Tổ Chức Tác Động Mạnh Nhất
Sự tin tưởng của nhân viên, giao tiếp giữa các nhân viên, hệ thống thông tin, phần thưởng và cấu trúc tổ chức có ảnh hưởng tích cực đến chia sẻ tri thức; hay Islam và cộng sự (2011) đã kiểm tra mối quan hệ giữa các yếu tố Văn hóa Tổ chức và chia sẻ tri thức trong lĩnh vực dịch vụ.
4.2. Hạn Chế Và Hàm Ý Quản Trị Cho VNPT TP. Hồ Chí Minh
Tuy còn một số hạn chế nhưng kết quả nghiên cứu và các hàm ý rút ra có thể giúp cho các nhà quản lý VNPT HCM thấy được tầm quan trọng của văn hóa tổ chức ở một khía cạnh còn khá mới tại Việt Nam, đó là thúc đẩy chia sẻ tri thức trong tổ chức. Trên cơ sở đó, VNPT HCM đề ra những chính sách phù hợp nhằm tạo ra môi trường làm việc cởi mở, hợp tác, có niềm tin vào Tổ chức, sẵn sàng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm cho nhau hay nói cách khác là xây dựng thành công một nền văn hóa chia sẻ trong tổ chức.
V. Kiến Nghị Xây Dựng Văn Hóa Chia Sẻ Tri Thức VNPT
Để thúc đẩy chia sẻ tri thức hiệu quả tại VNPT TP. Hồ Chí Minh, cần tập trung vào việc xây dựng và củng cố các yếu tố văn hóa tổ chức then chốt. Điều này bao gồm việc tăng cường niềm tin giữa các nhân viên, cải thiện quy trình làm việc, nâng cao vai trò của lãnh đạo trong việc khuyến khích chia sẻ, xây dựng hệ thống khen thưởng phù hợp và thúc đẩy giao tiếp hiệu quả trong toàn tổ chức.
5.1. Tăng Cường Niềm Tin Và Giao Tiếp Nội Bộ VNPT
Xây dựng một môi trường làm việc mà ở đó nhân viên cảm thấy an toàn và tin tưởng lẫn nhau là yếu tố then chốt. Điều này có thể đạt được thông qua các hoạt động xây dựng đội nhóm, các buổi chia sẻ kinh nghiệm và các chương trình đào tạo về kỹ năng giao tiếp. Giao tiếp nội bộ cần được cải thiện thông qua việc sử dụng các công cụ và kênh thông tin hiệu quả, đảm bảo thông tin được truyền tải một cách minh bạch và kịp thời.
5.2. Hoàn Thiện Quy Trình Làm Việc Và Khen Thưởng VNPT
Các quy trình làm việc cần được thiết kế sao cho khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ thông tin giữa các bộ phận và cá nhân. Việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính và tạo điều kiện cho nhân viên dễ dàng tiếp cận và chia sẻ kiến thức là rất quan trọng. Hệ thống khen thưởng cần được xây dựng dựa trên các tiêu chí rõ ràng và công bằng, ghi nhận và khuyến khích những đóng góp tích cực vào việc chia sẻ tri thức trong tổ chức.
