I. Ảnh hưởng của quá trình thu hoạch đến hoạt tính sinh học
Nghiên cứu tập trung vào tác động thu hoạch đối với hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi Pouzolzia zeylanica. Kết quả cho thấy thời điểm thu hoạch tối ưu là từ 4 đến 8 tuần sau khi trồng. Cây thu hoạch vào mùa nắng (tháng 1-4) chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học hơn so với mùa mưa (tháng 7-10). Điều này khẳng định thu hoạch cây thuốc đúng thời điểm và mùa vụ là yếu tố quan trọng để duy trì chất lượng dược liệu.
1.1. Thời điểm thu hoạch
Thời điểm thu hoạch ảnh hưởng đáng kể đến hàm lượng các hợp chất sinh học. Cây thu hoạch sau 4-8 tuần trồng cho hàm lượng hoạt tính sinh học cao nhất, đặc biệt là các hợp chất như flavonoid và polyphenol.
1.2. Mùa vụ trồng
Mùa nắng (tháng 1-4) là thời điểm lý tưởng để thu hoạch cây thuốc dòi, vì cây chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học hơn so với mùa mưa (tháng 7-10).
II. Ảnh hưởng của quá trình chế biến đến hoạt tính sinh học
Quá trình chế biến cây thuốc bao gồm sấy khô và bảo quản, được nghiên cứu để tối ưu hóa hoạt tính sinh học. Kết quả cho thấy sấy khô ở 60°C và bảo quản trong bao bì PE giúp duy trì hàm lượng các hợp chất sinh học. Các phương pháp chế biến cây thuốc như sấy phun và cô đặc cũng được tối ưu hóa để tạo ra sản phẩm có chất lượng cao.
2.1. Sấy khô
Sấy khô ở 60°C là phương pháp hiệu quả để duy trì hoạt tính sinh học của cây thuốc dòi. Độ ẩm dưới 12% và bảo quản trong bao bì PE giúp kéo dài thời gian bảo quản lên đến 12 tháng.
2.2. Sấy phun và cô đặc
Sấy phun với nhiệt độ 179°C và tỷ lệ maltodextrin 9% cho ra sản phẩm bột có hàm lượng hoạt tính sinh học cao. Quá trình cô đặc ở 600 mmHg trong 40 phút tạo ra sản phẩm cao lỏng với độ nhớt và hàm lượng hợp chất sinh học tối ưu.
III. Ứng dụng thực tiễn và đánh giá sản phẩm
Nghiên cứu đánh giá khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn của sản phẩm từ cây thuốc dòi. Sản phẩm bột hòa tan có hoạt tính chống oxy hóa cao hơn so với cao lỏng. Kết quả khảo sát người tiêu dùng cho thấy 75-85% đánh giá tích cực về màu sắc, mùi và vị của sản phẩm.
3.1. Hoạt tính chống oxy hóa
Sản phẩm bột hòa tan có giá trị IC50 thấp hơn (0,98 mg/ml) so với cao lỏng (3,18 mg/ml), chứng tỏ hoạt tính chống oxy hóa mạnh hơn. Điều này khẳng định tiềm năng ứng dụng của cây thuốc dòi trong sản phẩm thực phẩm chức năng.
3.2. Đánh giá người tiêu dùng
Kết quả khảo sát cho thấy 93-94% người tiêu dùng đánh giá chất lượng sản phẩm từ khá đến rất tốt. Điều này mở ra cơ hội thương mại hóa sản phẩm từ Pouzolzia zeylanica.
