I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Lãnh Đạo Nữ Rủi Ro Tại VN
Nghiên cứu về mức độ chấp nhận rủi ro của doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng. Mức độ chấp nhận rủi ro có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động, đầu tư, tăng trưởng và tính bền vững của công ty. Các nhà nghiên cứu đã tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến chấp nhận rủi ro, đặc biệt là vai trò của đội ngũ quản lý cấp cao. Đội ngũ quản lý cấp cao, đặc biệt là CEO, đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra các quyết định chiến lược và do đó, ảnh hưởng đến mức độ chấp nhận rủi ro của công ty. Nghiên cứu này tập trung vào ảnh hưởng của lãnh đạo nữ và sở hữu gia đình đến chấp nhận rủi ro tại các công ty niêm yết Việt Nam. Nghiên cứu này cũng xem xét đến các yếu tố như tỷ lệ sở hữu của CEO và vai trò của CEO kiêm nhiệm. Từ đó, đánh giá tác động kết hợp của giới tính và quyền lực của CEO đến chấp nhận rủi ro. Nghiên cứu này được kỳ vọng sẽ đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về vai trò của lãnh đạo nữ và sở hữu gia đình trong việc định hình khẩu vị rủi ro của các công ty niêm yết tại Việt Nam.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Chấp Nhận Rủi Ro Trong Doanh Nghiệp
Mức độ chấp nhận rủi ro là một yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của công ty vì nó ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động, đầu tư, tăng trưởng và tính bền vững, phát triển lâu dài của công ty (Hiebl, 2012). Các quyết định chấp nhận rủi ro được đưa ra bởi đội ngũ quản lý cấp cao. Họ là những người đưa ra các quyết định tối cao về việc sử dụng chiến lược của doanh nghiệp. Do đó, các đặc điểm của họ đóng một vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến việc ra quyết định.
1.2. Ảnh Hưởng Của Lãnh Đạo Nữ Đến Chấp Nhận Rủi Ro Tại VN
Các nghiên cứu trước đây cho thấy các nữ CEO có chỉ số mức độ biến động của cổ phiếu thấp hơn các công ty với các nam CEO (Thanh và cộng sự, 2019). Tuy nhiên, các nghiên cứu xem xét về cả hai khía cạnh về giới tính và các đặc điểm thể hiện quyền lực của CEO đối với chấp nhận rủi ro của các công ty chưa được thể hiện rõ ràng. Việt Nam vẫn còn những định kiến về giới khá lớn trong xã hội. Dẫn đến việc vẫn có một khoảng cách giữa phụ nữ và nam giới trong việc giành được các vị trí lãnh đạo cấp cao ở các công ty.
II. Thách Thức Quản Trị Công Ty Và Sở Hữu Gia Đình Tại VN
Quản trị công ty tại Việt Nam còn nhiều hạn chế so với các nước trong khu vực ASEAN. Môi trường quản trị bên ngoài công ty niêm yết của Việt Nam có mức điểm số thấp nhất trong khu vực ASEAN. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các cổ đông, các nhà đầu tư, các bên liên quan khác cũng như sự minh bạch và an toàn của các công ty. Các công ty cần nhìn nhận lại vai trò của CEO để tìm kiếm các giải pháp mới cho cơ chế quản trị bên trong, hướng đến sự tăng trưởng ổn định. Sở hữu gia đình là một đặc điểm phổ biến của các công ty tại Việt Nam. Các công ty sở hữu gia đình thường có tầm nhìn dài hạn và coi công ty như một tài sản để truyền lại cho thế hệ tương lai.
2.1. Điểm Yếu Trong Quản Trị Công Ty Niêm Yết Việt Nam
Theo Asian Development Bank (2021), điểm trung bình năm 2019 của Việt Nam dựa trên kết quả đánh giá chất lượng quản trị công ty theo thang điểm quản trị công ty ASEAN (ASEAN Corporate Governance Scorecard) là 54,6 điểm, thấp so với các nước trong khu vực. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của các cổ đông, các nhà đầu tư, các bên liên quan khác cũng như sự minh bạch và an toàn của các công ty.
2.2. Vai Trò Của Sở Hữu Gia Đình Trong Quản Trị Doanh Nghiệp
Các công ty sở hữu gia đình có xu hướng độc đáo và khác biệt so với các công ty khác, họ thường đặt các thành viên trong gia đình vào vị trí quản lý chủ chốt, với tư cách là giám đốc điều hành cấp cao hoặc giám đốc. Bên cạnh đó họ được cho là có tầm nhìn dài hạn về khả năng tồn tại trong tương lai hơn là lợi nhuận trong ngắn hạn bởi vì họ thường coi công ty như một tài sản để truyền lại cho thế hệ tương lai (Anderson và Reeb, 2003).
2.3. Lãnh Đạo Nữ Trong Các Công Ty Có Sở Hữu Gia Đình
Nhiều người cho rằng phụ nữ đóng một vai trò hơi “vô hình”, chỉ là vật trang trí trong công việc kinh doanh của gia đình họ, chủ yếu làm việc hành chính, với tư cách là cố vấn và người điều hành không chính thức. Tuy vậy vẫn còn thiếu vắng các nghiên cứu khám phá về vai trò của phụ nữ khi họ hiện diện ở vị trí lãnh đạo cấp cao ở các công ty có sở hữu gia đình đến chấp nhận rủi ro của công ty.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tác Động Lãnh Đạo Nữ Và Rủi Ro
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ các công ty phi tài chính niêm yết trên hai sở giao dịch chứng khoán chính thức của Việt Nam. Dữ liệu được thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2020. Các phương pháp thống kê và kinh tế lượng được sử dụng để phân tích dữ liệu và kiểm định các giả thuyết. Nghiên cứu xem xét tác động của lãnh đạo nữ, tỷ lệ sở hữu của CEO, sở hữu gia đình của CEO và vai trò của CEO kiêm nhiệm đến chấp nhận rủi ro. Nghiên cứu cũng kiểm tra tính bền vững của các kết quả và giải quyết các vấn đề nội sinh.
3.1. Thu Thập Và Xử Lý Dữ Liệu Các Công Ty Niêm Yết
Nghiên cứu được thực hiện trên một bộ dữ liệu toàn diện, đầy đủ của các công ty phi tài chính niêm yết trên hai sở giao dịch chứng khoán chính thức của Việt Nam. Đây là nghiên cứu đầu tiên xem xét vai trò điều tiết giữa quyền sở hữu cổ phiếu của các CEO cũng như quyền sở hữu của các thành viên gia đình của CEO trong mối quan hệ giữa nữ CEO với chấp nhận rủi ro của công ty.
3.2. Mô Hình Hồi Quy Ảnh Hưởng Của Lãnh Đạo Nữ Đến Rủi Ro
Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy để phân tích tác động của lãnh đạo nữ đến chấp nhận rủi ro, đồng thời xem xét vai trò điều tiết của tỷ lệ sở hữu của CEO và tỷ lệ sở hữu gia đình của CEO. Các biến kiểm soát được sử dụng để đảm bảo tính chính xác của kết quả.
IV. Kết Quả Ảnh Hưởng Thực Tế Của Lãnh Đạo Nữ Tại VN
Nghiên cứu cho thấy rằng lãnh đạo nữ có tác động đáng kể đến chấp nhận rủi ro của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Tỷ lệ sở hữu của CEO và sở hữu gia đình của CEO đóng vai trò điều tiết trong mối quan hệ này. Các kết quả cũng chỉ ra rằng CEO kiêm nhiệm có thể ảnh hưởng đến mức độ chấp nhận rủi ro của công ty. Nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm quan trọng cho việc hoạch định chính sách, xây dựng và điều chỉnh cơ chế quản trị của các công ty và là chỉ dấu cho các nhà đầu tư.
4.1. Tác Động Của Lãnh Đạo Nữ Đến Biến Động Lợi Nhuận
Nghiên cứu phân tích tác động của lãnh đạo nữ đến biến động lợi nhuận của các công ty và vai trò điều tiết của tỷ lệ sở hữu. Các kết quả cho thấy có mối quan hệ đáng kể giữa lãnh đạo nữ và biến động lợi nhuận, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào tỷ lệ sở hữu.
4.2. Ảnh Hưởng Của Lãnh Đạo Nữ Đến Tỷ Lệ Nợ Của Doanh Nghiệp
Nghiên cứu xem xét tác động của lãnh đạo nữ đến tỷ lệ nợ của các công ty và vai trò điều tiết của tỷ lệ sở hữu. Kết quả cho thấy có sự khác biệt về tác động của lãnh đạo nữ đến tỷ lệ nợ giữa các công ty có tỷ lệ sở hữu cao và thấp.
4.3. CEO Kiêm Nhiệm Và Chấp Nhận Rủi Ro Phân Tích Chuyên Sâu
Nghiên cứu phân tích ảnh hưởng của nữ CEO đến chấp nhận rủi ro của công ty trong trường hợp CEO kiêm nhiệm. Các kết quả cho thấy CEO kiêm nhiệm có thể có ảnh hưởng đáng kể đến mức độ chấp nhận rủi ro của công ty.
V. Khuyến Nghị Giải Pháp Cho Lãnh Đạo Nữ Rủi Ro Tại VN
Nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị cho các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan quản lý nhà nước, các công ty và nhà đầu tư. Các khuyến nghị tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho lãnh đạo nữ, cải thiện cơ chế quản trị công ty và nâng cao nhận thức về vai trò của sở hữu gia đình trong việc quản lý rủi ro. Nghiên cứu cũng khuyến nghị các nhà đầu tư nên xem xét các yếu tố lãnh đạo nữ và sở hữu gia đình khi xây dựng danh mục cổ phiếu.
5.1. Khuyến Nghị Cho Nhà Hoạch Định Chính Sách Về Lãnh Đạo Nữ
Cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích sự tham gia của phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo cấp cao trong các công ty. Điều này có thể bao gồm các chương trình đào tạo, hỗ trợ tài chính và các quy định về bình đẳng giới.
5.2. Nâng Cao Quản Trị Doanh Nghiệp Giải Pháp Cho Các Công Ty
Các công ty nên cải thiện cơ chế quản trị của mình để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả. Điều này bao gồm việc tăng cường vai trò của hội đồng quản trị, cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ và nâng cao trách nhiệm giải trình.
5.3. Lời Khuyên Cho Nhà Đầu Tư Xem Xét Yếu Tố Lãnh Đạo Nữ
Các nhà đầu tư nên xem xét các yếu tố lãnh đạo nữ và sở hữu gia đình khi xây dựng danh mục cổ phiếu. Các công ty có lãnh đạo nữ có thể có mức độ chấp nhận rủi ro khác biệt so với các công ty có lãnh đạo là nam giới.
VI. Tương Lai Nghiên Cứu Về Lãnh Đạo Nữ Rủi Ro Sẽ Đi Về Đâu
Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc khám phá sâu hơn các yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa lãnh đạo nữ, sở hữu gia đình và chấp nhận rủi ro. Nghiên cứu cũng có thể mở rộng phạm vi sang các thị trường mới nổi khác để so sánh và đối chiếu. Các phương pháp nghiên cứu định tính cũng có thể được sử dụng để hiểu rõ hơn về các động cơ và quá trình ra quyết định của các nhà quản lý.
6.1. Mở Rộng Nghiên Cứu Sang Các Thị Trường Mới Nổi Khác
So sánh kết quả nghiên cứu tại Việt Nam với các thị trường mới nổi khác có thể cung cấp thông tin hữu ích về ảnh hưởng của bối cảnh kinh tế, xã hội và văn hóa đến mối quan hệ giữa lãnh đạo nữ, sở hữu gia đình và chấp nhận rủi ro.
6.2. Sử Dụng Phương Pháp Nghiên Cứu Định Tính Để Phân Tích
Phỏng vấn sâu các nhà quản lý, thành viên hội đồng quản trị và các bên liên quan khác có thể cung cấp thông tin chi tiết về các động cơ, giá trị và quá trình ra quyết định liên quan đến chấp nhận rủi ro.
