Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2019, Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng và Công trình Công cộng huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng đã thực hiện nhiều dự án xây dựng công trình giao thông quan trọng. Tuy nhiên, công tác quản lý chất lượng thi công xây dựng tại đây còn tồn tại nhiều hạn chế như quản lý thi công nhà thầu chưa chặt chẽ, giám sát và nghiệm thu công trình chưa hoàn thiện, dẫn đến hiện tượng bong tróc mặt đường bê tông nhựa chỉ sau 2 năm sử dụng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hoàn thiện công tác quản lý chất lượng xây dựng công trình giao thông tại Trung tâm, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và đảm bảo chất lượng công trình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án do Ban quản lý thực hiện trên địa bàn huyện Đam Rông trong giai đoạn 2016-2019. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, giảm thiểu rủi ro về chất lượng và an toàn lao động, đồng thời đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư công. Theo báo cáo ngành, vốn đầu tư công dành cho kết cấu hạ tầng giao thông chiếm khoảng 21,3% tổng đầu tư công, phản ánh tầm quan trọng của lĩnh vực này trong phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý chất lượng tổng thể (TQM) và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng. Khái niệm chất lượng công trình xây dựng được hiểu là tổng hợp các đặc tính kỹ thuật, an toàn, mỹ thuật và thời gian thực hiện phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng và hợp đồng kinh tế. Quản lý chất lượng thi công xây dựng là quá trình kiểm soát toàn diện các hoạt động thi công nhằm đảm bảo công trình đạt yêu cầu thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý chất lượng trong giai đoạn thi công xây dựng
  • Công cụ quản lý chất lượng như sơ đồ Ishikawa, biểu đồ Pareto, biểu đồ kiểm soát
  • Hệ thống văn bản pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến quản lý chất lượng công trình xây dựng
  • Mô hình tổ chức quản lý chất lượng của chủ đầu tư, bao gồm hình thức chủ đầu tư trực tiếp và thuê tư vấn quản lý dự án

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ hồ sơ dự án, báo cáo quản lý chất lượng, khảo sát thực tế tại Trung tâm Quản lý và Khai thác Công trình Công cộng huyện Đam Rông, cùng các văn bản pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ các dự án xây dựng giao thông do Ban quản lý thực hiện trong giai đoạn 2016-2019. Phương pháp phân tích kết hợp định tính và định lượng, bao gồm phân tích hệ thống, tổng hợp, so sánh, thống kê và khảo sát thực tế. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2021, tập trung đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân tồn tại và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chất lượng thi công xây dựng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý chất lượng thi công còn nhiều tồn tại:

    • Khoảng 30% hồ sơ quản lý chất lượng tại hiện trường không đầy đủ hoặc ghi chép không chính xác, như nhật ký thi công thiếu liên tục, biên bản nghiệm thu không phản ánh đúng chất lượng.
    • Hiện tượng bong tróc mặt đường bê tông nhựa sau 2 năm sử dụng tại công trình đường liên xã Đạ Rsal – Đạ M’rông do giám sát thi công chưa chặt chẽ.

  2. Công tác lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo năng lực:

    • Khoảng 25% nhà thầu thi công chưa đáp ứng đầy đủ năng lực chuyên môn và trang thiết bị thi công, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình.

  3. Giám sát và nghiệm thu công trình còn hình thức:

    • 40% biên bản nghiệm thu chỉ tập trung vào hình thức, chưa đánh giá đúng chất lượng thực tế, dẫn đến nhiều sự cố phát sinh sau nghiệm thu.

  4. Nguồn nhân lực và trang thiết bị phục vụ quản lý chất lượng còn hạn chế:

    • 35% cán bộ quản lý chưa được đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng xây dựng, trang thiết bị kiểm tra, thí nghiệm còn thiếu và lạc hậu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do quy trình quản lý chất lượng chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, đặc biệt là giữa chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn giám sát. So với các quốc gia phát triển như Pháp, Hoa Kỳ hay Singapore, công tác quản lý chất lượng tại huyện Đam Rông còn thiếu các biện pháp kiểm tra độc lập và chế độ bảo hiểm bắt buộc nhằm ngăn ngừa rủi ro. Việc lựa chọn nhà thầu chưa nghiêm ngặt dẫn đến năng lực thi công không đồng đều, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ Pareto thể hiện tỷ lệ các lỗi phổ biến trong quản lý hồ sơ và nghiệm thu, bảng tổng hợp năng lực nhà thầu và biểu đồ phân bố trình độ cán bộ quản lý. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng, nâng cao năng lực cán bộ và áp dụng công nghệ thông tin trong giám sát thi công.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai kế hoạch quản lý chất lượng tổng thể:

    • Thiết lập quy trình quản lý chất lượng đồng bộ, bao gồm lập kế hoạch, kiểm soát, giám sát và nghiệm thu.
    • Mục tiêu: giảm 30% sai sót trong hồ sơ và nghiệm thu trong vòng 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án huyện Đam Rông phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Hoàn thiện công tác lựa chọn nhà thầu thi công:

    • Áp dụng tiêu chí đánh giá năng lực, kinh nghiệm và trang thiết bị thi công nghiêm ngặt hơn.
    • Mục tiêu: tăng tỷ lệ nhà thầu đạt chuẩn lên 90% trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án và các cơ quan đấu thầu.

  3. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý và giám sát:

    • Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về quản lý chất lượng xây dựng và kỹ năng giám sát thi công.
    • Mục tiêu: 100% cán bộ quản lý được đào tạo chuyên sâu trong vòng 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chất lượng:

    • Triển khai hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ, giám sát thi công trực tuyến và báo cáo tự động.
    • Mục tiêu: tăng hiệu quả giám sát, giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống 50% trong 2 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án phối hợp với đơn vị công nghệ thông tin.

  5. Tăng cường quản lý an toàn lao động và bảo vệ môi trường:

    • Xây dựng quy trình kiểm tra, giám sát an toàn lao động, phòng chống cháy nổ và bảo vệ môi trường nghiêm ngặt.
    • Mục tiêu: giảm 100% tai nạn lao động trong các công trình xây dựng trong 3 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án, nhà thầu thi công và các cơ quan chức năng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư và Ban Quản lý Dự án xây dựng:

    • Hỗ trợ hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng, nâng cao hiệu quả giám sát và nghiệm thu công trình.
    • Use case: áp dụng các giải pháp quản lý chất lượng để giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả đầu tư.

  2. Nhà thầu thi công và tư vấn giám sát:

    • Nâng cao nhận thức về vai trò và trách nhiệm trong quản lý chất lượng thi công.
    • Use case: cải tiến biện pháp thi công, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình nghiệm thu.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đầu tư:

    • Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng.
    • Use case: xây dựng các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp với thực tiễn địa phương.

  4. Các tổ chức đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý xây dựng:

    • Là tài liệu tham khảo cho giảng dạy, nghiên cứu và phát triển các chương trình đào tạo chuyên sâu.
    • Use case: phát triển chương trình đào tạo nâng cao năng lực quản lý chất lượng xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác quản lý chất lượng thi công xây dựng lại quan trọng?
    Quản lý chất lượng thi công đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật, an toàn và mỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và bảo vệ người sử dụng. Ví dụ, công trình đường giao thông kém chất lượng có thể gây tai nạn và tốn kém chi phí sửa chữa.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý chất lượng thi công?
    Bao gồm yếu tố khách quan như môi trường pháp luật, điều kiện địa hình, khí hậu; và yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ, quy trình quản lý, trang thiết bị kiểm tra.

  3. Làm thế nào để lựa chọn nhà thầu thi công đảm bảo chất lượng?
    Cần đánh giá năng lực chuyên môn, kinh nghiệm, trang thiết bị và hệ thống quản lý chất lượng của nhà thầu. Việc lựa chọn nghiêm ngặt giúp giảm thiểu rủi ro về chất lượng và tiến độ.

  4. Công cụ quản lý chất lượng nào được áp dụng phổ biến trong thi công xây dựng?
    Các công cụ như sơ đồ Ishikawa, biểu đồ Pareto, biểu đồ kiểm soát giúp phân tích nguyên nhân, theo dõi và kiểm soát chất lượng trong quá trình thi công.

  5. Làm thế nào để nâng cao năng lực cán bộ quản lý chất lượng?
    Tổ chức đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng giám sát, cập nhật kiến thức pháp luật và công nghệ mới. Ví dụ, đào tạo về phần mềm quản lý dự án giúp cán bộ theo dõi tiến độ và chất lượng hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng công tác quản lý chất lượng thi công xây dựng công trình giao thông tại huyện Đam Rông, chỉ ra nhiều tồn tại về hồ sơ, giám sát, nghiệm thu và lựa chọn nhà thầu.
  • Đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp luật và công cụ quản lý chất lượng phù hợp với đặc thù địa phương.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng, bao gồm hoàn thiện quy trình, nâng cao năng lực cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường an toàn lao động.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp được đề xuất trong vòng 1-3 năm nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.
  • Kêu gọi các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện các khuyến nghị, góp phần nâng cao chất lượng công trình giao thông, đảm bảo hiệu quả đầu tư và an toàn xã hội.