Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, năng lực đọc hiểu tiếng Anh đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao trình độ học thuật và chuyên môn của sinh viên, đặc biệt là tại các trường đào tạo chuyên ngành như Trường Cao đẳng Cảnh sát Nhân dân II (PPC II). Theo ước tính, có khoảng 102 sinh viên năm nhất chuyên ngành Quản lý hành chính xã hội và Điều tra tội phạm tham gia nghiên cứu này. Tuy nhiên, sinh viên tại PPC II đang gặp nhiều khó khăn trong việc đọc hiểu tiếng Anh do thiếu động lực học tập, vốn từ hạn chế và phương pháp giảng dạy chưa hiệu quả. Nghiên cứu nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức của sinh viên về các chiến lược đọc như bottom-up, top-down và think-aloud, qua đó cải thiện khả năng đọc hiểu tiếng Anh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm nhất PPC II tại Đồng Nai trong năm học 2023-2024, với chương trình giảng dạy tiếng Anh theo giáo trình Life Elementary. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc áp dụng các chiến lược đọc phối hợp, góp phần nâng cao hiệu quả học tập và chuẩn bị kỹ năng ngôn ngữ cho lực lượng cảnh sát tương lai.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính về chiến lược đọc:
Chiến lược Bottom-up (Brown, 2007; Birch, 2002): Tập trung vào phân tích các thành phần ngôn ngữ như từ vựng, ngữ pháp và cấu trúc câu để xây dựng ý nghĩa từ văn bản. Đây là phương pháp xử lý dữ liệu từ dưới lên, phù hợp với trình độ tiếng Anh sơ cấp của sinh viên PPC II.
Chiến lược Top-down (Goodman, 1967; Nunan, 1991): Dựa trên kiến thức nền tảng và khả năng suy luận của người đọc để dự đoán và hiểu nội dung văn bản. Phương pháp này nhấn mạnh vai trò của kinh nghiệm và kiến thức cá nhân trong quá trình đọc.
Chiến lược Think-aloud (Oster, 2001; Afflerbach & Johnson, 1984): Người đọc phát biểu to suy nghĩ trong quá trình đọc nhằm làm rõ quá trình nhận thức và tự giám sát hiểu biết. Đây là chiến lược metacognitive giúp sinh viên nhận thức và điều chỉnh quá trình đọc của mình.
Ba chiến lược này được tích hợp trong khung phân tích nhằm đánh giá nhận thức và ứng dụng của sinh viên trong việc đọc hiểu tiếng Anh.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế thí nghiệm bán thực nghiệm (quasi-experimental design). Mẫu nghiên cứu gồm 102 sinh viên năm nhất PPC II, được chọn theo phương pháp thuận tiện (convenience sampling) từ hai lớp chuyên ngành khác nhau. Dữ liệu được thu thập qua ba bảng câu hỏi:
Bảng câu hỏi 1: Đánh giá vai trò của các chiến lược đọc qua ý kiến của 6 giảng viên tiếng Anh có kinh nghiệm.
Bảng câu hỏi 2: Thu thập thông tin nền tảng của sinh viên như giới tính, tuổi, thời gian học tiếng Anh và thói quen đọc.
Bảng câu hỏi 3: Đánh giá nhận thức của sinh viên về kiến thức, niềm tin và cảm nhận liên quan đến các chiến lược đọc trước và sau khi tham gia khóa học.
Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong 5 tuần, song song với việc giảng dạy 10 tiết học đọc hiểu theo giáo trình Life Elementary. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy và so sánh trước-sau can thiệp nhằm đánh giá hiệu quả của chương trình đào tạo chiến lược đọc.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Vai trò của chiến lược đọc được giảng viên đánh giá cao: Kết quả khảo sát với 6 giảng viên cho thấy trung bình điểm đồng thuận về vai trò của chiến lược đọc trong việc nâng cao kỹ năng đọc đạt 4.5/5, với mức độ đồng thuận cao nhất ở chiến lược think-aloud (85% giảng viên đồng ý hoặc rất đồng ý).
Nhận thức của sinh viên về chiến lược đọc được cải thiện rõ rệt: Trước khi tham gia khóa học, chỉ khoảng 40% sinh viên thường xuyên sử dụng các chiến lược đọc; sau khóa học, tỷ lệ này tăng lên 75%, thể hiện qua điểm trung bình nhận thức tăng từ 2.8 lên 4.1 trên thang điểm 5.
Niềm tin và cảm nhận tích cực về chiến lược đọc tăng lên: Sinh viên thể hiện sự tin tưởng hơn vào hiệu quả của các chiến lược đọc, với 70% đồng ý rằng việc áp dụng các chiến lược giúp họ hiểu bài nhanh và sâu hơn, tăng 30% so với trước khi học.
Vẫn tồn tại khó khăn trong việc duy trì thói quen đọc ngoài lớp: Mặc dù nhận thức và kỹ năng được cải thiện, chỉ khoảng 50% sinh viên duy trì thói quen đọc tiếng Anh bên ngoài lớp học, cho thấy cần có thêm các biện pháp thúc đẩy động lực đọc.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy việc kết hợp đào tạo các chiến lược bottom-up, top-down và think-aloud đã nâng cao nhận thức và kỹ năng đọc hiểu của sinh viên PPC II. Sự tăng trưởng về nhận thức và niềm tin phù hợp với các nghiên cứu trước đây (Rahman, 2020; Tat, 2021) khẳng định hiệu quả của việc phối hợp các chiến lược đọc. Việc giảng viên đánh giá cao vai trò của think-aloud cũng phản ánh tầm quan trọng của chiến lược metacognitive trong việc giúp sinh viên tự giám sát và điều chỉnh quá trình đọc. Tuy nhiên, khó khăn trong việc duy trì thói quen đọc ngoài lớp học tương đồng với báo cáo của một số nghiên cứu trong bối cảnh giáo dục Việt Nam, cho thấy cần có các giải pháp khuyến khích và tạo môi trường đọc tích cực hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh tỷ lệ sử dụng chiến lược đọc trước và sau can thiệp, cũng như bảng thống kê điểm trung bình nhận thức và niềm tin của sinh viên.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo phối hợp các chiến lược đọc trong chương trình giảng dạy: Áp dụng đồng thời bottom-up, top-down và think-aloud trong các bài học đọc để phát triển toàn diện kỹ năng đọc hiểu. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học tiếp theo. Chủ thể thực hiện: giảng viên bộ môn tiếng Anh PPC II.
Phát triển các hoạt động ngoại khóa và câu lạc bộ đọc tiếng Anh: Tạo môi trường và cơ hội cho sinh viên thực hành đọc tiếng Anh bên ngoài lớp học nhằm duy trì thói quen đọc. Thời gian: trong vòng 6 tháng. Chủ thể: Ban quản lý trường và các tổ chức sinh viên.
Áp dụng công nghệ hỗ trợ đọc và học tập trực tuyến: Sử dụng các ứng dụng, phần mềm đọc hiểu có tích hợp chiến lược think-aloud để sinh viên tự luyện tập và nhận phản hồi. Thời gian: 1 năm. Chủ thể: phòng công nghệ thông tin và giảng viên.
Tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực giảng dạy chiến lược đọc cho giáo viên: Cập nhật kiến thức và kỹ năng giảng dạy chiến lược đọc hiệu quả, đặc biệt là think-aloud. Thời gian: 3 tháng. Chủ thể: Ban đào tạo và phát triển chuyên môn.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giảng viên tiếng Anh tại các trường chuyên ngành: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để cải tiến phương pháp giảng dạy đọc hiểu, giúp nâng cao hiệu quả đào tạo.
Sinh viên chuyên ngành cảnh sát và an ninh: Giúp hiểu rõ các chiến lược đọc hiệu quả, từ đó tự nâng cao kỹ năng đọc hiểu phục vụ học tập và công tác.
Nhà quản lý giáo dục và hoạch định chương trình đào tạo: Cung cấp dữ liệu và đề xuất để xây dựng chương trình đào tạo tiếng Anh phù hợp với đặc thù ngành cảnh sát.
Các nhà nghiên cứu về giáo dục ngôn ngữ và chiến lược học tập: Mở rộng hiểu biết về sự phối hợp các chiến lược đọc trong bối cảnh giáo dục Việt Nam, đặc biệt trong môi trường đào tạo chuyên ngành.
Câu hỏi thường gặp
Chiến lược bottom-up là gì và tại sao quan trọng?
Bottom-up là phương pháp đọc dựa trên phân tích các thành phần ngôn ngữ như từ, câu để hiểu văn bản. Nó giúp người học xây dựng nền tảng vững chắc về từ vựng và ngữ pháp, rất cần thiết cho người mới học tiếng Anh.Chiến lược top-down có điểm mạnh gì?
Top-down tận dụng kiến thức nền tảng và khả năng suy luận của người đọc để dự đoán và hiểu nội dung, giúp đọc nhanh và hiệu quả hơn, đặc biệt khi gặp từ mới hoặc cấu trúc phức tạp.Think-aloud giúp cải thiện kỹ năng đọc như thế nào?
Think-aloud yêu cầu người đọc phát biểu to suy nghĩ trong quá trình đọc, giúp nhận diện điểm khó hiểu và tự điều chỉnh, đồng thời phát triển kỹ năng metacognitive quan trọng cho việc học tập tự chủ.Làm sao để duy trì thói quen đọc tiếng Anh ngoài lớp học?
Có thể tạo môi trường đọc tích cực qua câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa, sử dụng công nghệ hỗ trợ và khuyến khích động viên từ giáo viên, bạn bè để tăng động lực đọc.Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các ngành học khác không?
Có, các chiến lược đọc được nghiên cứu có tính phổ quát và có thể điều chỉnh để phù hợp với nhiều ngành học khác nhau, đặc biệt những ngành đòi hỏi kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh cao.
Kết luận
- Nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của việc phối hợp đào tạo chiến lược bottom-up, top-down và think-aloud trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh của sinh viên PPC II.
- Sinh viên sau khóa học có sự cải thiện rõ rệt về kiến thức, niềm tin và cảm nhận tích cực đối với các chiến lược đọc.
- Vẫn còn tồn tại thách thức trong việc duy trì thói quen đọc tiếng Anh bên ngoài lớp học, cần có các giải pháp hỗ trợ thêm.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc thiết kế chương trình đào tạo tiếng Anh chuyên ngành cảnh sát phù hợp với đặc thù và nhu cầu thực tế.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai rộng rãi chương trình đào tạo chiến lược đọc phối hợp, phát triển hoạt động ngoại khóa và ứng dụng công nghệ hỗ trợ học tập.
Hành động ngay hôm nay để nâng cao kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh, góp phần phát triển năng lực chuyên môn và sự nghiệp trong ngành công an!